Lịch Tết là sản phẩm văn hóa, mang thông điệp văn hóa. Do đó, thưởng thức và trưng lịch tết mang ý nghĩa về sự khởi đầu năm mới may mắn và tốt lành. Những năm gần đây, lịch bloc đã trở thành sản phẩm mang đậm tính thẩm mỹ, được xem là món quà trang trọng và lịch sự. Trong khi đó, lịch treo tường thường được các doanh nghiệp lựa chọn như một món quà cuối năm cho nhân viên, đồng thời giúp quảng bá văn hóa hoặc sản phẩm đặc trưng của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, năm nay, các đơn vị sản xuất, kinh doanh sản phẩm lịch Tết 2023 cho biết, sức mua giảm mạnh so với năm ngoái. Tình hình kinh tế khó khăn và chính sách thắt chặt chi tiêu khiến ngân sách của các công ty, doanh nghiệp dành hoạt động in lịch làm quà tặng giảm nhiều so với mọi năm. Còn người dân thì có tâm lý chờ được các nhãn hàng biếu tặng nên chưa mạnh dạn "tự mua", dẫn đến sức mua chậm dù chỉ còn một vài ngày nữa đã hết năm.

Những ngày này, ghi nhận tại các trung tâm thương mại, hệ thống siêu thị, chuỗi nhà sách lớn trên địa bàn TP.HCM hay tại một số tuyến đường như Chợ Lớn, Phùng Hưng, Trần Hưng Đạo (quận 5); đường Nguyễn Thị Minh Khai, Điện Biên Phủ, Võ Thị Sáu (quận 3)... lịch năm mới 2023 vẫn đang được bàn bán với mẫu mã đa dạng và phong phú về chủng loại.

Theo chị Mai Ngọc Linh, nhân viên bán hàng tại nhà sách trên đường Nguyễn Huệ (Quận 1), năm nay diễn biến thị trường lịch khá “ảm đạm” và đơn vị sản xuất, kinh doanh gặp khó khăn trong tìm đơn hàng. "Hiện cửa hàng đã và đang giảm giá 20%, áp dụng cho sản phẩm lịch bloc với kỳ vọng kéo sức mua tăng lên trong những ngày cuối cùng của năm 2022", chị Linh chia sẻ.

Trong khi chị Vân Huế, đại diện một công ty in ấn lịch tại quận Tân Phú, cho biết nhiều khách doanh nghiệp, xí nghiệp ở Bình Dương, Bến Tre... năm nay đều đặt số lượng ít hẳn. "Mọi năm các đơn vị này đều đặt sỉ lịch Tết với đơn hàng lớn để tặng công nhân nhưng năm nay vì cắt giảm nhân sự, công nhân nghỉ việc nhiều nên số đơn lịch cũng sụt giảm đáng kể, chỉ bằng khoảng 30 - 40% so với năm ngoái", chị Huế cho hay.

Tương tự, ông Đàm Vĩnh Lực, chủ cửa hàng Linh Hùng trên đường Phùng Hưng (quận 5) cho hay kể từ khi khởi động bán đến nay, khách mua chỉ bằng một nửa so với mọi năm. Năm trước, khách đặt đơn nhộn nhịp từ đầu tháng 11 nhưng năm nay tới giờ vẫn không được nhiều. Bán chạy nhất vẫn là lịch bloc trong tầm giá 100.000 - 200.000 đồng/bộ phục vụ nhu cầu sử dụng của người dân. Nhiều chủ cửa hàng hy vọng khoảng 2 tuần nữa, sức mua sẽ tốt hơn khi Tết Nguyên đán tới gần.

Tại Hà Nội, chị Thanh Hương, chủ cửa hàng sách trên phố Đinh Lễ (quận Hoàn Kiếm) cho biết: “Thời điểm này năm ngoái, thị trường lịch cũng rất ảm đạm, nên năm nay, chúng tôi khá dè dặt khi nhập hàng để bán. Từ khi cửa hàng nhập lịch Tết về đến thời điểm này chỉ có mấy đơn vị, doanh nghiệp đặt lịch làm quà biếu Tết. Còn những người mua lịch gia đình chủ yếu đến xem, ngắm chứ chưa có nhiều người mua”.

Ghi nhận giá cả sản phẩm lịch Tết 2023 cũng cho thấy tăng từ 5% - 10% so với lịch Tết 2022. Trong đó, giá lịch bàn, lịch lò xo, lịch tờ... ở mức từ vài chục nghìn đồng/sản phẩm đến vài trăm nghìn đồng/sản phẩm, tùy kích cỡ và chủng loại; còn sản phẩm lịch bloc có giá phổ biến từ 200.000-750.000 đồng/sản phẩm. Lý giải nguyên nhân lịch Tết 2023 tăng giá, một số đơn vị sản xuất, kinh doanh tại TP.HCM cho rằng, do ngành hàng bị ảnh hưởng bởi giá nguyên liệu đầu vào sản xuất tăng theo giá cả một số mặt hàng đặc biệt như xăng, dầu, USD...

Về mẫu mã, hình ảnh chủ đạo của lịch Tết năm nay chủ yếu là con mèo và các danh lam thắng cảnh, hình ảnh mai, đào, quê hương, đất nước Việt Nam với các chủ đề như tài lộc, phú quý, cát tường… mang màu sắc tươi sáng và những thông điệp ý nghĩa. Đáng chú ý, năm nay Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật cho ra mắt bộ lịch Bảo vật quốc gia, với hình ảnh 238 bảo vật quốc gia đã được công nhận và xếp hạng. Bộ lịch được đánh giá là một sản phẩm văn hóa có giá trị đặc biệt, chứa đựng nguồn tư liệu phong phú, đồ sộ.

Ngoài ra, hai bộ lịch bloc khác của Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật là Đất nước nhìn từ biển và Đại đoàn kết 54 dân tộc Việt Nam, cũng được đánh giá cao và được nhiều người yêu thích. Thị trường lịch tết năm nay cũng ghi nhận nhiều mẫu lịch đặc biệt của Công ty An Hảo như bộ lịch bloc Truyện Kiều gồm 365 bức tranh minh họa cho 3.254 câu Kiều. Phần hình ảnh minh họa trong bộ lịch được thực hiện công phu, tỉ mỉ bởi các họa sĩ nổi tiếng. Phần thơ và chú giải Truyện Kiều trong bộ lịch này dựa vào bản in Từ điển Truyện Kiều của Đào Duy Anh... khiến người tiêu dùng cảm thấy thú vị, mới mẻ.

Không chỉ phong phú về nội dung, ở mặt hình thức, cùng với sự phát triển của công nghệ, việc in lịch ở Việt Nam ngày càng có chất lượng cao. Đại diện Công ty Liên Việt, một đơn vị có thâm niên nhiều năm làm lịch ở Việt Nam cho biết, các bloc cao cấp giờ được in theo công nghệ Metalize ép màng chiếu 7 màu, ép vân, nổi 3D…, chưa kể công nghệ cũng được cải tiến liên tục nhiều năm, như việc khắc phục nhược điểm xé lịch không đều với kỹ thuật kẹp răng cưa, ốc đầu tròn không mũ… Tất cả nhằm bảo đảm tính thẩm mỹ cao nhất cho một sản phẩm có thời gian sử dụng liên tục trong 1 năm.

Đánh giá chung về sự phát triển của thị trường lịch, những năm gần đây, đại diện Hội xuất bản Việt Nam cho rằng, tờ lịch đã không còn là một tờ giấy thông tin tháng, ngày, mùa vụ đơn thuần, mà đã trở thành một bức tranh, một tác phẩm ảnh nghệ thuật đẹp, mang các giá trị văn hóa truyền thống, cùng nhiều thông tin về các tiến bộ khoa học, kỹ thuật và văn hóa của thế giới,… mỗi cuốn lịch, tờ lịch giờ đã trở thành những cầu nối văn hóa, tri thức giữa quá khứ và hiện tại, mang đậm các nét nhân văn nhằm mang lại cho mọi người, mọi gia đình những giá trị về tình yêu con người, đất nước Việt Nam.