Nền kinh tế Nga có vẻ đang đối mặt với một vấn đề ít ai ngờ tới, ở thời điểm hơn 2 năm sau ngày bắt đầu cuộc chiến tranh giữa nước này với Ukraine. Thay vì sụt tốc hay rơi vào suy thoái như thường thấy ở những nền kinh tế có chiến tranh, kinh tế Nga đang tăng trưởng quá nóng.

Hôm thứ Ba, hãng thông tấn Nga Tass đưa tin CEO Herman Gref của Sberbank - ngân hàng lớn nhất Nga về giá trị tài sản - nói rằng nền kinh tế nước này “đang quá nóng, một cách chắn chắn và mẽ”.

Nhận định này được ông Gref đưa ra khi ông phát biểu tại Quốc hội Nga. Ông nói công suất hiệu dụng của các nhà máy sản xuất công nghiệp ở Nga đang ở mức cao lịch sử 84%, đồng thời cho rằng việc vượt qua ngưỡng công suất này và sản xuất thêm hàng hoá hoàn toàn là điều không thể.

Nếu nhìn vào những con số thống kê, có thể thấy nền kinh tế Nga vững vàng một cách đáng ngạc nhiên trong bối cảnh bị bao vây bởi các biện pháp trừng phạt mạnh mẽ của phương Tây. Năm ngoái, tổng sản phẩm trong nước (GDP) của nước này tăng trưởng 3,6%.

Tuy nhiên, trang Business Insider nhận định các bài báo từ Nga cho thấy rằng nền kinh tế của nước này đang được thúc đẩy chủ yếu bởi các hoạt động thời chiến - một nguồn cầu lớn cho các hàng hoá và dịch vụ quân sự, các khoản trợ cấp của nhà nước giúp nền kinh tế trụ vững, và nhanh chóng triển khai các chính sách tài chính-kinh tế sắc bén sau khi chiến tranh xảy ra như kiểm soát vốn và điều chỉnh linh hoạt chính sách tiền tệ.

Trong một nhận định đưa ra hồi đầu năm nay, ông Sergei Gurieve - cựu kinh tế trưởng của Ngân hàng Tái thiết và phát triền châu Âu - nói rằng các số liệu GDP không phải là một thước đo đầy đủ về tình trạng của nền kinh tế thời chiến, bởi vũ khí đạn dược có thể đóng góp nhiều vào GDP ở thời điểm hiện tại, nhưng lại không giúp nâng cao đời sống của người dân hay giúp ích cho tăng trưởng kinh tế trong tương lai.

Nhận định của ông Gref cho rằng nền kinh tế Nga tăng trưởng quá nóng được đưa ra trong bối cảnh Ngân hàng Trung ương Nga (CBR) thắt chặt chính sách tiền tệ, với lãi suất chính sách đang ở mức 16%. Vị CEO nói CBR đang theo đuổi một chính sách hợp lý và nền kinh tế sẽ phải vượt qua chu kỳ lãi suất cao này, cho dù đó là một việc không dễ dàng. “Không còn cách nào khác cả”, ông nói.

Quan điểm này của ông Gref đồng nhất với quan điểm của Thống đốc CBR Elvira Nabiullina, người hồi tháng 12 đưa ra cảnh báo rằng nền kinh tế Nga đang đối mặt rủi ro tăng trưởng quá nóng.

Lạm phát ở Nga trong những tháng gần đây dao động quanh vùng 7-8%, cao gấp đôi so với mục tiêu 4% của các nhà hoạch định chính sách tiền tệ ở Moscow. Một phần nguyên nhân khiến giá cả ở nước này tăng mạnh là cuộc khủng hoảng nguồn lao động, khi cuộc chiến ở Ukraine khiến nhiều nam giới đang trong đội tuổi lao động phải ra chiến trường.

Tỷ lệ thất nghiệp ở Nga giảm xuống mức thấp kỷ lục 2,6% trong tháng 4, trong khi tiền lương thực tế tăng 13% trong tháng 3 so với cùng kỳ năm ngoái do thiếu lao động - theo các số liệu thống kê chính thức.

Tình trạng khan hiếm nhân lực đã trở nên nghiêm trọng đến nỗi quân đội Nga đang đưa ra mức lương thưởng hấp dẫn để chiêu mộ nhập ngũ, đến nỗi lương thưởng trong ngành dầu khí nước này cũng không hấp dẫn bằng. Và đây chính là một nguyên nhân dẫn tới lạm phát tăng. Tốc độ lạm phát ở Nga trong tuần từ ngày 28/5-3/6 là 8,17% so với cùng kỳ năm ngoái, từ mức 8,07% trước đó 1 tuần.

Theo dự báo, trong cuộc họp chính sách tiền tệ định kỳ vào tuần tới, CBR sẽ tăng lãi suất thêm 1 điểm phần trăm lên 17%.