Hàn Quốc những năm gần đây trở thành một trong những thị trường xuất khẩu lao động trọng điểm, có thu nhập cao và được nhiều lao động Việt Nam lựa chọn đi làm việc. Tuy nhiên, Hàn Quốc cũng là thị trường xảy ra vấn đề "nhức nhối" nhất khi có tình trạng người lao động hết hạn hợp đồng không về nước, cư trú bất hợp pháp.

Lao động Việt Nam sang Hàn Quốc làm việc ngày càng tăng, đặc biệt là kể từ khi chương trình cấp phép việc làm cho lao động nước ngoài (EPS) bắt đầu được triển khai vào năm 2004 theo Bản ghi nhớ giữa Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Bộ Việc làm và Lao động Hàn Quốc.

Bà Phạm Ngọc Lan, Phó giám đốc Trung tâm Lao động ngoài nước (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) cho biết, đến nay chương trình EPS đã đưa được 101.834 lượt người lao động sang làm việc tại Hàn Quốc.

Theo quy định của pháp luật Hàn Quốc, người lao động được làm việc với thời gian hợp đồng tối đa là 4 năm 10 tháng, có thể quay trở lại Hàn Quốc làm việc lần thứ 2.

Người lao động Việt Nam làm việc ở Hàn Quốc chủ yếu trong các ngành sản xuất chế tạo, xây dựng, nông nghiệp, ngư nghiệp, được trả lương và các chế độ phúc lợi bình đẳng như lao động bản địa, hàng tháng được hưởng mức lương cơ bản từ 1.600 - 1.800 USD, chưa bao gồm làm thêm.

Mặc dù vậy, theo bà Lan thì tình trạng lao động hết hạn hợp đồng không về nước, ở lại cư trú và làm việc bất hợp pháp tại Hàn Quốc có những giai đoạn tăng cao dẫn đến việc Hàn Quốc đã tạm dừng tiếp nhận lao động Việt Nam, không tiếp tục tái ký Bản ghi nhớ vào năm 2012.

Do đó, để giải quyết tình trạng này, thời gian qua Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội và các cơ quan liên quan đã triển khai nhiều giải pháp như thông tin truyền thông, vận động, đặc biệt là tạm dừng tuyển chọn ở những địa phương có tỷ lệ người lao động cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc cao.

Gần đây nhất, Bộ đã phải tạm dừng tuyển chọn lao động trong năm 2019 đối với 40 quận/huyện có số lượng lao động cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc từ 60 người trở lên trong số 100 quận/huyện thuộc diện xem xét tạm dừng.

Cũng theo bà Lan, Bộ cũng hạn chế đăng ký dự thi tiếng Hàn đối với những người lao động có thân nhân đang cư trú và làm việc bất hợp pháp tại Hàn Quốc; lao động phải ký quỹ 100 triệu đồng trước khi xuất cảnh...

Từ đó, tỷ lệ lao động bất hợp pháp đã giảm mạnh. Cụ thể, nếu vào giai đoạn năm 2012-2013, tỷ lệ lao động hết hạn hợp đồng không về nước lên đến 57% thì đáng mừng là đến nay tỷ lệ này giảm xuống còn khoảng 25% và tỷ lệ lao động cư trú bất hợp pháp giảm còn khoảng 32%.

Liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn Gia Liêm, Phó Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước cũng cho biết, để hạn chế tình trạng trên, trong định hướng sửa đổi Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng giai đoạn 2020 – 2030 tới cũng sẽ tăng nặng hình phạt đối với lao động bỏ trốn khỏi nơi làm việc.

Bên cạnh đó, luật cũng sẽ có đủ chế tài để khởi kiện lao động và người bảo lãnh cho lao động bỏ trốn, bắt buộc lao động phải nộp phạt theo quy định của pháp luật.