Nghệ thuật của vàng & men trong BST 6 đồng hồ hình Hổ của Jaquet Droz
Trong gần ba thế kỷ ra đời và phát triển, thương hiệu Jaquet Droz đã giúp cho khái niệm chế tác đồng hồ nói riêng và nghệ thuật nói chung đi hết từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác…
Ngược dòng lịch sử về thế kỷ XVIII, gia tộc nổi danh Jaquet-Droz là một trong số những người đi tiên phong trong nghệ thuật trang trí vượt bậc và những loại hình chế tác vô cùng sắc sảo. Cho tới ngày hôm nay, thương hiệu Jaquet Droz thừa hưởng những di sản mà thế hệ cha ông để lại, mang đến cho giới mộ điệu cơ hội có thể sở hữu được những mặt đồng hồ mà họ luôn mơ ước. Jaquet Droz có khả năng thiết kế theo những yêu cầu của từng khách hàng, biến những ý tưởng của họ thành sự thật.
Để khắc họa thành công biểu tượng Hổ không phải là đơn giản bởi vẻ đẹp của chúa sơn lâm trong tự nhiên đã quá đỗi ấn tượng, việc tái hiện lại bằng một tác phẩm thu nhỏ trên đồng hồ đeo tay cần được tính toán kĩ để toát lên được thần thái mong muốn. Thay vì chỉ làm một phiên bản duy nhất, các nghệ nhân của Jaquet Droz lần này đã phát triển tới 6 phiên bản Hổ, khắc hoạ sự quyến rũ của linh vật có một không hai này trong các khoảnh khắc khác nhau, vận dụng tổ hợp các kĩ thuật bậc thầy vào chế tác.
Từ một chúa sơn lâm đang thư thái trên nền nước xanh, dường như muốn chạm vào con cá chép đang lượn quanh mình cho đến tái hiện một ông Hổ vừa thức dậy, chuyển mình với những bước đi vừa uyển chuyển vừa dũng mãnh… ba cặp đôi đồng hồ đặc biệt cho năm Nhâm Dần 2022 thực sự là những tác phẩm nghệ thuật minh chứng rằng sự sáng tạo là không giới hạn.
Lần này, Jaquet Droz đã mang đến đá quý và kim cương để đi chung với phiên bản đặc biệt năm Nhâm Dần. Với bộ đôi đầu tiên, hai tác phẩm thể hiện chuyên môn mang tính biểu tượng của nghệ thuật Jaquet Droz khi sử dụng bộ máy lên dây cót tự động. Trên mặt đồng hồ, Hổ đang thong thả nghỉ ngơi là khoảnh khắc được tái hiện bằng nghệ thuật chạm khắc trên vàng trắng và vàng hồng tinh xảo, bắt sáng và nổi bật trên mặt đồng hồ Opal thu hút tự nhiên. Trên mặt số, hình ảnh ông Hổ nằm nghỉ bên hồ nước xanh hút bởi Opal, với cá chép – biểu tượng của hỉ vận và sự may mắn bơi lượn xung quanh – thực hiện bởi kĩ thuật automaton.
Các nghệ nhân tại xưởng thuộc Jaquet Droz cần ít nhất 10 ngày để điêu khắc chỉ biểu tượng Hổ. Bộ đôi tiếp theo cũng phát triển trên nền phiên bản vàng đỏ và vàng trắng, trong đó riêng bản vàng trắng nạm 143 viên kim cương baguette ở viền trong của mặt đồng hồ. Trên cùng nền đá opal Úc, lần này các nghệ nhân không chọn tái hiện dáng vẻ nói chung, mà tập trung vào đặc tả thần thái. Trực diện và uy quyền, chân dung mãnh hổ được điêu khắc tài tình nổi bật, từ ánh nhìn cho đến phần thân mình. Tĩnh mà thấy được động, tất cả là nhờ sự kết hợp thẩm mĩ tương phản tuyệt vời tạo ra bởi phản chiếu ánh sáng của đá Opal, một ảo ảnh quang học khéo léo đòi hỏi nhiều giờ chế tác với kĩ thuật bậc thầy.
Bộ đôi cuối cùng thể hiện sự tương phản và bí ẩn nhất. Trên mặt số bằng kỹ thuật tráng men Grand Feu “Heure Bleue”, bóng dáng chúa sơn lâm thả mình trong màn đêm, dưới ánh trăng vừa quyền uy, cuốn hút và có lẽ cũng là phiên bản mềm mại nhất trong bộ sưu tập năm nay. Bóng Hổ phản chiếu khoảnh khắc, giữa trời và nước, sắc lam chuyển từ đậm sang nhạt sang trong suốt. Một bên là chúa sơn lâm bằng vàng trắng trong tư thế tàn bạo của một thợ săn không đối thủ. Ở phía bên kia, chúa sơn lâm điêu khắc vàng đỏ – bao quanh bởi bộ vỏ cùng chất liệu – có tinh thần và phong thái thư thả và bình yên trong màn đêm.
Điểm đặc biệt của cả sáu thiết kế chính là toàn bộ các bánh rotor đều được chế tác từ vàng 18K, dây đeo da cá sấu và toàn bộ mặt sau của các thiết kế đều sở hữu thêm một tác phẩm điêu khắc khác nữa. Tuy nhiên, với Jaquet Droz, khả năng thực hành cũng như sáng tạo không dừng lại ở đó. Đây là một trong những thương hiệu hiếm hoi có khả năng mang đến trải nghiệm bespoke đồng hồ trong thị trường. Những chi tiết như loại đá quý, đá tự nhiên đều có thể lựa chọn và chế tác theo ý của từng vị khách. Ngoài ra, vì là những tác phẩm thủ công thuần, từng bức chạm khắc của bức tượng, hay nét vẽ tiểu họa trên thân đều là độc bản.
Bên cạnh những đồng hồ linh vật, từ vài năm nay, thương hiệu Jaquet Droz đã bắt đầu lấy cảm hứng cho các mẫu đồng hồ độc bản của mình từ văn hóa, danh lam thắng cảnh và hình ảnh con người Việt Nam. Có thể kể đến như độc bản Jaquet Droz Petite Heure Minute Halong Bay lấy cảm hứng từ thiên nhiên thơ mộng, kỳ vĩ của Vịnh Hạ Long, ra mắt vào năm 2019. Hay là hình ảnh văn hóa sông nước độc đáo của miền Tây Nam Bộ Việt Nam trong phiên bản ra mắt năm 2020. Vào cuối năm 2021 vừa qua, Jaquet Droz tiếp tục sử dụng hình ảnh danh lam thắng cảnh của Việt Nam làm nguồn cảm hứng cho phiên bản đặc biệt tiếp theo của mình. Mặt số của chiếc đồng hồ độc bản này là một bức họa được tô vẽ tinh xảo mang tên Jaquet Droz Petite Heure Hoi An.
Dù là linh vật hay cảnh vật, vẽ trên mặt số diện tích nhỏ vốn đã là rất khó, thế nhưng để bức họa đi sâu vào chi tiết thì người nghệ nhân cần phải điều chỉnh bàn tay so với tầm nhìn khuếch đại trên kính lúp khiến mức độ phức tạp trở nên khó hơn nhiều, đòi hỏi người nghệ nhân cần bàn tay chắc chắn, chậm rãi và cần có sự kiên nhẫn, tập trung cao độ. Do vậy, mỗi chiếc đồng hồ đều chưa đựng giá trị về mặt cảm xúc và yếu tố con người.
Mỗi bức tiểu hoạ tráng men là tổng hoà của nhiều lớp màu. Mỗi màu lại là sự pha chế của các kim loại ôxy hoá khác nhau và nung ở những ngọn lửa nhất định, tạo nên tổng thể hài hoà. Để lên được các tông màu khác nhau, nghệ nhân phải thử nhiều phương pháp, không chỉ tăng giảm các kim loại ôxy hoá mà còn tăng giảm cả lượng flux. Sau khi tác phẩm được hoàn thiện, lớp men sẽ giữ được vẻ đẹp và độ bóng trong nhiều thế kỷ, hơn hết là chịu được sự tàn phá khắc nghiệt của thời gian.