Lần gần đây nhất giá nhà ở Mỹ trở nên đắt đỏ như hiện nay là thời Tổng thống Ronald Reagan. Lãi suất tăng cao và tình trạng khan hiếm nguồn cung nhà đang khiến việc mua nhà đối với người Mỹ trở nên khó khăn nhất trong gần 4 thập kỷ.

Hãng tin CNN dẫn một nghiên cứu của công ty điều hành sàn giao dịch Intercontinental Exchange (ICE) để mua một căn nhà có giá trung bình ở Mỹ hiện nay, một hộ gia đình có thu nhập trung bình ở Mỹ sẽ phải dành 41% thu nhập hàng tháng để trả tiền lãi và tiền gốc của khoản vay thế chấp nhà.

Con số gây “giật mình” này được ghi nhận trong bối cảnh giá nhà ở Mỹ tăng cao sau một khoảng thời gian lạm phát nước này liên tục leo thang lên mức cao nhất kể từ đầu thập niên 1940. Việc mua nhà đang ngốn một tỷ lệ lớn hơn trong thu nhập của các hộ gia đình Mỹ, đúng vào lúc giá các mặt hàng thiết yếu như xăng dầu và thực phẩm, cùng chi phí cho các khoản vay khác cũng tăng chóng mặt.

Dữ liệu của ICE cho thấy nhà ở đang là khoản phải chi chiếm tỷ trọng lớn nhất trong thu nhập của hộ gia đình ở Mỹ kể từ năm 1984 và tăng 0,4 điểm phần trăm so với con số đưa ra trong báo cáo của tháng trước. Trong tháng 10, giá nhà ở Mỹ cũng đã lập kỷ lục về độ đắt đỏ trong 39 năm nếu tính theo thước đo này.

Tỷ trọng của chi phí cho nhà ở trong thu nhập của hộ gia đình ở Mỹ đã tăng mạnh trong mấy thập kỷ trở lại đây. Trong 35 năm qua, tỷ lệ này bình quân là 25%.

Đối với người muốn mua nhà ở Mỹ hiện nay, thách thức đến từ giá nhà cao kết hợp với lãi suất vay thế chấp nhà cao. Tiền gốc và tiền lãi phải trả hàng tháng để mua một căn nhà có giá bình quân ở Mỹ đã tăng thêm 144 USD chỉ trong vòng 1 tháng qua, theo ICE. Lần đầu tiên, số tiền phải trả hàng tháng đã vượt con số 2.500 USD, và con số này chưa bao gồm thuế, tiền bảo hiểm và các loại phí khác.

“Thực tế vốn dĩ đã khắc nghiệt từ trước rồi”, Phó chủ tịch phụ trách nghiên cứu của ICE, ông Andy Walden, nhận định trong báo cáo và nói thêm rằng đà tăng mạnh của lãi suất vay thế chấp nhà gần đây khiến cho tình hình càng thêm phần tồi tệ.

Tình trạng này đang đẩy giấc mơ Mỹ vượt xa hơn khỏi tầm với của những người mua nhà lần đầu. Không mua được nhà, những người này buộc phải đi thuê, dẫn tới chậm phát triển gia sản thông qua việc sở hữu nhà.

Biến động trên thị trường trái phiếu chính phủ Mỹ và chiến dịch tăng lãi suất để chống lạm phát của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã đẩy lãi suất vay thế chấp nhà ở Mỹ lên mức cao nhất kể từ năm 2000. Sau 7 tuần tăng liên tiếp, lãi suất của khoản vay thế chấp nhà lãi suất cố định kỳ hạn 30 năm đã giảm về mức bình quân 7,76% trong tuần kết thúc vào ngày 2/11 - theo dữ liệu từ công ty cho vay thế chấp nhà Freddie Mac.

Trong khi đó, trước đại dịch Covid-19, vào thời điểm mua thu 2019, lãi suất của các khoản vay như vậy là 3,8%. Nhờ các biện pháp nới lỏng khẩn cấp của Fed trong đại dịch, lãi suất vay thế chấp nhà có lúc giảm dưới 2,7% vào cuối năm 2020 và đầu năm 2021.

Lãi suất vay thế chấp nhà càng cao, cơ hội mua nhà càng giảm. Với mức lãi suất hiện nay, người vay thế chấp nhà để mua một căn nhà 500.000 USD sẽ phải trả mỗi tháng 3.265 USD, sau khi đã đặt cọc 20%. Cách đây 2 năm, số tiền hàng tháng phải trả để mua một căn nhà như vậy là 1.165 USD, vì lãi suất khi đó chỉ nhỉnh hơn 3% một chút.

Mặc lãi suất tăng cao, giá nhà ở Mỹ tiếp tục đi lên do thiếu cung nhà. Tháng 8 vừa qua, giá nhà ở nước này tăng tháng thứ 7 liên tiếp, đạt mức cao chưa từng thấy - theo dữ liệu từ công ty S&P CoreLogic Case-Shiller.

Dĩ nhiên, đối với người sở hữu nhà, giá nhà tăng là tin tốt, bởi đây là một lý do đưa giá trị tài sản ròng của người Mỹ tăng thêm kỷ lục 37% trong thời gian từ năm 2019-2022.

Tuy nhiên, đối với những người Mỹ trẻ muốn mua căn nhà đầu tiên của mình, đây là tin xấu. Theo ICE, vào lần gần đây nhất khi việc mua nhà ở Mỹ tốn kém như hiện nay, giá bình quân một căn nhà ở nước này cao gấp 3,5 lần thu nhập trung bình hàng năm của hộ gia đình. Hiện nay, tỷ lệ này đã lên tới 6 lần.