Podcast đã cho thấy sự tăng trưởng bùng nổ qua từng năm. Theo thống kê, tại Mỹ có khoảng 1/4 người lớn (60 triệu người), thường xuyên nghe podcast vài lần trong một tuần, khoảng 91 triệu người nghe ít nhất một podcast trong một tuần...

XU THẾ "NGHE BÁO" PODCAST

Podcast là một từ ghép giữa iPod (máy nghe nhạc iPod của Apple) và broadcast (phát sóng). Mới nghe, Podcast có vẻ giống báo nói radio khi đều tạo ra nội dung âm thanh để truyền tin tới người nghe. Tuy nhiên, khác radio, podcast thường được biên tập lại kỹ càng, theo từng chủ đề nhằm vào đối tượng người nghe đích. Đặc biệt, khả năng tải xuống và nghe bất cứ khi nào, ở bất cứ đâu và tua đi tua lại đoạn mà người dùng muốn nghe chính là ưu thế của podcast so với radio.

Hiểu một cách đơn giản, podcast là một series các tập tin âm thanh hoặc video số mà người dùng có thể tải về và nghe bất kỳ lúc nào. Mô hình này được ví như tivi truyền thống hiện nay so với Netflix.

Về mặt công nghệ, podcast không quá phức tạp nhưng theo ông Bùi Công Duyến, Giám đốc sản phẩm tòa soạn hội tụ ONECMS, Công ty CP Công nghệ NEKO, đây là một xu hướng mới nổi, cách tiếp cận báo chí tương lai đầy hứa hẹn mà nhiều tờ báo trên thế giới đang triển khai và rất hút người dùng.

Tại Việt Nam, có một số đơn vị sản xuất podcast chuyên nghiệp như VOVLive và một vài tờ điện tử khác. Podcast dùng người thật dẫn, nhà báo đọc tin tức cho độc giả nghe, hoặc các nhân vật trò chuyện với nhau, những câu chuyện thực tế giống như báo nói để truyền cảm xúc, thuyết phục người nghe hơn.

Podcast hiện vẫn còn xa lạ với phần đông độc giả Việt Nam, song các chuyên gia cho rằng, hình thức “nghe báo” này được dự đoán sẽ phổ biến hơn trong thời gian tới. Podcast là một kênh phát âm thanh chuyên biệt và là một mảng hứa hẹn của báo chí. Một trong những điểm thuận lợi của “báo podcast” là hiện nay, các tòa soạn báo đều đang làm truyền thông hội tụ, không phân biệt báo in hay báo điện tử, truyền hình. Từ một bản tin, các tòa soạn báo có thể phát triển thành video, infographic hay podcast...

Theo các chuyên gia, trong tới gian tới, các báo nên nghiên cứu và triển khai mô hình podcast. Với sự phát triển nhanh chóng và đầy tiềm năng của loại hình nội dung này, việc sử dụng podcast để làm công cụ marketing chắc chắn là lựa chọn thông minh của các marketer. Theo nghiên cứu mới đây về doanh thu quảng cáo IAB Podcast, kết hợp với PwC, doanh thu quảng cáo podcast ở Hoa Kỳ được dự đoán vượt quá 1 tỷ USD vào năm 2021.

TRÍ TUỆ NHÂN TẠO VÀ ĐỌC BÁO TỰ ĐỘNG

Liên quan đến ứng dụng công nghệ đọc cho báo điện tử, thời gian qua, nhiều tờ báo điện tử ở Việt Nam đã triển khai ứng dụng giải pháp đọc báo tự động dựa trên công nghệ AI, nghĩa là “máy đọc” chứ không phải giọng người thật như Podcast. Theo đó, thay vì phải dán mắt vào màn hình điện thoại hay máy tính để đọc tin bài trên báo điện tử, độc giả có thể rảnh tay vừa nghe vừa làm việc khác, lái xe hoặc thư giãn... Ở những báo điện tử, trang tin ứng dụng công nghệ này, ngay trên đầu mỗi tin bài, sẽ có phần đọc tự động để người đọc lựa chọn.

Ông Trần Mạnh Quân, phụ trách khối xử lý tiếng nói và ngôn ngữ của Trung tâm không gian mạng Viettel cho biết, hiện nay đang cung cấp công nghệ độc báo tự động cho khoảng 15 đầu báo điện tử ở Việt Nam với khoảng 6-7 giọng đọc nhân tạo tạo ở các vùng miền. Đến nay, các công nghệ đọc báo tự động đã có những cải tiến hoàn thiện để cho giọng đọc máy gần giống giọng người hơn, đỡ cứng nhắc, máy móc và êm hơn trước đây.

Trong bối cảnh thực tế cách thức đọc tin của độc giả hiện nay, chưa tính tới hiệu quả mang lại cũng như số lượng người đọc dành thời gian cho nghe máy đọc báo, thì việc các báo điện tử ứng dụng công nghệ này đã mang đến một kênh trải nghiệm mới trong tiếp cận thông tin và phù hợp với những đối tượng nhất định như đang di chuyển hoặc lái xe, hoặc muốn rảnh tay, nghỉ ngơi không muốn nhìn màn hình máy tính, điện thoại...

Tuy nhiên, khi người đọc đã dành thời gian vào lướt web xem tin tức thì sẽ không thao tác vừa đọc vừa nghe. Đặc biệt khi nghe tự động trên phiên bản mobile, nếu điện thoại tắt màn hình thì Audio cũng dừng phát. Do đó, để khắc phục tình trạng này, một số chuyên gia cho rằng, audio đọc báo tự động phải được đưa vào ứng dụng app.

Ngoài ra, thay vì để đọc cả bài báo đài, các báo điện tử nên làm các bản tin tổng hợp ngắn gọn những tin tức nóng và có chất lượng để ứng dụng đọc tự động thì sẽ phù hợp và hút người dùng nhiều hơn. Với báo đọc tự động nếu chiếm thời gian quá dài thì khó có thể hút độc giả.

Có thể thấy, báo chí ở tất cả các loại hình đều đã ít nhiều triển khai ứng dụng các giải pháp công nghệ mới, cách thức làm mới để tăng trải nghiệm, hút các đối tượng người dùng. Đâu đó ở các tòa soạn lớn thế giới, công nghệ AI, thực tế ảo (VR) hay “phóng viên” robot viết tin tự động đã được thử nghiệm hoặc áp dụng ở những mức độ nhất định vào hoạt động xuất bản hoặc ứng dụng Blockchain để ngăn tin giả...

Chia sẻ điều này, ông Lê Minh Hưng, nhà sáng lập MH Solution cho biết, có một số xu hướng công nghệ khả thi có thể hỗ trợ những người làm báo, nhà khai thác nội dung cập nhật thông tin mới nhất từ các nguồn để phục vụ cho việc sản xuất tin bài kịp thời, chính xác. Đối với xu hướng ứng dụng công nghệ tự động viết nội dung thì tính khả thi ở mức độ vừa phải. Thực tế, công nghệ tự động có thể viết được cả bài báo hoặc một bản tin nhưng thực tế ở Việt Nam, mức độ khả thi mới chỉ được ứng dụng cho viết các bình luận ngắn tự động cho các trang kinh doanh, ông Hưng nói.

DỮ LIỆU BÁO CHÍ, THU PHÍ VÀ CHUYỂN ĐỔI SỐ

Một xu thế mới hiện nay là nhiều toà soạn trên thế giới đang hướng đến công nghệ thu thập data dữ liệu người dùng để cá nhân hóa, hướng đến phục vụ đúng nhu cầu thay vì sử dụng dữ liệu cung cấp từ nền tảng thứ 3. Nếu khi các trình duyệt không cho bên thứ 3 thu thập Cookie thông tin người dùng, đồng nghĩa các quảng cáo sẽ không thể xác định được đúng mục tiêu đối tượng như hiện nay.

Các chuyên gia nhấn mạnh, data người đọc là rất quan trọng và các cơ quan báo chí cần tập trung để có giải pháp công nghệ thu thập, khai thác. Ở Việt Nam hiện nay mới chỉ ở mức độ ứng dụng công nghệ cá nhân hóa cho người đọc dựa trên lịch sử ghi nhận thói quen, sở thích tìm đọc thông tin của mỗi người để đáp ứng.

Ngoài ra, hiện nay đang có một xu hướng đang bắt đầu nổi lên ở Việt Nam, đó là một số báo điện tử đã bắt đầu triển khai thu phí. Tuy nhiên, đây là một câu chuyện dài, cần thời gian để tạo một thói quen mới cho người đọc phải trả tiền. Việc thu phí đọc báo điện tử sẽ là xu hướng bởi nếu không thì cả tòa soạn và phóng viên, biên tập viên sản xuất nội dung tin bài chỉ để “nuôi” các “ông” Google, Facebook... Muốn vậy, các báo phải tập trung nhiều hơn nữa cho tin bài có nội dung chuyên sâu, chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của độc giả, để thu hút họ phải bỏ tiền ra mua để được đọc tin chứ không chỉ đưa tin thông thường...

Như vậy có 2 vấn đề lớn với các toà soạn điện tử Việt Nam hiện nay chính là phải triển khai thu phí và có giải pháp công nghệ thu thập thông tin người dùng của báo. Theo ông Duyến, từ các dữ liệu này, các báo có thể giới thiệu cung cấp các nội dung thông tin mà độc giả muốn xem. Ngay cả khi thu phí, các báo vẫn có thể quảng cáo một cách tinh tế và chất lượng cao hơn hiện nay. Bởi với dữ liệu thu thập được, các báo có thể gợi ý, cung cấp những tin bài PR về sản phẩm, dịch vụ, hoặc một thương hiệu mà người dùng quan tâm tìm kiếm.

Ông Duyến cho biết thêm, hiện nay một vấn đề đang được đơn vị quan tâm hướng tới cung cấp giải pháp giải quyết các vấn đề cụ thể liên quan đến chuyển đổi số cho cơ quan báo chí. Một phần mềm giải pháp tổng thể được đưa ra để hàng ngày, tất cả các nhân viên của tòa soạn (từ tổng biên tập, đến các phóng viên, cộng tác viên, nhân viên văn phòng) có thể giải quyết công việc trên hệ thống. Cùng với đó là quản lý người dùng, độc giả và thu thập dữ liệu...