Saudi Arabia chi 500 tỷ USD mở siêu thành phố mới

Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman ngày 24/10 công bố kế hoạch xây một siêu thành phố mới bên bờ Biển Đỏ, kèm lời hứa về phong cách sống chưa từng có ở nước này. Kế hoạch được xem là một nỗ lực nữa của Riyadh nhằm đa dạng hóa nền kinh tế trong bối cảnh nguồn tài nguyên dầu lửa cạn dần.

Theo tin từ Bloomberg, thành phố mới trên sẽ được đặt tên là NEOM và sẽ hoạt động độc lập với "khuôn khổ quản lý hiện tại" của Saudi Arabia, theo đó các nhà đầu tư sẽ được tham vấn ở mọi bước trong suốt quá trình phát triển của thành phố. Dự án được cấp số vốn hơn 500 tỷ USD từ Chính phủ Saudi Arabia, quỹ đầu tư quốc gia của nước này, và các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Kế hoạch trên có thể khiến nhiều nhà đầu tư thêm một lần nữa ngạc nhiên, bởi họ vẫn còn đang trong quá trình "tiêu hóa" một loạt thông báo lớn mà thái tử trẻ tuổi Mohammed đưa ra trong suốt quá trình ông nổi lên thành người đứng đầu danh sách kế vị ngai vàng của quốc gia xuất khẩu dầu lửa nhất thế giới. Tất cả những dự định của vị thái tử đều nhằm chuẩn bị cho Saudi Arabia một vị thế vững vàng để bước vào kỷ nguyên hậu dầu lửa.

Chỉ trong vòng chưa đầy 2 năm, thái tử Mohammed đã công bố kế hoạch phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) hãng dầu lửa quốc doanh khổng lồ Saudi Aramco; mở quỹ đầu tư quốc gia lớn nhất thế giới; và chấm dứt quy định cấm phụ nữ ở Saudi Arabia lái xe.

Hiếm khi xuất hiện trước công chúng, nhưng thái tử Mohammed, 32 tuổi, đã có mặt tại hội thảo giới thiệu dự án siêu thành phố NEOM diễn ra vào ngày thứ Ba. Ông nói rằng Saudi Arabia đang chuẩn bị đón một "thế hệ mới các thành phố", cho biết NEOM sẽ sử dụng hoàn toàn năng lượng sạch và sẽ không có chỗ "cho bất cứ thứ gì truyền thống".

Kế hoạch đầy tham vọng trên bao gồm một cây cầu bắc qua Biển Đỏ, kết nối giữa NEOM với Ai Cập và phần còn lại của châu Phi. Một diện tích đất khoảng 25.900 km2 đã được phân bổ để phát triển khu vực đô thị kéo dài từ Jordan sang Ai Cập.

Một đoạn băng video quảng bá về NEOM công bố ngày 24/10 cho thấy phong cách sống hiện chưa có tại các thành phố của Saudi Arabia. Trong đó, phụ nữ được mặc trang phục thể thao bó sát, chạy bộ ở các khu vực công cộng, được làm việc bên cạnh nam giới, và được chơi nhạc cụ tại một buổi biểu diễn âm nhạc. Trong đoạn video cũng xuất hiện một người phụ nữ mặc trang phục hijab truyền thống của người Hồi giáo, nhưng đội khăn trùm đầu màu hồng.

Dự án NEOM được công bố trong bối cảnh Chính phủ Saudi Arabia, dù đã nỗ lực cải cách suốt 2 năm qua, vẫn chưa tìm ra được một hướng đi rõ ràng để đẩy mạnh sự thay đổi sao cho vừa không gây trở ngại cho nền kinh tế, vừa không tạo ra mâu thuẫn với giới chức tôn giáo với quan điểm bảo thủ.

Saudi Arabia muốn cải tổ nền kinh tế mà vẫn tạo ra đủ của cải để tránh nguy cơ bất ổn xã hội. Những nỗ lực tương tự trong 3 thập kỷ qua đều thất bại, và các kế hoạch cải cách thường rơi vào trì trệ mỗi khi giá dầu hồi phục. Một số dự án quan trọng, bao gồm dự án quận tài chính trị giá 10 tỷ USD ở Riyadh, đã và đang diễn ra với tốc độ ì ạch.

"Gần đây, Saudi Arabia đã công bố một số dự án lớn, nhưng các nhà đầu tư rốt cục vẫn chờ những chi tiết cụ thể hơn, tiến độ của kế hoạch, và vốn đầu tư", bà Monica Malik, chuyên gia kinh tế trưởng của ngân hàng Abu Dhabi Commercial Bank, phát biểu.

Thái tử Mohammed, người được trao cương vị này vào mùa hè năm nay sau khi người anh họ bị truất ngôi, đã cam kết sẽ không lặp lại những thất bại cải cách mà Saudi Arabia từng gặp trong quá khứ.

Ông khẳng định chiến lược mang tên Tầm nhìn 2030 của ông sẽ được thực thi cho dù giá dầu có như thế nào. Kể từ khi ông Mohammed trở thành thái tử, Chính phủ Saudi Arabia đã cắt giảm các khoản trợ cấp, cắt giảm chi tiêu để giảm thâm hụt ngân sách, và dự kiến sẽ đánh thuế giá trị gia tăng (VAT) vào năm tới để tăng nguồn thu ngoài dầu mỏ.

Theo một số nhà phân tích, để trở thành một trung tâm quốc tế, NEOM cần mang đến điều gì đó tốt hơn Dubai, và đây không phải là một điều dễ dàng.

Thái tử Mohammed phát tín hiệu rằng ông hiểu thách thức đó. "Mơ thì dễ, làm mới khó", ông nói.