Thông tin này được đưa ra tại hội thảo Tham vấn lộ trình chuyển đổi xanh các khu công nghiệp (KCN) tại TP.HCM hướng đến Net Zero do Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM phối hợp Trung tâm Climateworks của Đại học Monash (Úc) tổ chức ngày 29/7/2025.

Khu công nghiệp Bình Chiểu là một trong 5 khu công nghiệp thí điểm chuyển đổi của TP.HCM. Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM cho biết theo kết quả khảo sát các doanh nghiệp tại khu, có tới 50% doanh nghiệp được xếp loại sử dụng công nghệ lạc hậu, còn lại là công nghệ trung bình và trung bình tiên tiến. Khu công nghiệp này có diện tích nhỏ nhất trong số các khu công nghiệp TP.HCM với 27,34ha, nằm trong khu dân cư. Hơn 50% diện tích đã và sắp hết thời hạn thuê đất nên có nhiều điều kiện thuận lợi để chuyển đổi, tái cơ cấu.

Theo đề án chuyển đổi đang xây dựng, Khu công nghiệp Bình Chiểu sẽ chuyển đổi theo lộ trình đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, với các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động. Với định hướng trên, khu này sẽ phát triển theo mô hình dịch vụ phục vụ sản xuất công nghiệp, kết hợp hạ tầng xanh và phát thải thấp.

Giai đoạn 2025- 2026, sẽ lập quy hoạch chi tiết, rà soát hiện trạng và điều chỉnh theo định hướng mới. Từ 2026-2030, thành phố triển khai xây dựng nhà xưởng cao tầng, sắp xếp lại hạ tầng logistics, hình thành các khu chức năng hỗ trợ như lưu trú, dịch vụ và thương mại.

Đến năm 2045, toàn bộ khu vực dự kiến chuyển đổi sang mô hình xanh, phát thải thấp, thu hút ngành công nghiệp công nghệ cao và công nghiệp hỗ trợ phục vụ ngành công nghiệp công nghệ cao. Phương án chuyển đổi cũng hướng đến tiêu chí khu công nghiệp tuần hoàn, sử dụng năng lượng tái tạo, quản lý chất thải hiệu quả và hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi mô hình phát triển.

Viện nghiên cứu phát triển TP.HCM cho biết sẽ bố trí quỹ đất để doanh nghiệp di dời, hỗ trợ tín dụng, lãi vay, kinh phí di dời, hỗ trợ lao động nghỉ việc khi doanh nghiệp di dời…

Từ thực tiễn chuyển đổi xanh, xây dựng mô hình khu công nghiệp sinh thái tại HIệp Phước, Ban quản lý các khu chế xuất, công nghiệp TP.HCM (Hepza), cho rằng cần hoàn thiện quy định pháp luật về tái sử dụng chất thải, tăng cường hỗ trợ tài chính cho doanh nghiệp đổi mới công nghệ và phát triển nhân lực. Đây là một trong những yếu tố then chốt để chuyển đổi xanh trở thành hành động thực chất.

Theo các chuyên gia việc chuyển đổi các Khu công nghiệp của TP.HCM thành các Khu công nghiệp có mức phát thải ròng bằng 0 là chìa khóa thúc đẩy khả năng tiếp cận thị trường, đảm bảo tính cạnh tranh xuất khẩu trong tương lai. Việc xây dựng các Khu công nghiệp có mức phát thải ròng bằng 0 là rất cần thiết để thu hút các nhà đầu tư mới, biến TP.HCM trở thành trung tâm lãnh đạo trong kinh tế vùng.

Theo các chuyên gia, khu công nghiệp xanh có thể giúp tăng năng suất lao động từ 15–25% nhờ áp dụng công nghệ cao, cải thiện môi trường làm việc và thu hút nhân sự chất lượng. Đồng thời, đây là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp Việt tiếp tục tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Trong bối cảnh kinh tế thế giới đang có nhiều biến động, xu thế chuyển đổi xanh – bền vững cũng đang có những thay đổi khó lường. Bên cạnh mục tiêu tăng trưởng xanh hướng tới Netzero vào 2050, Việt Nam cũng đã đặt mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong năm 2025 và những năm tiếp theo.

Để không bỏ lỡ cơ hội, Việt Nam cần mạnh mẽ tái cấu trúc ngành công nghiệp theo hướng bền vững. Đầu tư vào công nghiệp xanh không chỉ là lựa chọn, mà là yêu cầu bắt buộc nếu Việt Nam muốn duy trì tăng trưởng nhanh và giữ vững vị thế trong kỷ nguyên Net Zero.

Quan điểm này cũng được các chuyên gia chỉ ra tại Diễn đàn “Công nghiệp xanh: Hài hòa mục tiêu tăng trưởng cao, phát triển bền vững” do Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy/Vietnam Economic Times vừa tổ chức. TS. Nguyễn Thế Hùng, Phó Giám đốc Học viện Chính sách Phát triển, cho biết đến nay, Việt Nam đang triển khai thí điểm khoảng 6-7 khu công nghiệp sinh thái.

Qua quá trình khảo sát làm việc trực tiếp với các khu công nghiệp ở Việt Nam hiện nay về vấn đề công nghiệp sinh thái và kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh cho thấy, nhận thức, hiểu biết về chuyển đổi xanh của các doanh nghiệp khu công nghiệp đã có những thay đổi và ở mức khá cao. Các doanh nghiệp cũng ý thức rõ yêu cầu để phát triển trong tương lai thì khu công nghiệp đó phải là trở thành khu công nghiệp sinh thái mới có thể hỗ trợ cho các doanh nghiệp trong khu hướng tới thị trường quốc tế.

Với 30 năm hoạt động ở Việt Nam và đang vận hành 3 khu công nghiệp, ông Phạm Anh Tuấn, Giám đốc cấp cao Quản lý nước và môi trường Khu công nghiệp AMATA khẳng định, phát triển bền vững, kinh tế tuần hoàn mang lại nhiều lợi ích kinh tế và môi trường. Khu công nghiệp thế hệ mới yêu cầu cao về mức độ ứng dụng công nghệ, từ khâu thiết kế tới kiểm toán năng lượng, carbon. Để giảm phát thải, cần có công nghệ, muốn tăng suất và tối ưu tài nguyên phải có công nghệ.

Chia sẻ điều này, chuyên gia Kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam nhấn mạnh "một trong những thách thức lớn để phát triển tăng trưởng xanh hiện nay là công nghệ. Nếu vẫn duy trì công nghệ cũ, muốn tăng sản lượng thì buộc phải tăng đầu vào tương ứng, tức là tiêu tốn thêm tài nguyên. Sẽ khó có thể đạt được tăng trưởng mà đầu vào không tăng hoặc tăng chậm hơn, trừ khi có bước tiến về công nghệ. Điều chúng ta cần là các công nghệ hiệu quả hơn, sử dụng ít tài nguyên hơn…”.