Bốn bệnh nhân nhập viện gồm 3 nam 1 nữ, tuổi từ 39 đến 70, đến từ Nghệ An, Phú Thọ, Hải Phòng. Các bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng sức khỏe sau một thời gian uống thuốc xương khớp Phenylbutazone. Có trường hợp ghi nhận loét miệng, đau mắt, suy gan cấp.

Bác sĩ chẩn đoán họ mắc hội chứng Dress - là phản ứng dị ứng nặng do thuốc và hội chứng Lyell - hoại tử da nhiễm độc. Điểm chung của bệnh nhân là mua thuốc Phenylbutazone trên mạng xã hội. Đây là thuốc chống viêm không steroid (NSAID) đã bị Bộ Y tế cấm lưu hành từ năm 2013.

Lý do cấm là nguy cơ gây ra các phản ứng dị ứng cực kỳ nghiêm trọng, đe dọa tính mạng như hội chứng Dress với biểu hiện sốt cao, phát ban toàn thân, tổn thương nội tạng (gan, thận, tim, phổi); hội chứng Lyell với dấu hiệu da bong tróc như bỏng nặng, nhiễm trùng, suy đa tạng. Ngoài ra thuốc này còn gây suy tủy xương, xuất huyết tiêu hóa, suy thận cấp.

Ngày 12/8, TS. Nguyễn Hoàng Phương, Giám đốc Trung tâm Dị ứng và Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai, cảnh báo loại thuốc này thời gian gần đây lại được rao bán tràn lan trên mạng xã hội. Nhiều người mua thuốc uống đã bị biến chứng nghiêm trọng. Hầu hết trường hợp khởi phát triệu chứng muộn, đôi khi sau 1 - 3 tháng. Do đó, bác sĩ khó khăn trong khai thác tiền sử để tìm nguyên nhân gây dị ứng.

Ngoài ra, những triệu chứng ban đầu do uống thuốc cấm có thể nhầm lẫn với bệnh lý nhiễm trùng. Tất cả điều này dẫn đến việc chẩn đoán và điều trị chậm. BS. Chu Chí Hiếu, Trưởng phòng Dị nguyên, Trung tâm Dị ứng và Miễn dịch lâm sàng, cho hay các trường hợp dị ứng thuốc nặng mất nhiều thời gian để có thể phục hồi hoàn toàn. Một số trường hợp khỏi bệnh vẫn có nguy cơ tái phát kể cả không tiếp xúc lại với thuốc.

Các bác sĩ khuyến cáo tuyệt đối không mua, sử dụng thuốc Phenylbutazone hay bất kỳ thuốc không rõ nguồn gốc, không kê đơn. Không tự ý dùng thuốc theo quảng cáo trên mạng, nhất là thuốc "trị đau xương khớp thần tốc". Sau dùng thuốc, nếu xuất hiện triệu chứng bất thường như sốt, phát ban, mệt mỏi, vàng da, loét miệng... nên đến bệnh viện ngay.

Các bác sĩ cũng kêu gọi người dân cần tố cáo ngay các trang web, tài khoản mạng xã hội, cơ sở bán thuốc bất hợp pháp cho cơ quan chức năng (y tế, công an, quản lý thị trường). Với những trường hợp rao bán các loại thuốc “lạ”, người dân nên biết đặt câu hỏi hoài nghi đồng thời xin tư vấn từ người có chuyên môn.

Chẳng hạn, trong chuyến từ thiện tại Nghệ An mới đây, Tiktoker Hoàng Hường đã trở thành tâm điểm bàn tán khi thực hiện các phiên livestream giữa vùng lũ, giới thiệu sản phẩm sữa xương khớp. Cô tuyên bố toàn bộ số tiền thu được sẽ dùng để hỗ trợ người dân địa phương, thậm chí cam kết: "Khách mua 1 đơn, Hường tặng người khó khăn 2 triệu"...

Mức giá được công khai là 799.000 đồng/hộp, với các ưu đãi như "mua 3 tặng 1", "mua 5 tặng 2". Tuy nhiên, việc bán hàng không thông qua các nền tảng thương mại điện tử mà chỉ chốt đơn qua tin nhắn và điện thoại khiến nhiều người đặt dấu hỏi về tính minh bạch. Cũng có nhiều người bày tỏ lo ngại về chất lượng và độ tin cậy của sản phẩm.

Dù chỉ là thực phẩm bổ sung, Hoàng Hường mô tả sản phẩm của mình như một "thần dược" cho người bị thoái hóa xương khớp, viêm khớp, tê bì tay chân… Thậm chí còn khẳng định dùng được cho người mắc bệnh tiểu đường, tim mạch.

Hồi tháng 6, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã từng gửi công văn đề nghị xử lý vi phạm quảng cáo đối với fanpage "Dược phẩm Hoàng Hường Meli chính hãng" vì quảng cáo sai quy định, gây hiểu nhầm về công dụng sản phẩm.

Trước đó, liên quan tới vụ đấu tranh, triệt phá đường dây sản xuất thuốc giả quy mô toàn quốc, kết quả phân tích, xét nghiệm cho thấy trong thành phần thuốc chữa các bệnh về xương khớp thu giữ tại Thanh Hóa có lượng lớn thuốc giảm đau, không được phép sản xuất trong Đông y. Còn nhóm thuốc tân dược giả chưa phát hiện dược tính độc hại, nhưng không có dược tính kháng sinh để chữa bệnh như hướng dẫn sử dụng in trên bao bì.

Trong số 21 loại sản phẩm đã bị cơ quan công an thu giữ có 4 loại giả thuốc tân dược (44 hộp Tetracyclin, 40 hộp Clorocid, 49 hộp Pharcoter, 52 hộp Neo-Codion). Đây là những thuốc giả được làm giống với các thuốc đang được công bố lưu hành; còn lại là 39.323 hộp gồm 17 loại sản phẩm giả nghi là thuốc Đông dược, sản phẩm có nhãn ghi mục đích sử dụng như thuốc chữa bệnh.

Nhóm đối tượng này sử dụng thủ đoạn không làm giả các sản phẩm đang lưu hành trên thị trường mà tự đặt ra tên thuốc và tên công ty, trong đó phần lớn có trụ sở "ảo" ở nước ngoài như Malaysia, Singapore… nhằm đánh lừa người tiêu dùng.

Dưới vỏ bọc là nhân viên dược sĩ buôn bán thuốc cho các công ty dược, các đối tượng sử dụng mạng xã hội để quảng cáo, giới thiệu là "hàng xách tay". Để tạo niềm tin, ban đầu chúng trà trộn thuốc thật vào thuốc giả trước khi bán ra thị trường. Khi đã có lượng khách hàng ổn định, các đối tượng chỉ bán thuốc giả do chính mình sản xuất.

Tương tự, báo cáo của Sở Y tế TP.HCM cho hay trong thời gian vừa qua Công an TP.HCM đã kịp thời phát hiện, xử lý 9 vụ vi phạm thuốc, thực phẩm giả Đáng chú ý đã triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán thuốc chữa bệnh giả, thu giữ 1.164 thùng thuốc thành phẩm và nguyên liệu dùng để điều trị các bệnh về xương khớp, phong ngứa...

Ngoài ra còn thu giữ gần 1.600kg bột nguyên liệu không rõ nguồn gốc, xuất xứ để sản xuất thuốc chữa bệnh giả, hàng trăm ký nguyên liệu bao bì, nhãn hiệu, vỏ hộp thuốc các loại cùng  dây chuyền, máy móc sản xuất thuốc... Thuốc giả được đem đi tiêu thụ chủ yếu tại các tỉnh miền Tây Nam Bộ thông qua các xe vận chuyển hàng hóa tuyến miền Tây - TP.HCM.

Ông Nguyễn Hoài Nam, Phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM, nhận định việc sản xuất, buôn bán thuốc giả, thực phẩm giả là một hoạt động phi pháp nhưng mang lại lợi nhuận cao. "Trước đây, hàng giả lưu thông trên thị trường đa số là sản phẩm làm giả bao bì, tem nhãn mạo danh sản phẩm thật.

Tuy nhiên, hiện nay một số cơ sở sản xuất hàng giả tự tạo mẫu sản phẩm không được cấp giấy đăng ký lưu hành, tự đặt tên cơ sở sản xuất, in số đăng ký hoặc số công bố sản phẩm giả, sử dụng mã vạch, mã QR giả, tem chứng nhận giả để đánh lừa cơ sở bán lẻ và người tiêu dùng", ông Nam cho hay.