Vì sao Trung Quốc “chìa tay” giải cứu châu Âu?

Giữa lúc châu Âu đang bấn loạn với việc giải quyết bài toán nợ công, việc Trung Quốc ngỏ ý giúp đỡ lục địa già vượt qua khó khăn có thể coi như một cơn mưa rào giữa trời khô hạn.

Tuy nhiên, không có chuyện miễn phí, phía sau đề nghị của Trung Quốc còn có điều kiện đi kèm, đài RFI cho hay.

Hôm qua (14/9), tại phiên khai mạc Diễn đàn Kinh tế Thế giới lần thứ 5 ở Đại Liên (Liêu Ninh, Trung Quốc), trước đại diện chính phủ và các doanh nhân của hơn 90 nước, Thủ tướng Ôn Gia Bảo khẳng định chính phủ nước này sẵn sàng làm nhiều hơn nữa để lấy lại cân bằng cho tăng trưởng kinh tế thế giới.

Ông Ôn Gia Bảo nêu rõ, Trung Quốc sẽ tiếp tục tích cực tham gia tiến trình toàn cầu hóa kinh tế, thúc đẩy việc xây dựng hệ thống mậu dịch quốc tế cũng như thể chế tài chính công bằng và hợp lý, tiếp tục hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật liên quan để môi trường đầu tư trở nên công khai hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp các nước.

Sau khi đưa ra những hứa hẹn Trung Quốc sẽ tiếp tục đầu tư vào châu Âu, lục địa vốn đang lún sâu trong cuộc khủng hoảng nợ công, Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo đã hối thúc các nhà lãnh đạo Liên minh Châu Âu "đáp lễ" bằng cách công nhận Trung Quốc có nền kinh tế thị trường đầy đủ trước lịch trình đề ra.

Theo lịch trình của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), đến năm 2016 kinh tế Trung Quốc mới được xem xét để được hưởng quy chế đầy đủ của một nền kinh tế thị trường. Quy chế này sẽ giúp cho Trung Quốc gỡ bỏ được những hạn chế về đầu tư và xuất khẩu sang châu Âu.

Tuyên bố nêu trên của Thủ tướng Trung Quốc đưa ra đúng vào lúc mà các quốc gia mới trỗi dậy trong nhóm BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi) vào tuần tới cũng sẽ thảo luận về khả năng hỗ trợ Liên minh châu Âu giải quyết dứt điểm bài toán nợ công đã kéo dài dai dẳng suốt thời gian qua.

Trên thực tế, vào cuối năm ngoái, khi Trung Quốc tuyên bố sẵn sàng giúp đỡ các nước trong khu vực đồng tiền chung châu Âu vượt qua cuộc khủng hoảng tài chính, thành công trong việc phục hồi kinh tế, người ta cũng đã đặt dấu hỏi về những gì Bắc Kinh mong đợi từ việc trợ giúp này.

Theo các nhà phân tích tình hình thế giới, Trung Quốc đã tính toán kỹ lưỡng những mối lợi về kinh tế, chính trị, uy tín, khi đầu tư mua trái phiếu chính phủ của các nước châu Âu.

Trước hết, đó là việc Trung Quốc muốn đa dạng hóa đầu tư tài chính, giảm bớt sự phụ thuộc vào đồng USD. Để đảm bảo an toàn trong quản lý ngoại hối, việc đa dạng hóa các ngoại tệ dự trữ là một điều kiện quan trọng. Ngoài trái phiếu của các nước châu Âu, Trung Quốc cũng đã mua vào không ít trái phiếu chính phủ Nhật Bản, Hàn Quốc.

Thứ hai, châu Âu đã là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc. Việc Bắc Kinh giúp đỡ châu Âu về tài chính, có thể giúp hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc tiếp tục thuận lợi chảy vào thị trường này, đồng thời cũng thu hút được thêm các công nghệ cao nhập khẩu từ châu Âu.

Trong bài bình luận "Trung Quốc sẽ cởi mở hơn với thế giới" đăng trên tờ báo Đức Sueddeutsche Zeitung hồi tháng 1 năm nay, Phó thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường từng viết, "chúng tôi hy vọng rằng, Liên minh châu Âu sẽ nới lỏng hạn chế với hàng xuất khẩu công nghệ cao tới Trung Quốc… và phát triển quan hệ thương mại cân bằng, ổn định”.

Theo giới phân tích, thông điệp này là rất rõ ràng. Với dự trữ ngoại hối lớn nhất thế giới, Trung Quốc đang chìa cánh tay sức mạnh tài chính để cứu châu Âu trong cơn vật lộn thời hậu suy thoái, nhằm đổi lấy công nghệ và mở cửa biên giới.

“Trung Quốc đã trở thành người cứu hoả của thế giới nhìn về khía cạnh tài chính. Họ vận dụng cách này ở khắp nơi, và công nghệ cao là với châu Âu cũng như hàng hoá với châu Phi”, José Ignacio Torreblanca, nhà nghiên cứu cấp cao của Hội đồng đối ngoại châu Âu nói. “Và châu Âu không còn chọn lựa nào khác ngoài việc chấp nhận”.

Ngoài ra, theo giáo sư kinh tế Patrick Chovanec của Đại học Thanh Hoa (Bắc Kinh), trong vai trò nước hỗ trợ tài chính cho châu Âu, Trung Quốc sẽ có lợi về mặt chính trị và ngoại giao. Châu Âu và Trung Quốc hiện vẫn tồn tại những mâu thuẫn, như buôn bán vũ khí hay tỷ giá Nhân dân tệ.

Có thể nói, việc Trung Quốc mua trái phiếu chính phủ của các nước châu Âu là một cách để nền kinh tế lớn thứ hai thế giới này tạo nền móng vững chắc cho vị thế cường quốc, bảo đảm an toàn cho việc xuất khẩu, đồng thời tiếp tục theo đuổi và thực hiện thành công các chính sách về chính trị và ngoại giao.