Mỹ-Trung bất đồng, thượng đỉnh APEC không ra được tuyên bố chung

Hội nghị cấp cao Diễn đàn Kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) đã kết thúc mà không ra được tuyên bố chung do bất đồng giữa Mỹ và Trung Quốc về nội dung của tuyên bố. Giới phân tích cho rằng đây là một tín hiệu cho thấy cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể sẽ không sớm kết thúc.

Lần đầu tiên kể từ khi thượng đỉnh thường niên của APEC được tổ chức vào năm 1993, không một tuyên bố chung nào được đưa ra khi cuộc họp khép lại vào ngày Chủ nhật. Thủ tướng Peter O’Neill của Papua New Guinea, nước chủ nhà hội nghị kéo dài 2 ngày, đổ lỗi cho "hai người khổng lồ trong căn phòng" vì sự bất đồng này.

Việc hội nghị không đạt tuyên bố chung khiến giới quan sát giảm bớt những kỳ vọng về việc Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể đạt một bước đột phá trong cuộc gặp dự kiến diễn ra ở thượng đỉnh nhóm G20 tại Argentina vào cuối tháng.

Trong hai bài phát biểu nối tiếp nhau vào hôm thứ Bảy, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Phó tổng thống Mỹ Mike Pence mỗi người đều ngầm chỉ trích các chính sách của nước kia. Ông Tập Cận Bình nói việc dựng hàng rào thuế quan và gây gián đoạn chuỗi cung ứng là "thiển cận" và "chắc chắn dẫn đến thất bại", còn ông Pence thì nói Mỹ "không nhấn chìm đối tác của chúng tôi vào biển nợ".

Thủ tướng O’Neill đã xác nhận rằng chủ đề cải cách Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) là nguyên nhân chính dẫn tới bất đồng trong tuyên bố chung.

Ông cho biết thêm rằng, đây không phải chỉ là mâu thuẫn riêng giữa Mỹ và Trung Quốc. Nhiều quốc gia cùng kêu gọi cải tổ WTO, bao gồm cơ chế giải quyết tranh chấp, trong khi chính quyền ông Trump đã dọa sẽ rút khỏi WTO nếu định chế này không đối xử với Mỹ bình đẳng hơn.

Ông Wang Xiaolong, Vụ trưởng Vụ Các vấn đề kinh tế quốc tế thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng "nhiều quốc gia" đã nêu vấn đề WTO, nhưng không nói cụ thể đó là những nước nào.

"Chúng tôi mới đang ở giai đoạn đầu thảo luận những vấn đề này", ông Wang nói. "Các quốc gia khác nhau có ý tưởng khác nhau về việc làm thế nào để thúc đẩy vấn đề".

Một quan chức Mỹ nói Trung Quốc không đúng nếu nói rằng tuyên bố chung bị cản trở bởi những mối lo của Mỹ về WTO. Vị quan chức này khẳng định Mỹ nhất trí với nội dung cải thiện cơ chế giải quyết tranh chấp thương mại toàn cầu của WTO, và nói thêm rằng việc không đạt tuyên bố chung là sự phản đối của Trung Quốc đối với một dòng nội dung mà 20 nền kinh tế APEC khác đã nhất trí.

Theo vị quan chức Mỹ, dòng nội dung mà Trung Quốc không đồng ý là cam kết của các chính phủ chống lại "tất cả mọi hoạt động thương mại không bình đẳng". Vị này cũng nói Mỹ đã nhất trí với một dòng nội dung về chống chủ nghĩa bảo hộ, mà theo lời vị này là một sự nhượng bộ để đạt tuyên bố chung.