Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể trở về Mỹ sau chuyến công du châu Á lần này với tuyên bố giành số thỏa thuận kinh tế trị giá 250 tỷ USD từ Trung Quốc. Tuy nhiên, theo hãng tin Reuters, việc những thỏa thuận này có trở thành hiện thực đúng như mức giá ấn tượng hay không lại là chuyện khác.

Dưới sự chứng kiến của ông Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại lễ ký kết thỏa thuận diễn ra sáng 9/11 tại Bắc Kinh, tập đoàn sản xuất máy bay Boeing, hãng công nghiệp General Electric (GE), và tập đoàn con chip khổng lồ Qalcomm đã ký loạt thỏa thuận "tỷ đô".

"Đây thực sự là một điều thần kỳ", Bộ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc Zhong Shan nói tại một cuộc họp báo sau lễ ký.

Số thỏa thuận trị giá 1/4 nghìn tỷ USD cho thấy nỗ lực lớn của nhà lãnh đạo Mỹ trong việc giải quyết thâm hụt thương mại với Trung Quốc - điều mà ông từ lâu đã chỉ trích và vào sáng ngày thứ Năm đã gọi là mức thâm hụt "cao đến phát sốc". Tuần trước, trước khi lên đường thăm châu Á, ông Trump càng chỉ trích mạnh thâm hụt thương mại Mỹ-Trung, gọi mức thâm hụt 34,6 tỷ USD trong tháng 9 là "gây bối rối" và "khủng khiếp".

Tuy nhiên, nhiều mối lo tồn tại bấy lâu của các công ty Mỹ tại Trung Quốc vẫn còn đó, bao gồm quyền tiếp cận thị trường bị hạn chế, an ninh mạng…

"Các thỏa thuận được ký cho thấy mối quan hệ kinh tế mạnh mẽ giữa hai nước, nhưng chúng ta vẫn cần tập trung vào việc tạo ra một sân chơi bình đẳng, vì các công ty Mỹ vẫn ở trong thế bất lợi khi làm ăn ở Trung Quốc", ông William Zarit, Chủ tịch Hội đồng Thương mại Mỹ (AmCham) tại Trung Quốc, phát biểu.

Hiện nay, một số công ty công nghệ Mỹ như Facebook và Google vẫn bị chặn ở Trung Quốc. Các hãng xe Mỹ như Ford và General Motors (GM) phải hoạt động ở thị trường Trung Quốc dưới dạng liên doanh. Phim do Hollywood sản xuất phải tuân thủ hệ thống hạn ngạch chặt chẽ ở Trung Quốc.

Như thường thấy trong các chuyến thăm cấp nhà nước, nhiều thỏa thuận ký trong chuyến thăm Trung Quốc lần này của ông Trump chỉ là những bản ghi nhớ (MoU), không có sự ràng buộc, thiếu chi tiết, chủ yếu dựa trên những mối quan hệ đã có từ trước.

Trong đó, Qualcomm ký thỏa thuận không ràng buộc trị giá 12 tỷ USD với Xiaomi, OPPO và Vivo, ba hãng sản xuất điện thoại di động Trung Quốc mà hãng chip Mỹ nói là "có quan hệ lâu dài". Hiện thị trường Trung Quốc đã đóng góp hơn một nửa doanh thu của Qualcomm.

Trong thỏa thuận bán số máy bay trị giá 37 tỷ USD cho Trung Quốc mà hãng Boeing giành được cũng không có nhiều chi tiết cụ thể.

Ngoài 15 thỏa thuận ký kết ngày thứ Năm, vào chiều ngày thứ Tư, giữa hai bên đã ký kết số thỏa thuận trị giá 9 tỷ USD nữa, nhưng chủ yếu cũng là các thỏa thuận không có sự ràng buộc. Hãng tin Bloomberg nói rằng nếu những thỏa thuận này được thực thi, thì cũng sẽ mất thời gian nhiều năm.

Trong cuộc họp báo chung diễn ra sau lễ ký, ông Trump đã kêu gọi ông Tập cải thiện cán cân thương mại giữa hai nước. "Nước Mỹ đã thay đổi chính sách của mình vì quá tụt hậu so với Trung Quốc và nhiều quốc gia khác trong vấn đề thương mại", ông Trump phát biểu, và nói thêm rằng một phần nguyên nhân dẫn tới thực trạng này là sai lầm của các chính quyền Mỹ tiền nhiệm.

"Chúng tôi sẽ phải khắc phục điều này", người đứng đầu Nhà Trắng nói.

Khi được hỏi liệu số thỏa thuận được ký có thể giúp ích gì trong việc giảm thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc, giới chuyên gia tỏ ra lạc quan thận trọng. "Nói chung, mọi người đều có cảm giác tốt đẹp. Nhưng vẫn cần phải chờ xem điều gì sẽ diễn ra", ông Gentry Sayad, một luật sư ở Thượng Hải có mặt trong đoàn đại biểu Trung Quốc, phát biểu.

Một quan chức cấp cao chính quyền Trump đã bác bỏ những hoài nghi về tính hiện thực của các thỏa thuận được ký, nói rằng Tổng thống Mỹ đã thành công trong việc xây dựng mối quan hệ bề chặt với Chủ tịch Tập, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in. Vị quan chức đề nghị giấu tên khẳng định những mối quan hệ này sẽ giúp giải quyết những vấn đề lớn hơn trong tương lai.