Mỹ - Trung “ông nói gà, bà nói vịt” về đàm phán thương mại

Trong một bài trả lời phỏng vấn được xuất bản vào hôm thứ Sáu (25/4), Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định nước này đang đàm phán thuế quan với Trung Quốc, nhưng phía Trung Quốc phủ nhận đang có đàm phán thương mại với Mỹ. Những tín hiệu không đồng nhất khiến doanh nghiệp, nhà đầu tư và người tiêu dùng hoang mang về khả năng xuống thang căng thẳng của thương chiến Mỹ - Trung, xung đột đang đe dọa gây suy giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Ông Trump nói với tạp chí Time rằng đàm phán đang diễn ra và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gọi cho ông. Thông tin này một lần nữa được ông chia sẻ với các nhà báo đi cùng trên chuyên cơ Không lực 1 trong chuyến bay xuất phát từ Washington DC vào buổi sáng ngày thứ Sáu tới Rome để dự tang lễ của Giáo hoàng Francis, theo hãng tin Reuters.

NHỮNG TUYÊN BỐ TRÁI NGƯỢC

Phản hồi thông tin mà ông Trump đưa ra, đại sứ quan Trung Quốc tại Mỹ đăng lên mạng xã hội một tuyên bố của Bộ Ngoại giao nước này viết: “Trung Quốc và Mỹ hiện không có bất kỳ sự tham vấn hay đàm phán nào về thuế quan. Mỹ nên dừng việc gây hoang mang”.

Sau đó, trên chuyến bay tới Rome, ông Trump nói với các nhà báo rằng sẽ là một thắng lợi cho Mỹ nếu Trung Quốc mở cửa thị trường cho hàng hóa Mỹ, và thuế quan có thể giúp mang lại kết quả như vậy. “Hãy để chúng tôi vào thị trường Trung Quốc. Điều đó sẽ thật tuyệt vời. Đó sẽ là một thắng lợi lớn”, ông chủ Nhà Trắng nói.

Hôm thứ Năm, Trung Quốc cũng khẳng định rằng nước này hiện không có đàm phán thương mại với Mỹ. Sau đó cùng ngày, ông Trump bác bỏ tuyên bố đó của phía Trung Quốc, nói rằng hai nước đang đàm phán. “Họ mới có cuộc gặp vào sáng nay… Không quan trọng ‘họ’ cụ thể là ai, chúng tôi sẽ công bố sau. Nhưng họ có gặp sáng nay và chúng tôi đang gặp gỡ với phía Trung Quốc”, ông Trump nói.

Phát biểu ngày thứ Bảy (26/4), Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị nói rằng đối với việc Mỹ áp thuế quan lên hàng hóa nước này, Bắc Kinh tuân thủ các quy định quốc tế có liên quan, và sẽ đoàn kết với các quốc gia khác.

“Có một số quốc gia chỉ biết đến những ưu tiên của riêng họ, gây áp lực và đòi hỏi giao dịch cưỡng ép, kích động chiến tranh thương mại không vì một lý do gì, bộc lộ tính ích kỷ cực độ”, một tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc dẫn lời ông Vương phát biểu bên lền một hội nghị khu vực diễn ra ở Kazakhstan.

Những tuyên bố trái ngược từ Mỹ và Trung Quốc làm gia tăng sự bất định vốn dĩ đã cao xung quanh chính sách thuế quan của ông Trump, không chỉ gồm thuế quan nhằm vào Trung Quốc mà còn với cả hàng trăm quốc gia và vùng lãnh thổ khác. Nhiều nước đang nỗ lực đàm phán với Mỹ để có thể giảm bớt gánh nặng thuế quan mà ông Trump đã đưa ra kể từ khi trở lại Nhà Trắng vào tháng 1, trong đó có kế hoạch thuế quan đối ứng.

Tuần này, các nhà đàm phán của chính quyền ông Trump được cho là đã có những cuộc thảo luận về vấn đề thương mại và thuế quan với quan chức đến từ hàng chục quốc gia tham dự chuỗi sự kiện mùa xuân thường niên của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) ở Washington.

Một số quan chức Mỹ, gôm Bộ trưởng Bộ Tài chính Scott Bessent phát tín hiệu lạc quan về tốc độ đàm phán, nhưng giới chức một số nước tỏ quan điểm thận trọng hơn. Đoàn đàm phán thương mại của Nhật Bản và Hàn Quốc, hai nước đồng minh thân cận của Mỹ và được Mỹ ưu tiên đàm phán sớm, đều về nước mà chưa có thỏa thuận nào. Nhiều bộ trưởng tài chính dự sự kiện của IMF và WB bày tỏ lo ngại về tương lai kinh tế do tác động của thuế quan.

“Tôi ra về sau những cuộc gặp này với một cảm giác rõ ràng rằng mọi thứ đang mong manh và đang nguy cơ đối với việc làm, tăng trưởng và mức sống trên toàn thế giới. Các cuộc họp ở đây nhắc nhở tôi lý do tại sao chúng ta cần phải nỗ lực hết sức trong vài tuần và vài tháng tới để giảm bớt sự bất định đó”, Bộ trưởng Bộ Tài chính Ireland Páchal Donohoe nói với Reuters.

XUỐNG THANG CĂNG THẲNG

Hiện chưa rõ các bên có đi đến được thỏa thuận nào để tránh việc ông Trump áp trở lại thuế suất cao hơn của thuế đối ứng, dao động từ 11-50%, khi hết thời hạn tạm hoãn vào đầu tháng 7. Tuy nhiên, đã có một vài dấu hiệu của sự xuống thang căng thẳng.

Trung Quốc đã miễn một số mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ khỏi mức thuế quan cao ngất ngưởng 125% mà nước này áp lên hàng Mỹ để trả đũa thuế đối ứng 145% mà ông Trump áp lên hàng Trung Quốc. Một số tổ chức doanh nghiệp cho biết Bắc Kinh đã cho phép một số loại dược phẩm do Mỹ sản xuất được nhập khẩu vào nước này mà không bị áp thuế 125%.

Ngoài ra, một danh sách gồm 131 loại hàng hóa được cho là đang được xem xét miễn trừ thuế quan 125% đã được chuyển tới tay trong một số doanh nghiệp và hiệp hội ngành nghề ở Trung Quốc. Theo Reuters danh sách bao gồm vaccine, hóa chất và động cơ phản lực, nhưng Trung Quốc vẫn chưa có thông báo công khai về danh sách này.

Trong những ngày gần đây, chính quyền ông Trump cũng đã ra tín hiệu rằng họ đang tìm cách xoa dịu căng thẳng với Trung Quốc. Tuần này, ông Bessent - nhà đàm phán thương mại cấp cao nhất của Mỹ - nói rằng cả hai bên đều coi tình hình hiện tại là không thể chấp nhận được.

Phát biểu trước báo giới tại Nhà Trắng vào ngày thứ Sáu, ông Trump cho biết ông đang tiến rất gần tới một thỏa thuận thương mại với Nhật Bản. Giới phân tích xem đàm phán thương mại Mỹ - Nhật là một “phép thử” cho đàm phán giữa Mỹ với các quốc gia khác. Một số chuyên gia dự báo ông Trump và Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba sẽ công bố một thỏa thuận khi hai nhà lãnh đạo tham dự hội nghị thượng đỉnh nhóm 7 nền công nghiệp phát triển G7 ở Canada vào tháng 6 tới.

Ông Trump cũng nói với Time rằng ông đã có “200 thỏa thuận” và các thỏa thuận này sẽ được hoàn thiện trong 3-4 tuần tới, nhưng không cho biết cụ thể đó là những thỏa thuận gì. Ông cũng nói nếu sau 1 năm kể từ bây giờ, nếu Mỹ giữ được mức thuế quan từ 20-50%, ông sẽ coi đó là một “thắng lợi toàn diện”.