Trong báo cáo cập nhật triển vọng ngành gạo mới đây, Công ty CP Chứng khoán Yuanta dự báo giá gạo sẽ tăng mạnh từ nay cho đến niên vụ 2022-2023.

Về cung - cầu gạo thế giới, nhu cầu gạo tăng trưởng ổn định trong khi nguồn cung có thể giảm trong năm tới. Nguồn cung cho 2022/23 dự báo giảm chủ yếu do sản lượng thấp từ Ấn Độ. Nguồn cung gạo tập trung vào 1 số nước: Top 7 chiếm 80%, Top 5 chiếm 73%, Top 2 chiếm 49% tổng giá trị xuất khẩu gạo toàn cầu.

Trong khi đó, các nước nhập khẩu gạo lớn nhất đang bị áp lực. Trung Quốc bị hạn hán nghiêm trọng tại 7 tỉnh khiến giảm sản lượng gạo và dự kiến sẽ phải tăng nhập khẩu gạo lên mức kỷ lục khoảng 6 triệu tấn niên vụ 2022/23. Philippines cố gắng tăng dự trữ gạo cho an ninh lượng thực. Bangladesh bị lũ lụt làm giảm năng suất.

Xuất khẩu gạo của các nước đang có sự cạnh tranh về giá và chất lượng. Ngày 08/09/2022, Ấn Độ cấm xuất khẩu gạo tấm và đánh thuế 20% đối với gạo lứt và gạo trắng (trừ gạo basmati và gạo đồ). Tổng các phần chịu ảnh hưởng của thuế mới là 40%-60% giá trị xuất khẩu. Dự báo xuất khẩu gạo của Ấn Độ sẽ giảm.

Mưa gió mùa không đều ở miền đông Ấn Độ làm gia tăng lo ngại về sản lượng. Sản lượng lúa gieo sạ vụ hè của Ấn Độ dự kiến sẽ giảm 6% trong niên vụ 2022-23, theo dự báo mới nhất của Chính phủ, do mưa gió mùa loang lổ ở phía đông của nước này ảnh hưởng đến năng suất gieo trồng và cây trồng.

Với Pakistan, dự báo xuất khẩu gạo sẽ giảm. Lũ lụt ở các tỉnh Punjab và Sindh quan trọng của Pakistan có khả năng ảnh hưởng đến sản lượng gạo, bông và lúa mì của nước này trong năm thị trường 2022-23, đe dọa đến kho dự trữ hàng hóa toàn cầu. Sản lượng vụ 2022/23 của Pakistan dự kiến giảm 0,92 triệu tấn (-10% YoY).

Ngược lại, xuất khẩu gạo của Thái Lan sẽ tăng. Hiện tượng thời tiết La Niña sẽ cung cấp lượng mưa dồi dào và nguồn cung cấp nước cho nông dân trồng lúa ở Thái Lan, sản lượng gạo dự kiến trong năm 2022/23 sẽ đạt 20 triệu tấn, tăng 2% so với năm 2021/22.

USDA dự báo xuất khẩu gạo năm 2022 ở mức 8 triệu tấn, tăng 31% so với 6.1 triệu tấn năm 2021. Sự suy yếu của đồng baht Thái Lan đã khiến giá gạo xuất khẩu của Thái Lan trở nên hấp dẫn và cạnh tranh. Đồng Baht Thái hiện đã mất giá so với so với USD mạnh nhất 15 năm qua.

Tại Việt Nam, theo USDA, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam trong giai đoạn từ T6/2016 - T2/2021 luôn thấp hơn Thái Lan nhưng cao hơn Ấn Độ và Pakistan. Tuy nhiên, từ đầu T2/2021, giá gạo của Việt Nam đã cao hơn một chút so với giá gạo Thái Lan.

Dự báo, xuất khẩu gạo của Việt Nam cũng sẽ tăng. Sản lượng sản xuất tích cực trong niên vụ 2022/23 nhờ thuận lợi về thời tiết. Các vùng trọng điểm lúa nước không bị các khó khăn hạn hán hay mưa bão. 8T/2022, Việt Nam đã xuất khẩu 4,7 triệu tấn gạo tăng 19% so với cùng kỳ năm ngoái. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Việt Nam dự kiến xuất khẩu 6,5 – 6,7 triệu tấn vào năm 2022, tăng 5% - 8%.

Giá gạo có xu hướng tăng từ sau dịch COVID đến nay do các áp lực như chi phí vận tải, giá phân bón, lao động tăng. 3 nước đang chịu áp lực phải nhập khẩu gạo nhiều hơn gồm: Trung Quốc, Philippines, Bangladesh, chiếm 16% tổng nhu cầu nhập khẩu sẽ tăng nhu cầu nhập khẩu trong tương lai.

Thời tiết bất lợi làm giảm dự báo sản lượng gạo 2022/23 cho Trung Quốc, Ấn Độ và Pakistan. Tổng nguồn cung xuất khẩu gạo của 3 nước này chiếm 49% tổng xuất khẩu gạo cả thế giới.

Yuanta dự báo giá gạo sẽ chịu áp lực tăng lên trong niên vụ 2022/23 (đến giữa năm 2023). Trong đó, Việt Nam và Thái Lan là hai nước hưởng lợi chính. Tuy nhiên, Thái Lan dự kiến sẽ hưởng lợi hơn Việt Nam do đồng Baht Thái đã mất giá mạnh nhất 15 năm so với USD, tạo sức cạnh tranh về giá.

Theo đánh giá của Yuanta, cổ phiếu PAN sẽ hưởng lợi trong chu kỳ tăng giá gạo này. PAN đang nắm nhiều công ty đầu ngành trong mảng nông nghiệp và thực phẩm. Mảng nông nghiệp đóng góp 20% vào tổng doanh thu và 39% vào tổng lợi nhuận gộp nên PAN sẽ hưởng lợi khi giá gạo và việc xuất khẩu tăng tốt. PAN hiện đang giao dịch tại mức P/E 13.9x lần và P/B ở mức 1.3x lần, đều là mức thấp của 5 năm qua nên định giá của PAN khá hấp dẫn.