Vẻ đẹp của bê tông và ánh sáng trong ngôi nhà bền vững tại Bắc Giang

Bê tông là vật liệu tiêu biểu tạo nên gương mặt của kiến trúc hiện đại. Có vai trò chủ đạo trong kết cấu công trình, nhưng không chỉ dừng lại ở thể loại vật liệu chịu lực cho kết cấu, bê tông có thể tham gia vào công trình với vai trò là vật liệu kiến trúc, vật liệu trang trí. Đó chính là bê tông trần. Bê tông trần được tạo ra vô cùng đơn giản: khi dỡ ván khuôn, bề mặt bê tông để nguyên, không tô trát, ốp, lát, bọc, phủ.

Bê tông trần có nét đẹp riêng bởi sự thô ráp và màu sắc đặc trưng (màu xám). Tuy nhiên, để tạo nên bề mặt bê tông trần đẹp là không hề dễ, đòi hỏi hệ thống ván khuôn chất lượng cao, được tính toán cẩn thận, tỉ mỉ theo mạch ngưng khi thi công, và trong quá trình thi công đòi hỏi chất lượng bê tông chuẩn, cùng tay nghề thợ chuyên nghiệp. Bên cạnh đó, tất cả các hệ thống kỹ thuật đi ngầm (dây, ống) nằm trong bê tông phải được lắp đặt, đấu nối chuẩn xác trước khi tiến hành thi công đổ bê tông vào ván khuôn.

Từ trước tới giờ, người Việt Nam vẫn luôn quan niệm vật liệu bê tông, quá trình thi công bê tông là “phần thô” nên ở Việt Nam hầu như không xuất hiện vật liệu bê tông trần. Tuy nhiên, trong vài năm gần đây, một số kiến trúc sư đã mạnh dạn sử dụng bê tông trần vào các công trình dân dụng - chủ yếu là nhà ở quy mô nhỏ. Điển hình, với ngôi nhà này, vật liệu bê tông đã được sử dụng vừa làm kết cấu vừa làm vật liệu hoàn thiện, tạo ra một công trình có vẻ đẹp mạnh mẽ, mộc mạc, bền vững với thời gian. Một vẻ đẹp thực sự đến từ bên trong mà ít người chú ý đến.

Trong tương quan vật liệu về mặt thẩm mỹ, bê tông trần phù hợp với nhiều vật liệu, màu sắc. Chất cảm bề mặt của bê tông trần phù hợp với cả các loại vật liệu thô mộc như gốm, đá tự nhiên, gỗ… Ở góc khác, bê tông trần lại lại sự tương phản đầy hiệu quả với những loại vật liệu hiện đại như thép, kính, sơn… Đây là một vật liệu bền vững với thời gian và đem lại cảm xúc cho không gian.

Ngoài ra, bê tông trần và cây xanh là sự kết hợp hài hòa, bổ trợ lẫn nhau, tạo cảm giác dễ chịu với khí hậu nắng nóng của Việt Nam. Với công trình này, đội ngũ kiến trúc sư của HGAA mong muốn tìm ra một giải pháp đơn giản, bền vững cho các công trình nhà ở Việt Nam, đồng thời tìm lại sự cân bằng giữa kiến trúc và thiên nhiên.

Hướng chính của khu đất là Tây Nam, do đó nhóm kiến trúc sư đưa ra phương án chuyển dịch công trình về hướng Bắc, tạo khoảng lùi để trồng cây xanh nhằm cản nắng hướng Tây. Phương án được lựa chọn là hai khối nhà chuyển dịch tạo thành những khu vườn xen kẽ với ngôi nhà, tạo sự cân bằng giữa thiên nhiên và kiến trúc.

Với việc lựa chọn vật liệu bê tông, mọi quyết định của nhóm kiến trúc sư đều được cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo ngôi nhà có thể sử dụng lâu dài mà không cần phải sửa chữa, thay mới. Bên canh đó, gia chủ mong muốn khu vườn không phải là một yếu tố trang trí mà trở thành một phần không thể thiếu của ngôi nhà và phát triển cùng với ngôi nhà.

Mái nhà được tận dụng làm vườn rau, vừa che mát cho không gian bên dưới, vừa cung cấp thêm thực phẩm sạch cho bữa ăn gia đình và tạo nét khác biệt với các công trình xung quanh. Mặt tiền ngôi nhà có thiết kế hình khối đơn giản, nổi bật màu tự nhiên của bê tông trần, xen kẽ các lớp cây xanh ở ban công, cổng và hàng rào. Các không gian bên trong nhà luôn nhìn ra vườn, không có cảm giác như đang ở giữa nhà phố.

Tầng một gồm phòng khách, phòng bếp, một phòng ngủ, khu vệ sinh. Phòng khách nằm bên dưới khoảng thông tầng và kề sát vườn cây giúp tăng khả năng đối lưu không khí và luôn tràn ngập ánh sáng tự nhiên. Phòng ăn nằm giữa hai khu vườn, ngăn cách với không gian bên ngoài nhờ hệ cửa kính trượt. Khu vực hành lang giao thông trong nhà luôn đủ sáng nhờ vách kính sát trần…

Mặc dù ban đầu có những lo ngại về chất liệu và hình dáng của công trình nhưng sau khi hoàn thiện, các thành viên trong gia đình rất hài lòng với ngôi nhà và từ đó đã ít nhiều thay đổi thói quen sinh hoạt. Gia chủ trở nên yêu thích cây cỏ, yêu thích việc chăm sóc ngôi nhà và thích ngắm nhìn vẻ đẹp giản dị, mộc mạc của bê tông, không gian và ánh sáng.

Tạp chí kiến trúc nổi tiếng Archdaily của Mỹ nhận xét, ngôi nhà này là một ví dụ về cách đối phó với bối cảnh đô thị. Bằng cách chú ý đến không gian tổng thể, chúng ta có thể tạo ra nhiều giá trị hơn những gì hiện có. Dù cuộc sống có thể thay đổi nhưng ngôi nhà vẫn sẽ ở đó, cùng với khu vườn, chứng kiến cuộc sống diễn ra bên trong nó hàng ngày.