TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
“Bí quyết” phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ nhìn từ Nhật Bản
Dù là một đất nước có nền công nghiệp phát triển, nhưng doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế Nhật
Dù là một đất nước có nền công nghiệp rất phát triển, nhưng hiện tại, doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế Nhật Bản. Kinh nghiệm hỗ trợ khu vực này nhằm thích ứng với môi trường toàn cầu hóa của họ rất đáng để Việt Nam học hỏi.
99,7% doanh nghiệp Nhật Bản là vừa và nhỏ
Ông Hiroshi Arai, Cục Doanh nghiệp vừa và nhỏ, Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản, cho hay, ở Nhật, doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) là trụ cột của nền kinh tế. Có đến 99,7% tổng số các đơn vị kinh doanh là SMEs, sử dụng 70% tổng số lao động. Khu vực này đa dạng về loại hình kinh doanh, trong đó, ngành chế tạo chiếm 11%, bán buôn - bán lẻ và dịch vụ chiếm hơn một nửa.
Trong lịch sử phát triển của nền kinh tế Nhật Bản, chính sách về SMEs luôn là một phần quan trọng trong chính sách công nghiệp. Có thể tóm gọn 4 mốc chuyển đổi trong chính sách dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ của nhật Bản với từng quan điểm như sau: Giai đoạn 1945-1955: Chống tập trung kinh tế, phát triển SMEs; 1955-1970: Điều chỉnh phân cách giữa SMEs và doanh nghiệp lớn; 1970-1989: Hỗ trợ các SMEs có ý thức phát triển; 1989-nay: Hỗ trợ SMEs, đơn vị kinh doanh nhỏ có quy mô rất nhỏ.
Đối với từng thời điểm cụ thể cũng có những chính sách tài chính, chính sách phát triển và hình thành tổ chức khác nhau.
Cũng theo ông Hiroshi Arai, những năm gần đây, sức khoẻ của các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang được cải thiện nhưng có xu hướng đi ngang. Đơn vị kinh doanh nhỏ đang giảm, 5 năm gần đây giảm 400.000 đơn vị. Số vụ doanh nghiệp phá sản đang giảm nhưng số vụ thôi kinh doanh, giải thể gia tăng.
Để hỗ trợ doanh nghiệp, ông Hiroshi Arai cho biết ngoài luật cơ bản, Nhật Bản còn có khoảng 70-80 chính sách, luật hỗ trợ cho SMEs. Hiện ở Nhật có khoảng 8.000 chuyên gia làm công tác hướng dẫn kinh doanh cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp khởi nghiệp được hỗ trợ cách vận hành, thực hiện thủ tục kế toán hợp lý…
“Chúng tôi dành 310 triệu USD để hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp khu vực này, tương đương khoảng 7 nghìn tỷ đồng. Ngoài hỗ trợ tài chính, chúng tôi có các chính sách hỗ trợ đào tạo. Trong đó Luật khuyến khích hiện đại hóa doanh nghiệp vừa và nhỏ là động lực chính thúc đẩy doanh nghiệp phát triển”, ông Hiroshi Arai nhấn mạnh.
Theo các chuyên gia hỗ trợ SMEs Nhật Bản, hiện nay tại Nhật có cơ quan hỗ trợ đặt ở 9 khu vực khác nhau, có 47 điểm tư vấn, và thành lập các hiệp hội công thương, phòng thương mại và công nghiệp với tổng khoảng 2.500 địa chỉ để sẵn sàng trợ giúp khu vực SMEs.
Kinh nghiệm cho Việt Nam
Theo nghiên cứu của Tổ chức xúc tiến thương mại Nhật Bản (Jetro), tại Việt Nam, số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện chiếm 98%, đóng góp 49% cho GDP, và đóng góp ngân sách Nhà nước chiếm 41%. Có khoảng 78% nguồn nhân lực đang làm việc trong khu vực này.
Mặc dù quy mô các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam ngày càng lớn nhưng tỷ lệ doanh nghiệp thua lỗ ngày càng cao, từ 25,14% năm 2010 tăng vọt lên 65,8% năm 2015, tăng gấp 3 lần. Tỷ suất lợi nhuận trước thuế năm 2010 giảm từ 22,87% xuống còn 7,26% vào năm 2012.
Có rất nhiều lý do khiến SMEs Việt Nam rơi vào vòng luẩn quẩn như khó tiếp cận nguồn vốn, lãi suất ngân hàng còn cao.
Từ những hạn chế đó, Jetro đưa ra những khuyến nghị giải pháp về chính sách hỗ trợ cho SMEs Việt Nam. Theo đó, cần thúc đẩy ý muốn đầu tư vào ngành sản xuất thay cho bất động sản, chuyển các nguồn lực từ ngành này sang quỹ hỗ trợ SMEs. Đồng thời, xây dựng chế độ hỗ trợ đặc biệt của Nhà nước cho SMEs. Nhà nước cần gánh lấy rủi ro để làm hạ lãi suất, thành lập ngân hàng chuyên cho SMEs vay vốn với lãi suất thấp…
Đối với thuế, Jetro khuyến nghị Việt Nam cần áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp như các quốc gia khác. Hiện, thuế suất với các doanh nghiệp nói chung là 20%. Ở Thái Lan, thuế này là 15% và ở Indonesia là 12,5%.
Tiếp thu ý kiến trên, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông nhấn mạnh cách hỗ trợ của Nhật Bản cho doanh nghiệp vừa và nhỏ rất thiết thực, nguồn lực lớn và ngân sách lớn.
“Việt Nam không thể đuổi theo Nhật Bản vì nguồn lực của chúng ta giai đoạn này hữu hạn nhưng cách tiếp cận của họ là phương pháp đi đúng, bài bản. Quan trọng số tiền của chúng ta bỏ ra không nhiều nhưng đi đúng thì vẫn hỗ trợ SMES hiệu quả”, Thứ trưởng Đặng Huy Đông nhấn mạnh.
99,7% doanh nghiệp Nhật Bản là vừa và nhỏ
Ông Hiroshi Arai, Cục Doanh nghiệp vừa và nhỏ, Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản, cho hay, ở Nhật, doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) là trụ cột của nền kinh tế. Có đến 99,7% tổng số các đơn vị kinh doanh là SMEs, sử dụng 70% tổng số lao động. Khu vực này đa dạng về loại hình kinh doanh, trong đó, ngành chế tạo chiếm 11%, bán buôn - bán lẻ và dịch vụ chiếm hơn một nửa.
Trong lịch sử phát triển của nền kinh tế Nhật Bản, chính sách về SMEs luôn là một phần quan trọng trong chính sách công nghiệp. Có thể tóm gọn 4 mốc chuyển đổi trong chính sách dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ của nhật Bản với từng quan điểm như sau: Giai đoạn 1945-1955: Chống tập trung kinh tế, phát triển SMEs; 1955-1970: Điều chỉnh phân cách giữa SMEs và doanh nghiệp lớn; 1970-1989: Hỗ trợ các SMEs có ý thức phát triển; 1989-nay: Hỗ trợ SMEs, đơn vị kinh doanh nhỏ có quy mô rất nhỏ.
Đối với từng thời điểm cụ thể cũng có những chính sách tài chính, chính sách phát triển và hình thành tổ chức khác nhau.
Cũng theo ông Hiroshi Arai, những năm gần đây, sức khoẻ của các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang được cải thiện nhưng có xu hướng đi ngang. Đơn vị kinh doanh nhỏ đang giảm, 5 năm gần đây giảm 400.000 đơn vị. Số vụ doanh nghiệp phá sản đang giảm nhưng số vụ thôi kinh doanh, giải thể gia tăng.
Để hỗ trợ doanh nghiệp, ông Hiroshi Arai cho biết ngoài luật cơ bản, Nhật Bản còn có khoảng 70-80 chính sách, luật hỗ trợ cho SMEs. Hiện ở Nhật có khoảng 8.000 chuyên gia làm công tác hướng dẫn kinh doanh cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp khởi nghiệp được hỗ trợ cách vận hành, thực hiện thủ tục kế toán hợp lý…
“Chúng tôi dành 310 triệu USD để hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp khu vực này, tương đương khoảng 7 nghìn tỷ đồng. Ngoài hỗ trợ tài chính, chúng tôi có các chính sách hỗ trợ đào tạo. Trong đó Luật khuyến khích hiện đại hóa doanh nghiệp vừa và nhỏ là động lực chính thúc đẩy doanh nghiệp phát triển”, ông Hiroshi Arai nhấn mạnh.
Theo các chuyên gia hỗ trợ SMEs Nhật Bản, hiện nay tại Nhật có cơ quan hỗ trợ đặt ở 9 khu vực khác nhau, có 47 điểm tư vấn, và thành lập các hiệp hội công thương, phòng thương mại và công nghiệp với tổng khoảng 2.500 địa chỉ để sẵn sàng trợ giúp khu vực SMEs.
Kinh nghiệm cho Việt Nam
Theo nghiên cứu của Tổ chức xúc tiến thương mại Nhật Bản (Jetro), tại Việt Nam, số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện chiếm 98%, đóng góp 49% cho GDP, và đóng góp ngân sách Nhà nước chiếm 41%. Có khoảng 78% nguồn nhân lực đang làm việc trong khu vực này.
Mặc dù quy mô các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam ngày càng lớn nhưng tỷ lệ doanh nghiệp thua lỗ ngày càng cao, từ 25,14% năm 2010 tăng vọt lên 65,8% năm 2015, tăng gấp 3 lần. Tỷ suất lợi nhuận trước thuế năm 2010 giảm từ 22,87% xuống còn 7,26% vào năm 2012.
Có rất nhiều lý do khiến SMEs Việt Nam rơi vào vòng luẩn quẩn như khó tiếp cận nguồn vốn, lãi suất ngân hàng còn cao.
Từ những hạn chế đó, Jetro đưa ra những khuyến nghị giải pháp về chính sách hỗ trợ cho SMEs Việt Nam. Theo đó, cần thúc đẩy ý muốn đầu tư vào ngành sản xuất thay cho bất động sản, chuyển các nguồn lực từ ngành này sang quỹ hỗ trợ SMEs. Đồng thời, xây dựng chế độ hỗ trợ đặc biệt của Nhà nước cho SMEs. Nhà nước cần gánh lấy rủi ro để làm hạ lãi suất, thành lập ngân hàng chuyên cho SMEs vay vốn với lãi suất thấp…
Đối với thuế, Jetro khuyến nghị Việt Nam cần áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp như các quốc gia khác. Hiện, thuế suất với các doanh nghiệp nói chung là 20%. Ở Thái Lan, thuế này là 15% và ở Indonesia là 12,5%.
Tiếp thu ý kiến trên, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông nhấn mạnh cách hỗ trợ của Nhật Bản cho doanh nghiệp vừa và nhỏ rất thiết thực, nguồn lực lớn và ngân sách lớn.
“Việt Nam không thể đuổi theo Nhật Bản vì nguồn lực của chúng ta giai đoạn này hữu hạn nhưng cách tiếp cận của họ là phương pháp đi đúng, bài bản. Quan trọng số tiền của chúng ta bỏ ra không nhiều nhưng đi đúng thì vẫn hỗ trợ SMES hiệu quả”, Thứ trưởng Đặng Huy Đông nhấn mạnh.