Chất lượng nguồn nhân lực thấp có thể là rào cản việc thu hút FDI
Nhật Dương
27/05/2024, 16:52
Nhiều ý kiến nhận định các nguồn đầu tư FDI vào Việt Nam sẽ bị suy giảm nghiêm trọng, nếu không có sự thay đổi về chất lượng nguồn nhân lực, thậm chí có nguy cơ mất đi lợi thế cạnh tranh...
Ảnh minh họa.
Theo các chuyên gia, hiện nay chất lượng nguồn nhân lực vẫn là một trong những "điểm nghẽn" để tăng năng suất lao động, thậm chí điều này có thể khiến các nguồn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam bị suy giảm.
THIẾU LAO ĐỘNG CÓ TRÌNH ĐỘ CHUYÊN MÔN CAO
Tại diễn đàn Nâng cao năng suất lao động Quốc gia vừa diễn ra, TS. Phạm Xuân Khánh, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội, cho biết hiện Việt Nam có nguồn cung lao động dồi dào và khả năng thích nghi cao, được đánh giá là tiếp thu nhanh những tiến bộ khoa học, kỹ thuật trong sản xuất và kỹ năng quản lý.
Cùng với đó, cơ cấu lao động đang chuyển dịch theo hướng tích cực. Tỷ lệ lao động tham gia trong độ tuổi vẫn duy trì ở mức cao. Tuy nhiên, có thực tế là các doanh nghiệp vẫn rơi vào tình trạng thiếu lao động do dư thừa lao động có chất lượng thấp, lao động không có trình độ chuyên môn chiếm tỷ lệ lớn.
Tỷ lệ lao động đã qua đào tạo còn thấp; thiếu đội ngũ có trình độ chuyên môn giỏi trong các lĩnh vực, khả năng tự tìm kiếm việc làm, chuyển đổi nghề nghiệp còn nhiều hạn chế.
“Điều này dẫn đến nhiều doanh nghiệp đã phải thuê lao động nước ngoài. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc thất nghiệp ngày càng gia tăng. Các nguồn đầu tư FDI vào Việt Nam sẽ bị suy giảm nghiêm trọng, nếu không có sự thay đổi về chất lượng đào tạo kịp thời, nguy cơ tụt hậu về nguồn nhân lực, mất đi lợi thế về chi phí lao động giá rẻ”, TS. Phạm Xuân Khánh nhìn nhận.
Chất lượng nguồn nhân lực còn những hạn chế khiến năng suất lao động chưa thể bật tăng. Theo TS. Nguyễn Tú Anh, Vụ trưởng, Ban Kinh tế Trung ương, còn một dư địa rất lớn để dịch chuyển lao động từ khu vực có năng suất lao động thấp hơn, sang khu vực năng suất lao động cao hơn để tăng năng suất lao động.
Ông dẫn chứng 66,5% lao động nằm trong các ngành có năng suất lao động thấp hơn bình quân cả nước. Đặc biệt, ngành nông, lâm, thủy sản có năng suất lao động chỉ bằng 39,73% năng suất lao động bình quân cả nước, nhưng có số lao động chiếm 27,54% tổng lao động có việc làm.
Hay ngành bán buôn bán lẻ chiếm 15,6% nhưng năng suất lao động chỉ bằng 57% mức bình quân cả nước…
“Như vậy chúng ta vẫn còn nhiều dư địa để tăng năng suất lao động bằng việc dịch chuyển lao động từ khu vực dư thừa lao động, có năng suất thấp sang những ngành có năng suất cao hơn, hoặc đang thiếu lao động”, TS. Nguyễn Tú Anh cho hay.
KẾT HỢP CẢ ĐÀO TẠO KỸ NĂNG VÀ TÁC PHONG CÔNG NGHIỆP
Theo các chuyên gia, để đáp ứng quá trình dịch chuyển này, việc đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là vấn đề cần được ưu tiên.
TS. Nguyễn Tú Anh nhấn mạnh cần nâng cao nhận thức cho người lao động về sự cần thiết phải học nghề, học kỹ năng lao động để có đủ điều kiện dịch chuyển lao động.
Bởi có thực tế hiện nay số người học nghề khi bị thất nghiệp rất thấp. Đơn cử năm 2023, trong 85.000 người nhận trợ cấp thất nghiệp chỉ có 778 người có ý định học nghề, và 487 người thực sự học nghề.
Đào tạo cho người lao động để nâng cao chất lượng nhân lực. Ảnh: N.Dương.
Còn theo Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội Phạm Xuân Khánh, để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cần áp dụng đồng thời nhiều giải pháp.
Về đào tạo, cần xây dựng một số cơ sở đào tạo chất lượng cao, đạt chuẩn quốc tế, thực hiện được chức năng trung tâm vùng, quốc gia về đào tạo và thực hành chất lượng cao.
“Có thể vừa đào tạo cho sinh viên, đào tạo lại, đào tạo nâng cao kỹ năng nghề cho người lao động các doanh nghiệp có. Trong đó, chú trọng ưu tiên đầu tư đồng bộ cho một số ngành nghề công nghệ cao, công nghiệp mũi nhọn như công nghệ bán dẫn, năng lượng thông minh, chế biến chế tạo mà Chính phủ đang ưu tiên đầu tư phát triển”, ông Khánh góp ý.
Ông cũng đề xuất thành lập Hội đồng kỹ năng ngành, nghề trong một số lĩnh vực với sự tham gia của cơ quan quản lý Nhà nước, để dự báo nhu cầu nhân lực theo cơ cấu ngành, nghề, giới tính, và trình độ đào tạo phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội theo từng giai đoạn. Việc này cũng làm căn cứ cho các cơ sở đào tạo xây dựng chương trình đào tạo đáp ứng nhu cầu sử dụng lao động của doanh trước mắt và lâu dài.
Cùng với đó, cần ban hành các danh mục nghề nghiệp bắt buộc phải sử dụng lao động qua đào tạo để hạn chế tuyển dụng lao động phổ thông không qua học nghề, vừa góp phần tăng năng suất lao động cho doanh nghiệp, vừa bảo đảm an toàn lao động cho người lao động.
Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Mai Thiên Ân, Trưởng phòng sản xuất Công ty TNHH Intel Products Việt Nam (trụ sở tại TP. HCM), bổ sung thêm rằng ngoài vấn đề kỹ năng, cần rèn luyện cho người lao động tác phong công nghiệp, nâng cao ý thức, kỷ luật lao động.
Đây là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao năng suất lao động, nhất là trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đặt ra yêu cầu cao về chuyên môn hóa, và tuân thủ quy trình đối với người lao động trong quá trình sản xuất.
“Doanh nghiệp muốn nâng cao chất lượng sản phẩm và thương hiệu đòi hỏi người lao động phải có trình độ học vấn, tay nghề, kỹ năng mềm và ý thức lao động tốt. Người lao động muốn nâng cao thu nhập cho bản thân phải có kỹ năng nghề nghiệp, thái độ, ý thức và tác phong tốt”, ông Ân nói.
Từ đó, doanh nghiệp kiến nghị cần có thêm các hình thức giảng dạy, trang bị tác phong công nghiệp cho người lao động từ sớm, để trở thành "thói quen, nếp nghĩ, nếp làm" ngay từ còn ngồi trên ghế nhà trường.
Nguồn cung nhân lực chất lượng cao cho doanh nghiệp FDI sẽ tiếp tục khan hiếm
17:31, 22/05/2024
Doanh nghiệp ngày càng tham gia sâu vào đào tạo nhân lực chất lượng cao
08:00, 13/05/2024
Tập trung đào tạo nhân lực ngành "hot" nhưng không làm ồ ạt
Quân đội chuẩn bị 5 máy bay, 15 tấn nhu yếu phẩm tiếp sức miền trung chống bão số 5
Tối ngày 25/8, Văn phòng Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia cho biết Bộ Quốc phòng đã huy động lực lượng lớn bộ đội, dân quân cùng hàng nghìn phương tiện các loại để kịp thời ứng phó với bão số 5 (bão Kajiki), bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản của người dân và Nhà nước.
Bão số 5 diễn biến phức tạp, yêu cầu siết chặt kiểm soát an toàn cho người dân
Ngay sau khi bão số 5 đổ bộ vào đất liền khu vực Nghệ An – Hà Tĩnh lúc khoảng 17h ngày 25/8, với sức gió mạnh cấp 11, giật cấp 13, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp lần thứ ba trong ngày của Ban Chỉ đạo tiền phương ứng phó bão số 5 vào lúc 18h, ngay sau cuộc họp lúc 14h cùng ngày.
Bắc Trung Bộ có nơi mưa tới 400 mm, cảnh báo thiên tai dồn dập
Chiều tối 25/8, bão số 5 đã suy yếu sau khi đi vào đất liền Nghệ An - Hà Tĩnh. Tuy nhiên, hoàn lưu bão kết hợp với mưa sau bão tiếp tục gây mưa to đến rất to ở khu vực Bắc Trung Bộ, tiềm ẩn nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất và ngập úng diện rộng.
Bão số 5 càn quét làm hàng trăm ngôi nhà tốc mái, hơn 16.300 ha lúa bị ngập
Theo báo cáo nhanh của Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tính đến 19h ngày 25/8, bão số 5 đã gây thiệt hại lớn về tài sản tại nhiều tỉnh, thành phố từ Ninh Bình đến Huế.
Khẩn trương bảo đảm lương thực, nước uống cho khu vực nguy cơ cô lập do bão số 5
Trước diễn biến phức tạp của bão số 5, Bộ Công Thương chỉ đạo các địa phương khẩn trương triển khai dự trữ và cung ứng lương thực, thực phẩm, nước uống cho những khu vực có nguy cơ bị cô lập, bảo đảm nhu cầu thiết yếu của người dân không bị gián đoạn.
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: