Chủ động ứng phó bão số 11: Không để “thiên tai chồng thiên tai”

Chiều 3/10, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia, chủ trì cuộc họp trực tiếp, kết hợp trực tuyến với các thành viên Ban Chỉ đạo, lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố nhằm triển khai ứng phó với bão số 11 (bão Matmo).

HAI KỊCH BẢN ĐỔ BỘ CỦA BÃO SỐ 11

Báo cáo tại cuộc họp, Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia Mai Văn Khiêm cho biết dự báo chiều tối 3/10, bão đi vào vùng biển phía Đông khu vực giữa Biển Đông trở thành cơn bão số 11 trong năm 2025. Bão di chuyển nhanh, tiếp tục mạnh lên và đạt cường độ mạnh nhất cấp 12, giật cấp 14-15 trên khu vực phía Đông bán đảo Lôi Châu (Trung Quốc). Có hai kịch bản chính:

Kịch bản 1 (70–75%): Bão lệch Bắc, suy yếu nhanh khi vào đất liền Trung Quốc, đến Quảng Ninh giảm 2–4 cấp. Tuy nhiên, Bắc Bộ vẫn hứng mưa lớn, gió mạnh cấp 8–9.

Kịch bản 2 (25–30%): Bão đi vào Quảng Ninh – Ninh Bình với cường độ mạnh hơn, gây gió giật cấp 12–14, mưa lớn diện rộng và nguy cơ lũ, sạt lở nghiêm trọng.

Từ đêm 5/10 đến 7/10, toàn Bắc Bộ, Thanh Hóa và Nghệ An dự báo có mưa phổ biến 100–200mm, cục bộ trên 300–400mm. Nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất ở trung du, miền núi và ngập úng tại các đô thị.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, mưa to được dự báo bắt đầu từ tối 6/10, mạnh nhất vào đêm và rạng sáng 7/10. Trọng điểm mưa là các tỉnh: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Thái Nguyên, Hà Giang. Khu vực Bắc Ninh và Hà Nội cũng sẽ nằm trong vùng mưa lớn. Đến ngày 7/10, mưa lan xuống Bắc Thanh Hóa và Bắc Nghệ An.

Bão số 11 cũng có khả năng gây ra một đợt lũ mới, từ ngày 6-9/10 với đỉnh lũ từ báo động 2 đến báo động 3, đặc biệt nguy hiểm tại khu vực Đông Bắc Bộ: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Tuyên Quang, Thái Nguyên.

Dự báo mưa lớn từ thượng nguồn Trung Quốc đổ về có thể làm gia tăng áp lực cho toàn lưu vực sông Lô. Các hồ, đặc biệt là thủy điện nhỏ ở Tuyên Quang (khu vực tỉnh Hà Giang cũ), phải tính toán kỹ phương án vận hành, tuyệt đối không để xảy ra sự cố mất an toàn.

Các địa phương cần tập trung cao nhân lực, vật lực khẩn trương khắc phục hậu quả bão số 10, bởi chỉ cần thêm một trận mưa nhỏ cũng có thể gây sụt lún, sạt lở đất, lũ quét, lũ ống nghiêm trọng...

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp đề nghị các địa phương phải bảo đảm tuyệt đối an toàn công trình xây dựng, đặc biệt là đường cao tốc; khẩn trương kêu gọi tàu thuyền, lồng bè vào nơi tránh trú an toàn, tuyệt đối không để ngư dân chủ quan.

ĐỊA PHƯƠNG SẴN SÀNG CÁC PHƯƠNG ÁN ỨNG PHÓ

Theo đánh giá, đê biển ở Ninh Bình, Nghệ An, Hà Tĩnh đã cơ bản ổn sau khi được gia cố, nhưng hệ thống đê sông tại Hải Phòng, Quảng Ninh, Hưng Yên vẫn còn nhiều điểm yếu. Sóng lớn và nước biển dâng 3-4m có thể đe dọa nghiêm trọng các cửa sông. Các tỉnh cần bám sát kịch bản, triển khai ngay các phương án hộ đê, bảo đảm an toàn hệ thống đê điều và phòng, chống ngập lụt ở khu vực đô thị.

Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Trần Huy Tuấn cho biết tỉnh Lào Cai đã xác định nhiệm vụ cấp bách hàng đầu là khắc phục giao thông, vừa để bảo đảm lưu thông hàng hóa, cứu trợ, vừa chủ động phương án ứng phó bão số 11.

Công tác sơ tán dân được triển khai sớm hơn; chuẩn bị sẵn lương thực, thuốc men, nhu yếu phẩm tại chỗ, nhất là ở vùng có nguy cơ chia cắt, theo phương châm "4 tại chỗ". Hiện Quân khu 2 và Công an tỉnh đang duy trì hàng nghìn cán bộ, chiến sĩ thường trực tại các vị trí xung yếu để cùng địa phương khắc phục hậu quả và sẵn sàng ứng cứu khi cần thiết.

Nhấn mạnh nguy cơ lặp lại kịch bản lũ năm 2024, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai đề nghị Phó Thủ tướng và Chính phủ sớm có văn bản chỉ đạo chủ hồ Thác Bà hạ mực nước xuống dưới cao trình 57m để bảo đảm dung tích phòng lũ.

Tương tự, lãnh đạo tỉnh Tuyên Quang cho biết hiện đã bố trí lực lượng tại những điểm xung yếu và sẽ tiếp tục bám trụ, bổ sung nhu yếu phẩm, trang thiết bị để sẵn sàng ứng phó với mưa lũ do bão số 11.

Báo cáo về tình hình bố trí lực lượng ứng trực sẵn sàng hỗ trợ các địa phương, Thượng tướng Huỳnh Chiến Thắng, Phó tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam cho biết, từ tháng 9/2025 đến nay, nhiều đơn vị quân đội vẫn bám trụ tại cơ sở để trực tiếp tham gia cứu hộ, khắc phục hậu quả bão số 9 và số 10, đồng thời chuẩn bị đối phó với bão số 11.

Các địa phương cần chủ động phối hợp với lực lượng quân đội đóng quân trên địa bàn, qua Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh, để rà soát các khu vực thường xuyên bị chia cắt, bố trí trước cả nhân lực, lương thực, thực phẩm và thông tin liên lạc, "hiệp đồng chặt chẽ, phân công hợp lý" giữa bộ đội và dân quân tự vệ nhằm phát huy tối đa hiệu quả lực lượng sẵn có.

Đối với khu vực ven biển, Thượng tướng Huỳnh Chiến Thắng đề nghị các địa phương kiên quyết không để ngư dân và tàu thuyền ra khơi sau thời điểm có lệnh cấm, "không được chủ quan ra khơi quá sớm ngay sau khi bão đổ bộ dẫn đến thiệt hại đáng tiếc".

Thiếu tướng Nguyễn Hồng Nguyên, Phó Chánh Văn phòng Bộ Công an nhấn mạnh, các địa phương phải nghiêm túc rút kinh nghiệm từ các trường hợp đắm tàu, mất tích ngư dân trong bão số 10, kiểm tra, rà soát thật chặt, không để ngư dân ở lại tàu.

NHẬN THỨC RÕ TÍNH CHẤT ĐẶC BIỆT CỦA TÌNH HÌNH ĐỂ CÓ BIỆN PHÁP KỊP THỜI, KHÔNG CHỦ QUAN

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: Bão số 11 hết sức nguy hiểm, là "thiên tai chồng thiên tai". Bài học từ bão số 9, số 10 cho thấy, bão ngày càng bất thường, tốc độ di chuyển và cường độ tăng nhanh, gây khó khăn lớn cho công tác ứng phó. Các địa phương cần nhận thức rõ tính chất đặc biệt phức tạp của tình hình để có biện pháp kịp thời, không chủ quan.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo các địa phương cần nhận thức rõ tính chất đặc biệt phức tạp của tình hình để có biện pháp kịp thời. Bài học từ các cơn bão trước cho thấy sự bất thường của thời tiết, đòi hỏi sự cảnh giác cao độ và chuẩn bị kỹ lưỡng từ các cơ quan chức năng.

Trước tình huống có ba cơn bão đổ bộ liên tiếp, các cơ quan dự báo cần tiếp tục cập nhật thông tin, kết hợp dự báo quốc tế với kinh nghiệm thực tiễn để chuẩn bị cho tình huống "bão chồng bão, đa thiên tai". Đặc biệt, vùng núi trung du Bắc Bộ là khu vực đặc biệt nguy hiểm bởi nhiều nơi chưa khắc phục hết thiệt hại từ các cơn bão trước, nay lại đối mặt với mưa lớn. Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương phải khoanh vùng nguy cơ sạt lở, di dời dân khỏi điểm xung yếu và đảm bảo an toàn cho người dân.

Về bảo đảm an toàn hồ đập, thủy điện, thủy lợi, Phó Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chịu trách nhiệm điều tiết, kiểm soát, quyết định thời điểm xả lũ, cắt lũ, không để "lũ chồng lũ, ngập lụt nghiêm trọng ở đô thị". Phó Thủ tướng đề nghị tăng cường trao đổi thông tin với phía Trung Quốc về thủy văn các lưu sông bên kia biên giới, đặc biệt là dữ liệu xả lũ.

Bộ Quốc phòng được giao nhiệm vụ bổ sung xuồng, cano cho các tỉnh miền núi để ứng cứu khi bị lũ lụt cô lập, chia cắt. Các lực lượng thực hiện phương châm "4 tại chỗ", mang theo lương thực, nước uống, y tế, xăng dầu, thiết bị thông tin để duy trì kết nối.

Bộ Công Thương và Bộ Xây dựng cũng được yêu cầu rà soát toàn bộ hạ tầng điện, giao thông, công trình xây dựng để có thể thích ứng với cấp độ bão ngày càng mạnh.

Phó Thủ tướng cũng lưu ý khi chống bão, phải chống trước, trong và sau bão, nhất là với các hiện tượng thiên tai đi kèm, nối tiếp hoặc phát sinh sau bão. Đơn cử như tình trạng ngập lụt tại Hà Nội hay các đô thị lớn, cũng phải có kịch bản "4 tại chỗ", điều tiết giao thông, bảo đảm hạ tầng điện, hoạt động của các trường học, đơn vị... để giảm thiệt hại. Cơ quan dự báo có cảnh báo cụ thể về ngập úng đô thị, chỉ rõ phương án, kịch bản chống ngập và thiệt hại. Phó Thủ tướng yêu cầu phải lấy kịch bản xấu nhất để dự báo. Dự báo càng chính xác, cảnh giác cao, chuẩn bị toàn diện và đồng bộ thì thiệt hại càng ít.