Đề xuất được 13 Hiệp hội doanh nghiệp nêu trong văn bản vừa gửi đến Ban Kinh tế Trung ương, các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, và các Bộ, ngành liên quan về góp ý dự thảo Luật Bảo hiểm Xã hội (sửa đổi).

TRỪ 2% NẾU NGHỈ HƯU TRƯỚC TUỔI LÀ QUÁ CAO

Trong văn bản gửi đi, các hiệp hội doanh nghiệp tiếp tục nêu nhiều kiến nghị liên quan đến tuổi nghỉ hưu và các tính tỷ lệ hưởng lương hưu.

Về tuổi nghỉ hưu, theo lộ trình, tính đến năm 2035 thì nam đủ 62 tuổi và nữ đủ 60 tuổi mới đủ tuổi nghỉ hưu, ngoài ra Luật Bảo hiểm xã hội quy định người lao động được nghỉ hưu sớm tối đa 5 tuổi thấp hơn so với tuổi nghỉ hưu khi bị suy giảm khả năng lao động từ 61% đến dưới 81%.

Đối với đối tượng đủ điều kiện nghỉ hưu thì cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi sẽ bị trừ 2%. Các hiệp hội cho rằng, những quy định này không phù hợp với thực tiễn người lao động Việt Nam.

Theo các hiệp hội, thực tế, có rất nhiều người lao động tham gia bảo hiểm xã hội sớm, đến 50 - 55 tuổi sức khỏe đã giảm sút, không đủ khả năng đáp ứng nhu cầu công việc, thậm chí rất khó tìm được việc làm, và có thời gian đóng bảo hiểm xã hội đã đủ 20 năm, thậm chí 30 năm, như vậy cả về thời gian và số tiền đóng cho bảo hiểm xã hội là đã đủ lớn.

Nếu chờ đợi đến đủ tuổi nghỉ hưu thì sẽ gặp khó khăn trong việc đảm bảo chi tiêu cuộc sống. Việc để người lao động lớn tuổi về hưu sớm cũng để trao cơ hội việc làm cho lao động trẻ có nhiều cơ hội việc làm hơn.

Theo các hiệp hội, đối tượng có số thời gian đóng bảo hiểm xã hội thấp hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng hưu 75%, mỗi năm không đóng bảo hiểm xã hội sẽ bị trừ 2% là không hợp lý.

Bởi mức trừ này quá cao so với mức hưởng trợ cấp 1 lần khi nghỉ hưu đối với đối tượng có thời gian đóng cao hơn số năm tương ứng tỷ lệ 75% (cứ mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội thì chỉ được tính bằng 0,5 tháng của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội).

Nếu người lao động đủ điều kiện nghỉ hưu sớm (đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 30 năm), thì mỗi năm nghỉ hưu hưu sớm bị trừ tương ứng 2% là không hợp lý.

Lý do là việc trừ này không đảm bảo nguyên tắc có đóng có hưởng, đóng nhiều hưởng nhiều, tỉ lệ trừ 2% là quá cao. Trong khi đó, chính sách bảo hiểm xã hội đang cố gắng khuyến khích, động viên người lao động ở lại với Quỹ bảo hiểm xã hội.

Do đó, tỉ lệ này cần xem xét, đặc biệt có cơ chế thưởng cho những người lao động tham gia bảo hiểm xã hội từ đủ 30 năm trở lên. Bên cạnh đó, việc tăng tuổi nghỉ hưu làm tăng tỷ lệ rút bảo hiểm xã hội 1 lần, giảm số người hưởng bảo hiểm xã hội 75%.

KIẾN NGHỊ TÍNH TỶ LỆ HƯỞNG LƯƠNG HƯU TỐI ĐA TƯƠNG ỨNG SỐ NĂM ĐÓNG 

Từ những phân tích trên, các hiệp hội đề xuất trường hợp người lao động đủ tuổi nghỉ hưu sớm (tối đa 5 tuổi thấp hơn so với tuổi nghỉ hưu) theo quy định, và có thời gian đóng bảo hiểm xã hội trên 20 năm thì được quyền về hưu, mỗi năm về hưu sớm sẽ bị trừ đi 1 tháng lương, hoặc cao nhất bị trừ không quá 1% tương ứng với 1 năm như Luật Bảo hiểm xã hội 2006.

Trường hợp đủ tuổi nghỉ hưu sớm và có thời gian đóng bảo hiểm xã hội đủ 30 năm đối với nữ, và 32 năm đối với nam sẽ được về hưu ngay và hưởng hưu tối đa là 75%.

Về cách tính tỉ lệ hưởng lương hưu, các hiệp hội cho rằng, cách tính trợ cấp 1 lần cho những năm vượt quá thời gian để hưởng bảo hiểm xã hội 75% đang được tính bằng “mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội cao hơn thì được tính bằng 0,5 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội”, cũng như cách tính tỉ lệ nghỉ lương hưu của những người tham gia đóng bảo hiểm xã hội vượt quá số năm quy định, để được hưởng mức bảo hiểm xã hội 75% là không hợp lý.

Lí do là đối với người lao động muốn rời Quỹ bảo hiểm xã hội và nhận trợ cấp bảo hiểm xã hội một lần, thì mỗi năm làm việc (sau 2014) được 2 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội. Trong khi đó, người lao động vẫn ở lại với quỹ và đóng góp hơn 30 năm chỉ được nhận 0,5 lần.

Do đó, các hiệp hội đề xuất tỉ lệ hưởng lương hưu tối đa nên tính dựa trên tổng thời gian tham gia bảo hiểm xã hội tương ứng, không nên áp mức trần 75%.