Vườn Quốc gia Bến En nằm bên dòng sông Mực thuộc huyện Như Thanh tỉnh Thanh Hóa đang khởi động một dự án đầy tham vọng: phục hồi và phát triển hệ sinh thái rừng ngập nước ngay trên màu xanh non của cây tràm. "Đó là thành quả từ những tháng ngày nghiên cứu, khảo nghiệm của cán bộ Vườn quốc gia Bến En để tìm ra loại cây tràm phù hợp nhất với điều kiện sinh thái đặc biệt này. Đặc biệt, cây lớn nhanh, ít sâu bệnh, lại có thể khai thác tinh dầu phục vụ du lịch sinh thái. Chính vì vậy, chúng tôi đã chọn tràm để khởi đầu cho hành trình phủ xanh vùng bán ngập này,” ông Lê Công Cường, Giám đốc Vườn quốc gia Bến En chia sẻ.

Không chỉ dừng lại ở việc phủ xanh, Ban quản lý Vườn quốc gia Bến En còn kỳ vọng xây dựng một mô hình kinh tế sinh thái bền vững, gắn kết giữa bảo vệ môi trường và phát triển du lịch. Với đặc tính cho tinh dầu dược liệu có giá trị, cây tràm sẽ được khai thác để tạo ra các sản phẩm như tinh dầu, xà phòng, nước rửa tay… phục vụ khách du lịch khi đến tham quan.

“Chúng tôi không chỉ trồng cây để lấy bóng mát, mà muốn xây dựng chuỗi giá trị từ chính cây tràm. Từ trồng, chăm sóc, thu hái đến chế biến, tiêu thụ tất cả đều gắn với cộng đồng dân cư sống xung quanh vườn quốc gia. Đây cũng là cách để người dân thấy được lợi ích từ việc bảo vệ rừng,” ông Cường nói thêm.

Trước mắt, với sự tài trợ từ tổ chức Save the Children International tại Việt Nam và tập đoàn Hyundai Engineering, dự án đã có điều kiện để triển khai trồng 10 ha rừng tràm đầu tiên. Khu vực trồng nằm ở vùng bờ hồ phía Nam – nơi có độ ẩm đất ổn định, phù hợp cho tràm bén rễ và sinh trưởng.

Theo ông Han Ji Ho, Công ty Huyndai Engineering Hàn Quốc, "hiện nay, tình hình ô nhiễm môi trường, ô nhiễm không khí trên thế giới rất nghiêm trọng. Vì vậy, chúng ta cần chung tay để bảo vệ môi trường. Mọi người đều thấy cảnh trí ở Bến En, Thanh Hóa rất tươi đẹp. Vì vậy, các tình nguyện viên chúng tôi có mặt ở đây, muốn góp sức nhỏ trồng rừng để cho môi trường xanh, sạch và đẹp hơn".

Trên thực địa, hàng ngàn cây tràm đã được trồng thành từng dãy đều tăm tắp. Những cây đầu tiên đã bắt đầu đâm chồi, vươn thẳng. Không chỉ đóng vai trò “lá phổi xanh”, rừng tràm tương lai còn là nơi cư trú lý tưởng cho các loài chim nước, lưỡng cư và thủy sinh bản địa.

Hiện nay, Vườn quốc gia Bến En đang tích cực phối hợp với các chuyên gia về lâm sinh, thủy sinh học để theo dõi tác động của rừng tràm lên môi trường nước và sự phục hồi đa dạng sinh học trong khu vực.

Không chỉ là dự án của riêng đơn vị quản lý rừng, quá trình trồng và chăm sóc rừng tràm còn có sự tham gia của cộng đồng cư dân địa phương.

Ông Lê Văn Thức, một người dân địa phương chia sẻ: “Cây mới trồng nên cũng chưa thể đánh giá hết hiệu quả, nhưng thấy cây lên đều, tôi thấy phấn khởi. Chỉ mong thời gian tới rừng phát triển tốt, đem lại lợi ích lâu dài cho cả môi trường và cuộc sống”.

Từ nền tảng 10 ha ban đầu, Vườn quốc gia Bến En đang tiếp tục kêu gọi các nguồn tài trợ mới để mở rộng diện tích trồng rừng lên toàn bộ 200 ha bán ngập. Đồng thời, đơn vị cũng phối hợp với các trường đại học, viện nghiên cứu để ứng dụng công nghệ nhân giống, nâng cao chất lượng cây tràm phù hợp với điều kiện đặc thù của vùng bán ngập.

Dự án phủ xanh vùng bán ngập nước tại Bến En không chỉ là giải pháp phục hồi rừng đơn thuần, mà là một câu chuyện của niềm tin và đổi thay. Niềm tin vào sức sống bền bỉ của thiên nhiên, và vào khả năng kiến tạo sinh kế xanh.

“Tôi mong muốn từ dự án này, sẽ có nhiều mô hình tương tự được triển khai, không chỉ ở Bến En mà cả các vườn quốc gia khác. Phủ xanh không chỉ là trách nhiệm với môi trường, mà còn là cách để chúng ta xây dựng một tương lai hài hòa giữa phát triển và bảo tồn,” ông Lê Công Cường bày tỏ.