Bộ Tài chính mới đây đã có kết luận thanh tra Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Theo đó, Thanh tra Bộ Tài chính đã phát hiện tập đoàn có những khoản hạch toán không đúng quy định, khiến doanh thu và lợi nhuận năm 2015 -2016 giảm.

Cụ thể, năm 2015 EVN hạch toán vào chi phí hơn 1.341 tỉ đồng khoản chênh lệch cước phí vận chuyển dự án đường ống dẫn khí Phú Mỹ - Tp.HCM (giai đoạn 2012-2015) dù thực tế chênh lệch cước phí vận chuyển đường ống dẫn khí Phú Mỹ - Tp.HCM mà EVN phải trả cho Tập đoàn Dầu khí là 1.938 tỉ đồng

Do hạch toán sai này đã dẫn đến giảm lợi nhuận. Để khắc phục sai sót này, EVN phải kê khai bổ sung thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2015 là 88,2 tỉ đồng, lợi nhuận sau thuế phải kê khai và nộp bổ sung là 877,4 tỉ đồng.

Ngoài ra, EVN còn không hạch toán 4.847 tỷ đồng doanh thu từ hoạt động tài chính năm 2016. Theo quy định, lãi chênh lệch tỉ giá phải được bù trừ với lỗ chênh lệch tỉ giá. Nếu có chênh lệch thì doanh nghiệp phải hạch toán khoản này.

Về kết luận này của Thanh tra Bộ Tài chính, EVN cho biết, khoản chênh lệch cước phí vận chuyển đường ống dẫn khí Phú Mỹ - Tp. HCM giai đoạn 2012-2015 là khoảng 1900 tỷ đồng thực chất là khoản chi phí hồi tố cước vận chuyển khí.

Căn cứ công văn số 12577/BCT-TCNL ngày 8/12/2015 của Bộ Công Thương trình Thủ tướng Chính phủ về cước phí vận chuyển đường ống dẫn khí Phú Mỹ - Tp. HCM và công văn số 872/VPCP-KTTH ngày 04/02/2016 của Văn phòng Chính Phủ cho phép EVN được phân bổ khoản chi phí phí này và giao Bộ Công Thương đề xuất thời gian thực hiện phù hợp (ngắn hơn 5 năm). Trong năm 2015, EVN đã tiết kiệm chi phí và cân đối, phân bổ được 1.341 tỉ đồng vào kết quả sản xuất kinh doanh năm 2015.

Việc phân bổ khoản chi phí này vào năm 2015, 2016 thay cho năm 2016, 2017 là sự nỗ lực của EVN trong việc tiết kiệm chi phí tự cân đối để  giảm áp lực tăng giá bán lẻ điện. Thực tế, khoản chi phí hồi tố cước vận chuyển khí đã không được đưa vào phương án điều chỉnh giá bán lẻ điện, do vậy giá bán lẻ điện áp dụng từ 1/12/2017 theo Quyết định số 4495 ngày 30/11/2017 của Bộ Công Thương không bao gồm khoản chi phí này.

"Thực tế, do khoản chi phí hồi tố cước vận chuyển khí đã không đưa vào phương án điều chỉnh giá bán lẻ điện nên EVN không có nguồn để bù đắp nếu chi phí này xuất toán khỏi giá thành năm 2015 và chuyển phân bổ vào chi phí sản xuất kinh doanh năm 2017", tập đoàn cho hay.

Tập đoàn khẳng định, về tổng thể, việc phân bổ khoản chi phí này  hạch toán vào năm 2015, 2016 thay cho hạch toán năm 2016, 2017 là sự nỗ lực của EVN trong việc tiết kiệm chi phí tự cân đối để giảm áp lực tăng giá bán lẻ điện.

Về khoản chênh lệch tỷ giá 4847 tỷ đồng, EVN cho biết, khoản chênh lệch lãi tỷ giá này chủ yếu phát sinh tại dự án đầu tư xây dựng Nhà máy Nhiệt điện Nghi Sơn 1. Đây là dự án của Tổng công ty Phát điện 1 (GENCO 1).

Theo quyết định 3023 của Bộ Công Thương ban hành về việc thành lập Công ty mẹ - Tổng công ty Phát điện 1, trong đó có dự án Nhiệt điện Nghi Sơn 1 là một trong số các dự án nguồn điện là các đơn vị hạch toán phụ thuộc Công ty mẹ GENCO1.

Tuy nhiên, dự án nhiệt điện Nghi Sơn 1 lại sử dụng vốn vay của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) nên EVN gửi thư thỏa thuận với JICA nhưng theo yêu cầu từ phía JICA, EVN phải tiếp tục là chủ đầu tư, sau khi dự án hoàn thành xây dựng mới chuyển giao cho GENCO 1.

Sau khi EVN báo cáo, Bộ Công Thương đã có công văn thống nhất việc EVN tiếp tục làm chủ đầu tư dự án Nhà máy nhiệt điện Nghi Sơn 1. Sau khi nhà máy phát điện thương mại sẽ thực hiện chuyển giao chủ đầu tư dự án cho GENCO 1.

Việc chuyển giao Công ty Nhiệt điện Nghi Sơn 1 về Tổng Công ty Phát điện 1 được Thủ tướng chấp thuận khi phê duyệt Đề án tái cơ cấu Tập đoàn Điện lực Việt Nam giai đoạn 2017 – 2020.

Như vậy, dự án Nhiệt điện Nghi Sơn 1 là dự án thuộc GENCO 1 và do đó khoản lãi chênh lệch tỷ giá trong giai đoạn đầu tư xây dựng của dự án nhiệt điện Nghi Sơn 1 phải chuyển giao cho GENCO 1 hạch toán theo quy định.

"Hiện tại, EVN đang thực hiện các thủ tục bàn giao dự án Nhiệt điện Nghi Sơn 1 về GENCO 1 tại thời điểm ngày 31/12/2017. Tập đoàn sẽ bàn giao số dư khoản lãi chênh lệch tỷ giá trong giai đoạn đầu tư xây dựng của dự án Nhiệt điện Nghi Sơn 1 để GENCO 1 hạch toán", EVN cho hay.

Mặt khác, theo quy định tại Thông tư 200 của Bộ Tài chính hướng dẫn Chế độ kế toán doanh nghiệp, Điều 23, Nghị định 82/2014/NĐ-CP và Điều 23, Nghị định 10/2017/NĐ-CP của Chính phủ ban hành quy chế quản lý tài chính của EVN và Điểm 1 của công văn số 12227/BTC-CĐKT của Bộ Tài chính về việc trả lời chế độ kế toán của EVN cho phép khoản chênh lệch tỷ giá trong quá trình đầu tư của các công trình điện nằm trong quy hoạch phát triển điện lực quốc gia được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt được phản ánh lũy kế và phân bổ dần vào doanh thu tài chính hoặc chi phí tài chính khi doanh nghiệp đi vào hoạt động, thời gian phân bổ không quá 5 năm kể từ khi công trình đi vào hoạt động.

Tập đoàn cho biết đang tiếp tục giải trình Bộ Tài chính để xử lý, giải quyết vấn đề này. Đồng thời EVN cũng đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ để xem xét, quyết định.

Trước đó, ngày 1/12, Bộ Công Thương quyết định tăng giá bán điện lên 1.720,65 đồng/kWh (chưa bao gồm VAT), tương ứng tăng 6,08% so với  giá bán điện bình quân hiện hành (1.622,01 đồng/kWh)

Bộ Công Thương cho biết, năm 2016, sản lượng điện thương phẩm thực hiện là 159,79 tỷ kWh; tỷ lệ tổn thất điện năng toàn EVN là 7,57%, thấp hơn 0,13% so với kế hoạch và thấp hơn 0,37% tỷ lệ tổn thất điện năng thực tế của EVN năm 2015 (7,94%).

Tổng chi phí sản xuất kinh doanh điện năm 2016 là 266.104,25 tỷ đồng, giá thành sản xuất kinh doanh điện là 1.665,29 đ/kWh.

Doanh thu bán điện năm 2016 là 265.510,79 tỷ đồng. Hoạt động sản xuất kinh doanh điện năm 2016 lỗ 593,46 tỷ đồng. Thu nhập từ các hoạt động có liên quan đến sản xuất kinh doanh điện trong năm 2016 là 3.251,66 tỷ đồng. Như vậy, tổng cộng hoạt động sản xuất kinh doanh điện năm 2016 và các hoạt động liên quan đến hoạt động điện năm 2016 EVN lãi 2.658,20 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo báo cáo của Công ty TNHH Deloitte Việt Nam, các khoản chi phí chưa tính vào giá thành sản xuất, kinh doanh điện năm 2016 gồm chênh lệch tỷ giá chưa thực hiện phân bổ lũy kế đến ngày 31/12/2016 lên tới trên 9.500 tỷ đồng. Đó là các công ty sản xuất, kinh doanh điện do công ty mẹ EVN sở hữu 100% vốn Tổng công ty Truyền tải điện quốc gia là 2.352,25 tỷ đồng; Tổng công ty phát điện 1 là 2.782,52 tỷ đồng; Tổng công ty phát điện 3 là 3.374,22 tỷ đồng...