“Hàng loạt những bất cập, hạn chế khiến doanh nghiệp chưa thể đầu tư mạnh vào nông nghiệp, nông thông, trong đó rõ nhất là chúng ta còn lúng túng khi triển khai chủ trương tích tụ ruộng đất và thêm vào đó là chính sách dồn điền đổi thửa, tạo lập một thị trường chuyển nhượng đất đai, khiến nhiều doanh nghiệp không có diện tích đất đủ lớn để đầu tư sản xuất”.

Kết luận trên được Phó thủ tướng Vương Đình Huệ đưa ra khi chủ trì cuộc họp về dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn.

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Công Tuấn, cho biết sau 3 năm thực hiện Nghị định 210/2013 của Chính phủ khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, chỉ thu hút được 64 dự án ở 23, tỉnh, thành phố, trong đó phần nhiều là các dự án đăng ký thêm.

Ngoài ra, Nghị định quy định nhà nước hỗ trợ vốn nhưng trong bối cảnh ngân sách khó khăn nên vốn bố trí cho 64 dự án này sau mỗi năm bị bớt đi một nửa.

Theo cơ quan soạn thảo là Bộ Kế hoạch và Đầu tư, dự thảo Nghị định mới tập trung vào các vấn đề: mở rộng diện doanh nghiệp, dự án được Nhà nước hỗ trợ; phát triển và ứng dụng khoa học công nghệ; bổ sung cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp trong các giai đoạn phát triển thị trường, làm thương hiệu, hỗ trợ sản phẩm có lợi thế; cải cách thủ tục hành chính và cơ chế về nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước.

Phó thủ tướng Vương Đình Huệ thông tin, số liệu cả nước chỉ có 1% tổng số doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp và chiếm khoảng gần 3% tổng số vốn đầu tư của cộng đồng doanh nghiệp vào sản xuất, kinh doanh.

Về nguyên nhân của thực trạng này, ông Huệ cho rằng đầu tiên là vướng mắc về đất đai. Tiếp đến là do chính quyền địa phương dễ thay đổi về quy hoạch sử dụng đất, gây ra rủi ro rất lớn cho hoạt động sản xuất kinh doanh lâu dài của doanh nghiệp.

Thêm một nguyên nhân nữa chính sách bảo hiểm nông nghiệp không hiệu quả khiến ngân hàng không thể cho doanh nghiệp vay vốn.

Theo Phó thủ tướng, muốn kêu gọi doanh nghiệp đầu tư thì Nhà nước phải có các giải pháp về cơ chế, pháp lý hỗ trợ cho đầu ra của sản phẩm bằng cách phát triển thị trường buôn bán, sàn giao dịch nông sản, tạo sự  yên tâm của các nhà đầu tư.

 “Nhiều doanh nghiệp nói họ không cần tiền hỗ trợ của Nhà nước; quan trọng phải là phải có hành lang pháp lý, cơ chế vững chắc để thu hút đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn và trong khu vực này nảy nở ngày càng nhiều hơn”, Phó thủ tướng nói.

Do đó, Phó thủ tướng đề nghị  đổi tên dự thảo thành Nghị định về phát triển doanh nghiệp trong nông nghiệp, nông thôn thay vì chỉ có khuyến khích doanh nghiệp đầu tư khi nhiều gia trại, trang trại, hợp tác xã có năng lực sản xuất lớn nhưng chưa phát triển thành doanh nghiệp. Thêm vào đó, cơ quan soạn thảo cần đặt vấn đề khởi nghiệp trong nông nghiệp để nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp.

Về một số quy định về hỗ trợ vốn của dự thảo Nghị định, Phó thủ tướng nêu quan điểm: “Nhà nước bỏ ra ít thôi, hoặc không bỏ thêm ra mà chỉ có thể là bớt thu từ thuế, hỗ trợ tín dụng, đất đai”.

Lãnh đạo Chính phủ yêu cầu cơ quan soạn thảo hoàn thiện lại dự thảo Nghị định, lưu ý việc cập nhật các nội dung của Luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (dự kiến được Quốc hội thảo luận, thông qua tại Kỳ họp thứ 3) và các Nghị quyết của Hội nghị Trung ương 5 về thể chế kinh tế thị trường.

Trong đó, coi trọng các nội dung về tạo thuận lợi thương mại, mở rộng đối tượng điều chỉnh, quy định công bố công khai quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp, các chính sách liên quan tới phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ…