Luật Đất đai năm 2024 được Quốc hội thông qua ngày 18/1/2024 và có hiệu lực từ ngày 1/8/2024. Sau gần một năm triển khai, Luật cùng các văn bản hướng dẫn thi hành đã từng bước đi vào cuộc sống. Nhiều thủ tục hành chính đã được cải cách, đổi mới; nội dung quản lý nhà nước được cập nhật theo yêu cầu phát triển, góp phần giải phóng nguồn lực cho đất nước.

Tuy nhiên, vẫn còn những vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai, đặc biệt, việc tính tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất từ nông nghiệp sang đất ở đang gặp nhiều khó khăn. Bộ Tài chính đang xây dựng dự thảo Nghị quyết của Chính phủ nhằm tháo gỡ những vướng mắc này, tạo điều kiện thuận lợi cho hộ gia đình và cá nhân trong việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất.

GIẢM BỚT GÁNH NẶNG CHO NGƯỜI DÂN

Theo phản ánh từ nhiều địa phương, sau khi áp dụng bảng giá đất mới, mức thu tiền sử dụng đất đã tăng cao đột biến, đặc biệt là đối với các hộ gia đình chuyển đổi từ đất nông nghiệp sang đất ở. Điều này đã tạo ra gánh nặng tài chính lớn cho người dân, khiến họ gặp khó khăn trong việc thực hiện quyền chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Để giải quyết vấn đề này, Bộ Tài chính đã đề xuất một số quy định cụ thể.

Dự thảo Nghị quyết quy định, đối với diện tích đất chuyển mục đích sử dụng nằm trong hạn mức giao đất ở tại địa phương, mức thu tiền sử dụng đất sẽ không thấp hơn 30% so với mức quy định tại Nghị định của Chính phủ về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. Đối với diện tích đất vượt hạn mức giao đất ở, mức thu tối thiểu sẽ là 50% tiền sử dụng đất, nhưng không quá 500 m2. Đối với diện tích vượt quá 500 m2, mức thu sẽ là 100% tiền sử dụng đất.

Ngoài ra, dự thảo cũng nêu rõ, mức thu này chỉ được tính một lần cho mỗi hộ gia đình, cá nhân. Những lần chuyển mục đích sau sẽ được tính theo quy định hiện hành. Điều này nhằm đảm bảo tính công bằng và hợp lý trong việc thu tiền sử dụng đất, đồng thời khuyến khích người dân thực hiện quyền chuyển đổi mục đích sử dụng đất.

Với những quy định mới này, Bộ Tài chính hy vọng sẽ giảm bớt gánh nặng tài chính cho người dân, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương. Việc tháo gỡ vướng mắc trong tính tiền sử dụng đất không chỉ giúp người dân dễ dàng thực hiện quyền lợi của mình, mà còn tạo ra một môi trường đầu tư hấp dẫn hơn cho các doanh nghiệp.

Trong bối cảnh hiện nay, việc cải cách chính sách đất đai và tiền sử dụng đất là rất cần thiết. Điều này không chỉ giúp người dân có thể tiếp cận dễ dàng hơn với các quyền lợi của mình, mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Bộ Tài chính đang nỗ lực để thực hiện những thay đổi này, nhằm đáp ứng nhu cầu thực tiễn và mong muốn của người dân.

HƯỚNG TỚI SỰ CÔNG BẰNG VÀ MINH BẠCH TRONG QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

Trong bối cảnh phát triển kinh tế và đô thị hóa nhanh chóng, vấn đề quản lý đất đai tại Việt Nam đang trở thành một trong những thách thức lớn. Tại buổi họp báo thường kỳ tháng 9/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ông Mai Văn Phấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai, đã chỉ ra những vướng mắc trong việc áp dụng Luật Đất đai, đặc biệt là đối với hộ gia đình và cá nhân khi chuyển mục đích sử dụng đất. Những khó khăn này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân mà còn cản trở sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Theo ông Phấn, hiện nay có hai loại giá đất được quy định là bảng giá đất và giá đất cụ thể. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc áp dụng các loại giá này gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là khi người dân phải chịu chi phí cao khi chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính chủ trì xây dựng nghị quyết nhằm tháo gỡ khó khăn cho người dân. Giải pháp đang được nghiên cứu theo hướng trong hạn mức công nhận, người dân sẽ không phải nộp tiền, còn ngoài hạn mức sẽ tính theo quy định.

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã cử 34 cán bộ về các địa phương để hỗ trợ triển khai các nhiệm vụ trong lĩnh vực đất đai. Qua đó, các đoàn công tác đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực, nhưng cũng chỉ ra những tồn tại như nguồn lực hạn chế và quy trình phối hợp chưa rõ ràng. Việc chuyển đổi số trong quản lý đất đai cũng còn chậm, dẫn đến khó khăn trong việc xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai đồng bộ và liên thông với hệ thống dịch vụ công. 

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đang chủ trì rà soát, tổng hợp và xây dựng dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai để trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp tháng 10/2025. Mặc dù các nội dung sửa đổi không nhiều, nhưng đã được thảo luận từ quá trình tổng kết Nghị quyết 19 và xây dựng Nghị quyết 18. Việc tăng cường phân cấp, phân quyền và cải cách hành chính trong lĩnh vực đất đai là nhiệm vụ cấp thiết, nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế.

Dự thảo Luật sửa đổi sẽ quy định rõ hơn về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở cả ba cấp (Trung ương, tỉnh, xã), giúp giảm chồng chéo và nâng cao hiệu quả quản lý. Đồng thời, dự thảo cũng khôi phục nguyên tắc cho phép người sử dụng đất được lựa chọn hình thức thuê đất trả tiền một lần hoặc trả hàng năm, tạo thuận lợi hơn cho nhà đầu tư.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến, trong bối cảnh hiện nay, việc xử lý vướng mắc trong tính tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích là rất cần thiết. Bộ Tài chính đã xây dựng dự thảo Nghị quyết về vấn đề này, nhằm giảm nghĩa vụ tài chính cho người dân khi chuyển đổi từ đất nông nghiệp sang đất ở. Điều này không chỉ giúp người dân dễ dàng hơn trong việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.