Ngày 9/11, tại Đà Nẵng, Hội nghị Thượng đỉnh doanh nghiệp APEC (APEC CEO Summit) ngày thứ 2 với chủ đề "Đối thoại về các phương pháp tiếp cận để thúc đẩy các công nghệ, công ty và ngành tạo thêm nhiều việc làm trong thị trường toàn cầu đầy cạnh tranh và năng động". Trong đó, các diễn giả đề cập đến bối cảnh nhiều người lo ngại robot và trí tuệ nhân tạo sẽ "cướp" đi việc làm của con người.

Các CEO đều có nhận định chung, công nghệ sẽ chỉ khiến việc làm giảm đi trong ngắn hạn. Về dài hạn, công nghệ sẽ tạo ra những việc làm chất lượng cao, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Cũng vì vậy, cả doanh nghiệp và người lao động cần tìm xem lỗ hổng kỹ năng ở đâu để bù đắp.

Tại diễn đàn, Tổng giám đốc Tập đoàn Vingroup, Dương Thị Mai Hoa cho biết trước đây bà cũng có ý nghĩ robot phát triển sẽ "cướp" đi việc làm của con người. Song, công nghệ phát triển không ngừng, theo bà Hoa, cùng với tiến trình này sẽ tạo ra nhiều ngành nghề mới, việc làm mới.

Hiện tập đoàn Vingroup đang kinh doanh 7 lĩnh vực chủ chốt, song chỉ có 3 ngành tận dụng được công nghệ là y tế, giáo dục, nông nghiệp. Máy móc là trợ thủ giúp dịch vụ của tập đoàn tốt hơn, cũng  khiến một số cơ hội việc làm khép lại nhưng lại cần người bảo hành, bảo dưỡng các robot, máy móc này.

"Chỉ có những công việc đơn giản mới bị mất đi và bị thay thế bởi robot, con người tạo ra robot, do vậy cơ hội việc làm ở tầm cao mới sẽ mở ra, lợi nhuận, năng suất sẽ cao hơn. Ở Việt Nam, nhiều nhà máy dệt may có thể sử dụng máy móc để sản xuất quần áo nhưng đối với những sản phẩm truyền thống chỉ có thể làm bằng tay", bà Hoa nói rằng những công việc cần sự tỉ mỉ, khéo léo, cần cảm xúc chẳng hạn như đồ thủ công thì robot không thể thay thế.

Đồng tình với bà Hoa, Chủ tịch kiêm CEO CreditEase (một trong những công ty fintech hàng đầu Trung Quốc), ông Ninh Tang cho rằng công nghệ làm mất đi một số công việc truyền thống nhưng sẽ mang lại cơ hội mới cho các ngành nghề như dịch vụ và mô hình kinh doanh dựa trên kinh nghiệm, kỹ năng.

Ông lấy ví dụ, ở Mỹ khi nhiều người lo ngại việc giao dịch ngân hàng trên mạng sẽ khiến mất nhiều việc làm nhưng thực ra điều đó lại tạo ra rất nhiều công việc khác. Chúng ta có Chatbot, nhưng tôi nghĩ là công nghệ đó sẽ thay thế con người tư vấn là ví dụ cho thấy công nghệ giúp giảm thiểu thời gian, bổ trợ cho công việc của con người.

"Ngành bảo hiểm khi có ý kiến cho rằng công nghệ sẽ khiến công việc bán bảo hiểm biến mất nhưng ngược lại, công nghệ sẽ giúp người môi giới bán bảo hiểm tốt hơn, thuyết phục khách hàng hiệu quả", ông Ninh Tang nói.

Tổng giám đốc Airbnb, ông Nathan Blecharczyk thừa nhận, công nghệ đã hỗ trợ rất tích cực cho ngành du lịch nhưng lại đối mặt với những thách thức lớn đặc biệt vấn đề hạ tầng.

Theo ông Nathan, thế giới có khoảng 800 triệu khách đi du lịch, trong đó chỉ tính riêng trong nền kinh tế APEC đã là hơn 50 triệu du khách. Do đó, một mặt ngành du lịch phát triển nhờ ứng dụng công nghệ giúp tạo ra thu nhập ổn định cho người dân địa phương nhưng với nhu cầu khổng lồ đó, ngành du lịch khó mà đáp ứng về hạ tầng nếu thiếu sự điều tiết từ chính phủ.

Đối thoại với những doanh nhân còn lại, ông Freeland cũng nhiều lần nhấn mạnh tới tầm quan trọng trong việc điều tiết, định hướng xã hội từ chính phủ.

"Chính phủ phải có vai trò trong giáo dục để định hướng, trang bị kĩ năng cho người lao động để họ có thể làm việc trong môi trường mới", ông nhấn mạnh.

Tỏ ra lo lắng với xu hướng robot hoá song bà Chrystia Freeland, Ngoại trưởng Canada cho rằng cần phải lạc quan bởi những thách thức này đã từng diễn ra ở những cuộc cách mạng công nghiệp trước đó. Người lao động cần phải tận dụng xu hướng này để có kỹ năng làm việc mới, tận dụng công nghệ để tạo ra việc làm mới.

"Chúng ta không thể nói một cách đơn giản máy móc có thể thay cơ bắp nhưng nhìn chung chúng ta phải có kĩ năng mới để thay thế việc làm ở trình độ mới", bà Chrystia nói.