Cuộc chiến giành giật nguồn cung khí đốt giữa châu Á và châu Âu đang ngày càng trở nên căng thẳng hơn, đặt ra nguy cơ giá khí đốt tiếp tục tăng cao, “tiếp lửa” cho lạm phát giá sinh hoạt vốn dĩ đang rất “nóng” ở nhiều quốc gia.

Theo tiết lộ của các nhà giao dịch khí đốt với tờ Financial Times, Nhật Bản và Hàn Quốc, nước nhập khẩu khí hoá lỏng (LNG) lớn thứ hai và thứ ba thế giới, đang ra sức xoay sở để đảm bảo nguồn cung cho những tháng mùa đông sắp tới và cả sau đó. Những nước này lo ngại không thể cạnh tranh về giá vào cuối năm nay, khi nhu cầu khí đốt của châu Âu tăng mạnh.

Sự cạnh tranh mạnh mẽ của các nhà nhập khẩu khí đốt đến từ châu Á diễn ra vào thời điểm LNG, loại năng lượng được vận chuyển trên biển bằng những con tàu khổng lồ, đang nhận được nhu cầu lớn do châu Âu cố gắng dùng LNG để thay thế cho khí đốt tự nhiên nhập khẩu từ Nga qua đường ống.

So với cùng kỳ năm ngoái, giá khí đốt tự nhiên ở châu Âu đã tăng gấp khoảng 5 lần, đẩy chi phí năng lượng tăng vọt đối với người tiêu dùng và đặt các công ty cung cấp khí đốt-điện-nhiệt sưởi trong khu vực vào tình thế khó khăn chưa từng có tiền lệ.

“Những gì chúng ta đang chứng kiến là cuộc xoay sở để có được những lô LNG cho cuối năm nay và cả sang năm 2023”, CEO một công ty khí đốt ở châu Á cho hay, và nói thêm rằng nỗ lực này đang diễn ra sớm hơn so với thường lệ. “Sự giành giật nguồn cung này đến nay chưa được phản ánh nhiều vào giá khí đốt, nhưng điều đó rồi sẽ xảy ra vì người tiêu dùng cuối cùng sẽ là những người phải hứng chịu gánh nặng giá cả”.

Ông Toby Copson, trưởng bộ phận giao dịch và tư vấn toàn cầu của công ty giao dịch khí đốt Triden LNG, nói rằng các công ty Hàn Quốc và Nhật Bản đang rất tích cực mua những lô LNG giao hàng tháng 11, 12/2022 và tháng 1/2023. Đáng chú ý, họ giành các hợp đồng khí đốt với những hàng được giao liên tiếp trong các tháng này để chốt được mức giá trong toàn bộ khoảng thời gian đó.

Nhật Bản và Hàn Quốc “có vấn đề về an ninh năng lượng. Họ đang thực sự lo ngại về những gì có thể xảy đến trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn”, ông Copson nói. “Tôi nghĩ trong thời gian còn lại của năm nay và quý 1 sang năm, các nhà nhập khẩu LNG từ châu Âu và châu Á sẽ liên tục cạnh tranh bằng cách đưa ra mức giá chào mua cao hơn”.

Châu Á từ lâu đã là một thị trường LNG sôi động, với  Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc là ba nước nhập khẩu lớn nhất thế giới mặt hàng năm. Giá tiêu chuẩn của LNG ở châu Á thường cao hơn giá ở thị trường châu Âu.

Tuy nhiên, TTF - giá tiêu chuẩn của LNG tại châu Âu - hiện đang cao hơn đáng kể so với giá ở thị trường châu Á do nhu cầu LNG ở châu Âu đang tăng nhanh, trong bối cảnh các nước trong khu vực phải tìm kiếm nguồn cung năng lượng thay thế dòng chảy khí đốt Nga ngày càng “teo” lại. Từ cuối tháng 7 vừa qua, cung cấp khí đốt Nga tới châu Âu qua đường ống Nord Stream 1 đã giảm còn 20% công suất. Giới chức châu Âu lo ngại nguồn cung khí đốt Nga sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tới.

Giá khí đốt tăng ở châu Âu đồng nghĩa với các công ty giao dịch năng lượng có thêm động lực để bán các lô hàng LNG sang những thị trường có tỷ suất lợi nhuận cao hơn. Chênh lệch giá lớn đến nỗi trong một số trường hợp, nhà giao dịch có thể phá hợp đồng dài hạn đã ký với khách hàng châu Á, chấp nhận trả tiền phạt, và vẫn hưởng lợi nhuận khi bán lại những lô LNG đó cho khách châu Âu.

Châu Âu và châu Á đang giành giật nhau những lô LNG từ Mỹ. Trong 4 tháng đầu năm nay, 74% LNG xuất khẩu của Mỹ là sang thị trường châu Âu, so với mức bình quân 34% của cả năm ngoái – theo dữ liệu của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA). Tổ chức này cho biết thêm rằng trong năm 2020 và 2021, châu Á vẫn là thị trường chính của LNG Mỹ.

Những nước như Nhật Bản và Hàn Quốc cho khả năng hấp thụ mức giá khí đốt cao hơn ở một mức độ nào đó, nhưng các quốc gia đang phát triển ở châu Á đã và đang gặp nhiều thách thức khi giá khí đốt leo thang. Tình hình thị trường hiện nay đồng nghĩa “sẽ có những thời điểm châu Á phải chấp nhận trả giá cao hơn giá trị thực” để có được những lô LNG - một nhà giao dịch nhận định.

 Vị này hiện chưa nhận thấy có những biểu hiện như vậy trên thị trường, nhưng “khả năng là hoàn toàn có thể khi mùa đông tới gần” vì vẫn còn nhiều bấp bênh liên quan đến tình hình khí đốt ở châu Âu và nguồn cung LNG từ dự án Sakhalin 2 của Nga. Dự án này chiếm 10% nhập khẩu khí đốt của Nhật Bản và mới đã bị Nga giành quyền kiểm soát hoàn toàn từ các đối tác liên doanh.

Trung Quốc - nước nhập khẩu LNG lớn nhất thế giới - hiện chưa có những động thái tranh giành nguồn cung nhiên liệu này, nhưng tình hình sẽ trở nên khó đoán hơn khi mùa đông tới gần, một nhà giao dịch khác nhận định. Nhu cầu khí đốt ở Trung Quốc hiện đang ở mức thấp do nền kinh tế giảm tốc vì phong toả chống Covid. Ngoài ra, theo nhà phân tích Alex Siow thuộc công ty tư vấn ICIS, Trung Quốc “đã làm rất tốt việc giảm mạnh sự lệ thuộc vào nguồn cung LNG giao ngay, tới mức mà nhu cầu LNG hiện nay của Trung Quốc gần như hoàn toàn phụ thuộc vào các hợp đồng dài hạn”. Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đang bán bớt LNG dư thừa của mình, giúp giải toả một phần sự thắt chặt trên thị trường toàn cầu.

Tuy nhiên, một nhà giao dịch nói rằng thị trường nhận thức rõ khả năng các công ty Trung Quốc “sẽ xuất hiện vào phút cuối cùng” để mua những lô LNG.

“Khi mùa đông đến gần, những nước như Nhật Bản và Hàn Quốc sẽ phải tăng dự trữ LNG. Cùng với đó, nếu hoạt động kinh tế ở Trung Quốc tăng rõ rệt trở lại, cán cân LNG có thể sẽ có một sự dịch chuyển lớn. Nếu lượng LNG mà châu Âu có thể mua giảm xuống, châu Âu sẽ phải chờ vào sự tụt giảm của nhu cầu tại thị trường trong nước khi giá cả tăng cao như một giải pháp cho vấn đề”, chuyên gia Samantha Dart của ngân hàng Goldman Sachs nhận định.