Dị dạng mạch máu não là hiện tượng các mạch máu bất thường, rối loạn trong não. Các dị dạng này nối thông động mạch và tĩnh mạch não mà không đi qua các mao mạch, không cung cấp máu cho nhu mô não. Đây là một căn bệnh bẩm sinh và hết sức nguy hiểm, đa phần dị dạng mạch máu não có thể tồn tại lâu trong não mà không có bất kỳ triệu chứng gì. Vì thế, nhiều người đang khỏe mạnh nhưng đột nhiên bị đau đầu dữ dội, bất ngờ vì chủ quan khiến cho việc nhập viện điều trị muộn.
TS.BS Nguyễn Văn Tuyến, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Trung ương quân đội 108 cho biết, Trung tâm Đột quỵ của bệnh viện này vừa điều trị cho một nam bệnh nhân 28 tuổi ở Quảng Ninh chuyển lên, được chẩn đoán đột quỵ do vỡ dị dạng mạch máu não.Trước đó, bệnh nhân bị đau đầu dữ dội sau khi đi làm về, vào giường nghỉ ngơi. 2 tiếng sau, mẹ vào đánh thức con dậy nhưng không có phản xạ nên vội đưa đến bệnh viện tỉnh cấp cứu rồi chuyển tiếp lên Bệnh viện 108. Ngay lập tức, bệnh nhân được can thiệp nút khối dị dạng. Với trường hợp này, nếu để lâu, bệnh nhân có nguy cơ phù não, hôn mê và tử vong.May mắn được cấp cứu kịp thời, hiện bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch, sau vài ngày nữa có thể xuất viện sau đó chuyển về tuyến dưới tiếp tục tập phục hồi chức năng. TS Tuyến đánh giá, với trường hợp này, nếu kiên trì tập luyện có thể hồi phục ít nhất 80 - 90%.TS Tuyến cho biết, trung bình mỗi năm trung tâm điều trị trên 3.000 ca đột quỵ, trong đó ca bệnh dưới 40 tuổi chiếm 17%. Bệnh nhân đột quỵ trẻ nhất điều trị tại trung tâm mới 13 tuổi. Với người trẻ, nguyên nhân đột quỵ phổ biến nhất là do dị dạng mạch máu não.

Thường thì bệnh nhân dị dạng mạch máu não không có triệu chứng, chỉ được phát hiện tình cờ khi đang điều trị một bệnh lý không liên quan khác. Nhiều bệnh nhân nhập viện với biểu hiện biến chứng có chảy máu. Bệnh nhân mắc bệnh dị dạng mạch máu não thuộc nhóm 45 tuổi trở xuống và phát hiện khi bị chảy máu não, đau đầu, động kinh, hoặc tình cờ khi đi khám tầm soát. Ngày nay tỉ lệ bệnh nhân được chẩn đoán dị dạng mạch máu não tăng lên nhờ những tiến bộ trong kỹ thuật ghi hình không xâm nhập. Dị dạng mạch máu não có thể kích thích mô não chung quanh và gây ra số triệu chứng chủ yếu là cơn co giật mới khởi phát, yếu hoặc liệt cơ, mất phối hợp, khó khăn khi thực hiện những động tác phức tạp, chóng mặt, đau đầu. Ngoài ra, bệnh nhân có vấn đề về ngôn ngữ, các cảm giác bất thường như: tê, ngứa, đau tự phát...Tuy nhiên, điều dễ nhận thấy dị dạng mạch máu não ở giai đoạn trước khi vỡ mạch máu thường có triệu chứng đau đầu mạn tính điều trị nội khoa không khỏi, xuất hiện co giật và những cơn động kinh. Trường hợp dị dạng lớn gây chèn ép não thì người bệnh có thể bị bại liệt tay chân. Ở giai đoạn vỡ mạch máu bệnh nhân bị đột quỵ do chảy máu não, với các triệu chứng: đau đầu dữ dội, huyết áp tăng, buồn nôn/ nôn, liệt nửa người, loạn ngôn hoặc không nói được, nhiều trường hợp ý thức bình thường hoặc mơ màng, cũng có thể bị hôn mê...Để phát hiện sớm các bất thường của mạch não, TS Tuyến khuyên những người trẻ nên ít nhất một lần kiểm tra mạch máu não với chi phí chỉ từ 1,9 - 2,5 triệu đồng. Trường hợp dị dạng phình to, bác sĩ sẽ can thiệp nút mạch chủ động, tránh vỡ. Bởi nếu mạch máu bị vỡ ở những vùng ngôn ngữ, vận động… bệnh nhân có thể khó khăn, mất khả năng giao tiếp hoặc liệt vận động.