Khách quốc tế đến Việt Nam mỗi năm chỉ bằng khoảng 1/5 lượng khách nội địa đi du lịch, nhưng tổng doanh thu cao hơn gấp 1,4 lần, do chi tiêu trung bình cao gấp 5 - 9 lần. Kinh tế trưởng của VinaCapital, ông Michael Kokalari, đưa ra nhận định này trong báo cáo mới đây và cho rằng du lịch nước ngoài đã đem tiền đến cho nhiều thương nhân địa phương, thúc đẩy hơn nữa nền kinh tế, mặc dù là gián tiếp. 

DU KHÁCH ĐÃ CHI TIÊU NHIỀU HƠN

Năm ngoái, ngành du lịch Việt Nam đã đóng góp 4 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP. Ước tính, dù lượng mua hàng của khách du lịch nước ngoài chỉ chiếm khoảng 10% doanh số bán lẻ tại Việt Nam, nhưng yếu tố này vẫn góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong năm nay. 

"Chúng tôi ước tính tổng đóng góp của du lịch cho nền kinh tế Việt Nam, bao gồm cả đóng góp trực tiếp và gián tiếp, trên 15% GDP", ông Michael Kokalari phân tích. Du lịch quốc tế chiếm khoảng 8% GDP của Việt Nam trước dịch, so với 12% ở Thái Lan. Do đó ngành du lịch Việt Nam tiếp tục phục hồi trong năm 2024 có thể đóng góp thêm 1 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP của cả nước trong năm nay.

Ở góc độ doanh nghiệp, bà Trần Phương Linh, Giám đốc tiếp thị - công nghệ thông tin BenThanh Tourist, cho biết từ đầu năm đến nay, thị trường du lịch quốc tế của doanh nghiệp này có sự tăng trưởng vượt bậc. Ước tính lượng khách và mức doanh thu du lịch quốc tế (inbound) của công ty tăng hơn 50% so với cùng kỳ năm 2023. Các thị trường truyền thống và thị trường mới của công ty đều có mức tăng trưởng khả quan.

Trong đó, các thị trường châu Á, đặc biệt là Ấn Độ và Đài Loan phát triển tốt nhất, tiếp đến là thị trường châu Âu. Đáng chú ý chi tiêu bình quân một ngày của du khách có thể dao động 80 - 140 USD/ngày, cao hơn so với trước rất nhiều. “Tại TP.HCM, du khách quốc tế có xu hướng lựa chọn các chương trình du lịch khám phá văn hóa, tham quan các di tích lịch sử, thưởng thức văn hóa nghệ thuật và khám phá ẩm thực địa phương, đặc biệt là các món ăn truyền thống và văn hóa cà phê Việt Nam", bà Linh cho biết.

Tại chợ Bến Thành (quận 1), điểm đến khó bỏ qua của nhiều khách Tây, các tiểu thương đã cảm nhận được sự bận rộn trong mùa cao điểm đón khách. Theo ban quản lý chợ Bến Thành, ngoài mua các loại trái cây, hạt ăn tại chỗ..., nhiều du khách mua trà, cà phê... để làm quà. Sức mua của khách quốc tế chiếm khoảng 60% doanh thu tại chợ này.

Chi tiêu của du khách còn được thể hiện qua con số hoàn thuế VAT (thuế giá trị gia tăng) cho du khách đến Việt Nam. Thông tin từ Cục Hải quan TP.HCM, Lũy kế trong 5 tháng đầu năm 2024, cơ quan hải quan TP.HCM đã hoàn thuế VAT cho hơn 7.200 lượt người nước ngoài mang theo hàng hóa khi xuất cảnh, trị giá hàng hóa trên 460 tỉ đồng, tương ứng với số thuế VAT được hoàn trên 40 tỉ đồng.

"Trong nhóm các du khách được hoàn thuế mua sắm, chi tiêu mạnh tay nhất khi đi du lịch Việt Nam không phải đến từ các quốc gia châu Âu, Mỹ mà nhóm du khách Ấn Độ. Nhóm khách này mua sắm khá rộng rãi và mới xuất hiện trong năm nay", đại diện Cục Hải quan TP đánh giá.

Trong khi đó, phân tích cơ cấu chi tiêu của du khách, nền tảng thanh toán Payoo ghi nhận được trong nửa đầu năm nay, tỉ lệ khách sử dụng thẻ quốc tế phát hành tại nước ngoài qua nền tảng thanh toán Payoo tăng 2,6 lần về số lượng và 2,5 lần về giá trị so với cùng kỳ năm trước, tập trung chủ yếu ở các mảng: ăn uống, mua sắm. Cụ thể, tỉ trọng chi tiêu của thẻ quốc tế phát hành tại nước ngoài cho dịch vụ ăn uống khoảng 40%, cho thời trang, mỹ phẩm 14%, cho nữ trang và đồng hồ xấp xỉ 12%, cho nhóm siêu thị, cửa hàng tiện lợi hơn 10%.

CẦN THÊM NHIỀU SẢN PHẨM “GIỮ CHÂN” DU KHÁCH

Có thể nói, chi tiêu của du khách là một trong những chỉ số đo lường quan trọng để tính tác động đến hiệu quả của du lịch với nền kinh tế. Tuy nhiên, những thay đổi trong cách chi tiêu hiện nay của du khách cũng phản ánh được xu hướng đi du lịch. Chi tiêu cho dịch vụ ăn uống chiếm đa số túi tiền của du khách quốc tế là không bất ngờ vì ẩm thực Việt khá nổi tiếng, nhưng điều này cũng cho thấy du lịch Việt Nam đang thiếu sản phẩm để khách chi tiêu nhiều hơn như mua sắm thời trang, hàng lưu niệm, dịch vụ giải trí...

Tại tọa đàm "Phát triển du lịch thời công nghệ số" diễn ra ngày 27/6 mới đây, đại diện các doanh nghiệp lữ hành nhận định Việt Nam vẫn chưa có nhiều địa chỉ cho du khách tiêu tiền khi nhìn vào cơ cấu chi tiêu, số tiền du khách chi tiêu vẫn còn thấp so với các nước trong khu vực như Thái Lan, Singapore, Trung Quốc... Còn ít du khách chi tiền cho các hoạt động vui chơi, giải trí, trong khi các quốc gia trong khu vực như Malaysia, Thái Lan, chi phí cho hoạt động vui chơi, giải trí chiếm 40% - 50%, thậm chí đến 60% -70% tổng chi phí cho một chuyến du lịch.

Nhiều du khách cho biết hầu như đến Việt Nam chỉ để ngắm cảnh, tắm biển, đi dạo, chụp ảnh là xong. Tại các địa chỉ du lịch, vẫn chưa có nhiều địa điểm, dịch vụ cho du khách vui chơi, giải trí. Một số nơi có cải thiện tình hình bằng mở thêm cơ sở, thêm dịch vụ cho khách trải nghiệm nhưng vẫn chưa đủ hấp dẫn, khó kéo khách trở lại lần thứ hai.

Ở các đô thị vẫn chưa có nhiều địa chỉ cho khách giải trí về đêm như quán bar, khu vui chơi ban đêm. Có những chợ đêm thì hàng hóa lèo tèo, chỉ bán đồ ăn vặt; nhiều thành phố cư dân đi ngủ sớm, chừng 22 giờ đã vắng vẻ, các cơ sở dịch vụ không hoạt động, du khách đành ngủ sớm theo.

Theo đánh giá của Hội đồng Tư vấn du lịch Việt Nam (TAB), các địa phương, điểm đến cần phải mở rộng và cung cấp thêm các hoạt động dịch vụ như khu mua sắm quy mô lớn; những sản phẩm thủ công, mỹ nghệ mẫu mã đẹp, sản xuất theo nhu cầu của khách thay vì chỉ có những sản phẩm thuần túy từ các làng nghề.

Bên cạnh đó, dù những thay đổi về chính sách thị thực được đưa ra thời gian qua đã thông thoáng hơn nhiều so với trước, nhưng rõ ràng, vẫn còn thiếu hấp dẫn, nhất là so với một số nước trong khu vực. Nhiều chuyên gia phân tích, sau đại dịch, quyết định đi du lịch của du khách mang tính ngẫu hứng và đột ngột, nên điểm đến nào có chính sách mở cửa thuận lợi sẽ hút khách hơn. Đó là lý do Việt Nam cần tiếp tục có những nghiên cứu để điều chỉnh chính sách thị thực linh hoạt, giúp thu hút đa dạng các thị trường khách giàu tiềm năng.

Chủ tịch Lux Group Phạm Hà gợi ý, thời điểm này, Việt Nam nên tập trung thu hút khách từ một số thị trường khách có mức chi tiêu tốt như Australia, New Zealand... Các hãng hàng không lớn của Việt Nam đều có đường bay tới đây, hơn nữa, hiện đang là mùa đông của các quốc gia này, cho nên du khách có nhu cầu được du lịch tới những vùng nắng ấm như Việt Nam. Ông Hà cho rằng, nên miễn thị thực cho công dân các nước này, đồng thời chinh phục họ bằng những sản phẩm nghỉ dưỡng biển, du lịch văn hóa, khám phá ẩm thực hấp dẫn...