Chỉ còn vài ngày nữa là kết thúc thời hạn quyết toán thuế thu nhập cá nhân. Nhiều vướng mắc trong quá trình thực hiện đã được tháo gỡ thông qua các công văn hướng dẫn. Song, lo ngại lớn nhất của cơ quan thuế là tình trạng quá tải các hồ sơ quyết toán thuế gửi về trong những ngày cuối cùng.

Theo Tổng cục Thuế, năm 2009 có khoảng 5 triệu người phải quyết toán thuế thu nhập cá nhân. Trong đó, khoảng 100.000 cá nhân chịu thuế đang dùng chung 50.000 số chứng minh thư, nhiều ý kiến lo ngại số lượng người bị trùng số chứng minh thư sẽ không thể cấp mã số thuế.

Tuy nhiên, đại diện Tổng cục Thuế cho biết đã hướng dẫn việc này. Cụ thể, đối với trường hợp trùng chứng minh nhân dân mà cá nhân chưa cấp mã số thuế thì thực hiện cấp ngay và ghi đuôi số phụ theo mã của cục hoặc chi cục thuế.

Theo Vụ Quản lý thuế thu nhập cá nhân, Tổng cục Thuế sắp có văn bản hướng dẫn rõ hơn quyết toán thuế thu nhập cá nhân năm 2009. Theo đó, những cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công ở hai nơi thì nộp hồ sơ quyết toán thuế tại cơ quan thuế quản lý đơn vị chi trả thu nhập mà cá nhân đăng ký giảm trừ gia cảnh và có ký hợp đồng lao động trên 3 tháng.

Nếu có thu nhập từ tiền lương, tiền công ở hai nơi nhưng không đăng ký giảm trừ cho người phụ thuộc thì nộp hồ sơ quyết toán tại cơ quan thuế quản lý cơ quan chi trả thu nhập mà cá nhân đăng ký giảm trừ gia cảnh cho bản thân.

Trường hợp kinh doanh hoặc có nhà cho thuê ở nhiều nơi thì nộp hồ sơ quyết toán tại cơ quan thuế mà cá nhân có đăng ký giảm trừ gia cảnh cho bản thân và người phụ thuộc. Cá nhân vừa có thu nhập từ tiền lương, tiền công và thu nhập từ kinh doanh thì nộp hồ sơ tại cơ quan thuế nơi cá nhân kinh doanh.

Nếu vừa có thu nhập từ tiền công, tiền lương vừa có nhà cho thuê mà đã đăng ký giảm trừ cho bản thân và người phụ thuộc tại cơ quan chi trả thì khi tính thuế đối với hoạt động cho thuê nhà không tính giảm trừ gia cảnh thì căn cứ vào biểu tỉ lệ xác định thu nhập chịu thuế và áp vào biểu thuế lũy tiến từng phần để xác định số thuế thu nhập cá nhân cho thuê nhà phải nộp.

Cá nhân không ký hợp đồng lao động hoặc ký hợp đồng lao động dưới 3 tháng mà có nhu cầu quyết toán thuế để hoàn tiền thuế đã bị khấu trừ thì nộp hồ sơ quyết toán thuế tại cơ quan thuế nơi cá nhân cư trú.

Tổng cục Thuế cũng vừa có hướng dẫn về quyết toán thuế thu nhập cá nhân đối với người nộp thuế cần bổ sung người phụ thuộc. Theo đó, nếu người nộp thuế đã đăng ký người phụ thuộc từ đầu năm 2009 nhưng có thay đổi mà chưa điều chỉnh thì được khai bổ sung đến thời điểm quyết toán thuế.

Cơ quan thuế tính giảm trừ cho người nộp thuế căn cứ từ tháng có phát sinh thêm nghĩa vụ nuôi dưỡng hoặc thay đổi người phụ thuộc. Người nộp thuế nộp tờ khai đăng ký điều chỉnh giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc cùng với tờ khai quyết toán thuế.

Trường hợp mới ký hợp đồng lao động trong 6 tháng cuối năm 2009 chưa đăng ký giảm trừ gia cảnh, nay đăng ký và được tính giảm trừ từ thời điểm phát sinh nghĩa vụ nuôi dưỡng.

Nếu người nộp thuế ủy quyền cho đơn vị trả thu nhập quyết toán thuế thu nhập cá nhân thì hồ sơ đăng ký giảm trừ hoặc đăng ký điều chỉnh người phụ thuộc nộp cho đơn vị chi trả được ủy quyền.

Với trường hợp thu nhập từ tiền lương, tiền công, cơ quan thuế thực hiện hoàn thuế trước, kiểm tra sau và tạm thời không phải qua bộ phận xác định nợ thuế, bộ phận thẩm định quy định trong quy trình hoàn thuế. Như vậy sẽ giảm thêm được hai chữ ký và rút ngắn thời gian hoàn thuế.

Thu nhập chịu thuế năm 2009 là thu nhập của 6 tháng cuối năm. Trường hợp tiền lương, tiền công tháng 12/2009 được trả trong năm 2010 thì sẽ tính vào thu nhập chịu thuế của năm 2010.

Về việc truy thu thuế thu nhập cá nhân lần cuối cùng với trường hợp người sử dụng đất nhận chuyển nhượng trước ngày 1/1/2009 nhưng nay mới nộp hồ sơ hợp lệ xin cấp giấy chứng nhận quyền sử sụng đất.

Theo hướng dẫn của Tổng cục Thuế, trường hợp người sử dụng đất nhận chuyển nhượng trước ngày 1/1/2009 nay nộp hồ sơ hợp lệ xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và công trình kiến trúc trên đất thì thuế thu nhập cá nhân bị truy thu một lần được tính trên cả công trình kiến trúc trên đất.

Về trường hợp người sử dụng đất nhận chuyển nhượng trước ngày 1/1/2009 bị truy thu lần chuyển nhượng cuối cùng kê khai do nhận chuyển nhượng, cho tặng hoặc thừa kế Cục Thuế đang xin ý kiến Tổng cục Thuế và tạm thời không áp dụng miễn thuế thu nhập cá nhân. Một vướng mắc vẫn chưa được giải đáp là trường hợp chuyển công tác giữa kỳ tính thuế.

Ví dụ, đầu năm 2009 ông A đăng ký thuế tại Hà Nội nhưng nay chuyển vào Tp.HCM công tác và sinh sống. Theo quy định hiện hành, ông A phải quyết toán thuế tại nơi đăng ký là Hà Nội. Tuy nhiên, cách làm này sẽ rất tốn kém cho người nộp thuế.

Do vậy, Cục thuế Hà Nội đề xuất nên tạo điều kiện để họ tự quyết toán với cơ quan thuế nơi quản lý đơn vị chi trả thu nhập ở Tp.HCM. Ngoài ra, trong phần mềm tự động quyết toán thuế của cơ quan thuế, đối tượng nộp thuế được tự động giảm trừ gia cảnh cho 6 tháng, trong khi có nhiều trường hợp, người nộp thuế mới chỉ làm việc và hưởng thu nhập 3 tháng tại cơ quan chi trả thu nhập.

Tổng cục Thuế cho biết sẽ tiếp thu ý kiến và sẽ có những sửa đổi trong các văn bản. Theo Cục thuế Hà Nội, vấn đề đáng ngại là có thể xảy ra tình trạng số hồ sơ quyết toán thuế ồ ạt gửi về sát ngày hạn chót 31/5.

Ở Hà Nội có tới 13 vạn doanh nghiệp và cơ quan hành chính sự nghiệp, hơn 1,5 vạn hộ kinh doanh thì số hồ sơ ồ ạt nộp về có thể gây nghẽn mạng. Do vậy, các cơ quan chi trả thu nhập sớm hoàn tất kê khai quyết toán thuế thu nhập cá nhân, càng nộp sớm càng tốt.