Ngày 26/8/2022, tại Hạ Long, Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam và Hội nông dân tỉnh Quảng Ninh phối hợp tổ chức hội thảo “Chung tay vì một Hạ Long không rác thải nhựa”. Tại đây, các chủ tàu thăm quan du lịch tuyến tàu đêm trên Vịnh Hạ Long đã cam kết không sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần trên tàu của mình.

RÁC THẢI NHỰA: THÁCH THỨC KHÔNG BIÊN GIỚI

Ông Patrick Haverman, Phó trưởng đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam, cho biết nhựa được ước tính chiếm 70-80% chất thải đại dương. Chỉ riêng tại 6/10 quốc gia là thành viên khối ASEAN đã có hơn 31 triệu tấn chất thải nhựa phát sinh trong một năm. Nhiều quốc gia đã có những nỗ lực đáng kể để chống lại rác thải nhựa, nhưng thách thức về chất thải nhựa đại dương là không có biên giới.

“Trong khuôn khổ dự án “Nhân rộng mô hình cộng đồng xử lý chất thải rắn sinh hoạt và nhựa' (còn gọi là Dự án 5 thành phố), tài trợ bởi Đại sứ quán Na Uy, chúng tôi đã xây dựng các mô hình tổng hợp, xanh và công bằng để cải thiện hệ thống quản lý chất thải sinh hoạt”, ông Patrick Haverman chia sẻ.

UNDP cũng phối hợp với Bộ Tài nguyên Môi trường Việt Nam triển khai Dự án “Thử thách sáng tạo giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa” (EPPIC) tại 4 quốc gia ASEAN (bao gồm Việt Nam, Thái Lan, Indonesia và Philippines) để giải quyết ô nhiễm nhựa đại dương, được xem như một trong những nỗ lực chung của khu vực.

Thông qua Dự án, một cửa hàng “EPPIC shop” đã được khai trương tại thành phố Hạ Long, để trưng bày các sản phẩm và dịch vụ đổi mới nhằm giảm thiểu ô nhiễm nhựa.

“Cần vận động sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường, các sản phẩm thay thế cho nhựa sử dụng một lần, đặc biệt là một sản phẩm từ cuộc thi EPPIC mà chúng tôi có thể mang đến cho các bạn tham khảo. Chúng tôi hiểu điều khó khăn nhất khi chấm dứt đồ nhựa sử dụng một lần là tìm được vật liệu thay thế tốt, tiện lợi và giá cả phải chăng”, ông Patrick Haverman nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Văn Đường, Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Quảng Ninh, cho biết du lịch là ngành có tiềm năng lợi thế tại Quảng Ninh với trên 600 di tích và danh lam thắng cảnh, có di sản thiên nhiên Vịnh Hạ Long 2 lần được UNESCO công nhận kỳ quan thiên nhiên thế giới. Tuy nhiên, tổng lượng rác thải phát sinh trên địa bàn tỉnh lên đến 60.000 tấn/năm. Trong đó, TP Hạ Long – điểm du lịch thu hút khách là khu vực có lượng phát thải nhựa lớn 47,6 tấn.ngày, tương ứng 17,3 nghìn tấn/năm.

Để giảm thiểu tác hại tiêu cực từ rác thải nhựa cần một hệ thống giải pháp đồng bộ. Dự án “xây dựng mô hình cộng động quản lý, phân loại, thu gom và xử lý rác thải nhựa ven biển Vịnh Hạ Long” do UNDP và Quỹ Môi trường toàn cầu tài trợ, được Hội Nông dân tỉnh chủ trì triển khai thực hiện trên địa bàn thành phố Hạ Long từ đầu năm 2020.

“Qua hơn 2 năm thực hiện, dự án đã góp phần tạo ra sự thay đổi tích cực trong nhận thức, năng lực quản lý tổng hợp rác thải sinh hoạt và rác thải nhựa vùng ven biển của cán bộ chính quyền, các tổ chức chính trị xã hội, doanh nghiệp, cũng như người dân đia phương. Các mô hình quản lý, thu gom, phân loại và xẻ rác thải tại hội gia đình, do dự án hỗ trợ bước dầu đã phát huy hiệu quả, tạo hiệu ứng tích cực trong cộng đồng, khu dân cư địa bàn dự án”, ông Đường khẳng định.

NHIỀU MÔ HÌNH THIẾT THỰC GIẢM RÁC THẢI NHỰA

Tại hội thảo, đại diện các chủ tàu, các hợp tác xã và cộng đồng địa phương đã chia sẻ các hoạt động đã và đang triển khai tại địa phương nhằm giảm thiểu tác hại từ tàu du lịch đối với môi trường, đặc biệt là các giải pháp kịp thời trong việc giảm thiểu rác thải nhựa dùng một lần.

Bà Trần Thị Hương, đại diện cho Hội phụ nữ phường Hà Khẩu, tỉnh Quảng Ninh cho biết Hội phụ nữ phường chúng tôi thành lập ra tổ ve chai, tham gia các lớp tập huấn của dự án, từ đó biết phân loại rác thải từ hộ gia đình.

Hợp tác xã sản xuất sản phẩm tái chế và dịch vụ tổng hợp Green life Hạ Long được thành lập vào tháng 12/2019 do bà Trần Thị Hương làm Giám đốc, hoạt động tập trung vào giải quyết giảm thiểu rác thải nhựa đi liền với phát triển sinh kế bền vững cho người dân. Thay vì là phế phẩm bỏ đi, những tấm pano, áp phích, chai, lọ, nhựa, thùng sơn, lốp xe, phao tàu hay những miếng vải thừa, vải vụn qua sử dụng đã được hồi sinh, tạo ra sản phẩm hữu ích cho cuộc sống. Từ khi thành lập cho đến nay, Hợp tác xã Green life Hạ Long đã thu gom rác thải nhựa và tái chế được 30 nghìn sản phẩm bán ra thị trường.

Ông Đào Mạnh Lượng, Chi hội trưởng tàu du lịch Hạ Long, cho biết mặc dù du lịch mang lại rất nhiều nguồn lợi cho doanh nghiệp, tuy nhiên cũng mang lại nhiều tác hại về mặt môi trường. Số lượng tàu du lịch đang vận hành trên các vùng biển, đảo ở Quảng Ninh rất lớn.

Hiện tại, chúng ta đang hướng tới nền du lịch bền vững vừa mang lại lợi ích cho người dân địa phương, vừa bảo vệ môi trường. Chúng ta sẽ cần phát huy hơn nữa và lan tỏa nhiều hơn nữa để nâng cao ý thức của người dân. Hội tàu du lịch cam kết không sử dụng sản phẩm từ nhựa dùng một lần trong các hoạt động dịch vụ du lịch trên Vịnh Hạ Long góp phần nâng cao chất lượng, hình ảnh du lịch Hạ Long.