TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Ngân hàng không lãi suất
Đặc thù nổi bật nhất của ngân hàng Hồi giáo là việc không đưa ra lãi suất được định trước đối với khoản cho vay tiêu dùng
Người ta khó hình dung được một ngân hàng cho vay không tính lãi, thế nhưng trên thế giới đã xuất hiện một hình thức ngân hàng cho vay không lãi suất mà cùng chia sẻ lãi hay rủi ro trong kinh doanh với khách hàng.
Trong một cuộc hội thảo do ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp với nước ngoài, ông Ramin Cooper Maysami và Joane Kwoh Siew Yen của University of North Carolina at Pembroke, USA đã giới thiệu về ngân hàng Hồi giáo, đặc trưng bởi các khoản vay và gửi không lãi suất, là một cách tân đang dần trở nên phổ biến trên thị trường tài chính quốc tế hiện nay.
Khách hàng của các ngân hàng này không chỉ là từ các quốc gia Hồi giáo mà trải rộng khắp Châu Âu, Châu Mỹ.
Cho vay không đưa ra lãi suất định trước
Đặc thù nổi bật nhất của ngân hàng Hồi giáo là việc không đưa ra lãi suất được định trước đối với khoản cho vay tiêu dùng. Lý do nếu tính thêm lãi suất sẽ trái với các nguyên tắc Hồi giáo về tính nhân đạo - là người khôn giúp kẻ khó. Những khoản cho vay này thường là cho người không có các khoản tiền tiết kiệm lớn để đáp ứng nhu cầu đột xuất hoặc không có cơ hội tiếp cận các nguồn cho vay khác.
Đối với các khoản vay cho mục đích sản xuất thì lý giải cho việc cấm tính lãi suất là công việc làm ăn luôn gắn với các rủi ro không dự kiến được nên việc tính lãi suất cũng sẽ không công bằng khi người cho vay được đảm bảo bằng lãi suất trong khi người sử dụng khoản vay đó lại không hề có đảm bảo nào về quy mô lãi hay lỗ phát sinh từ khoản vay.
Cùng chia sẻ với khách hàng
Theo nguyên tắc của mô hình ngân hàng Hồi giáo không lãi suất, người cho vay phải cùng chia sẻ khoản lãi hay lỗ phát sinh từ việc làm ăn có sử dụng khoản vay đó. Họ khuyến khích người có tiền đầu tư và trở thành đồng đầu tư để cùng chia sẻ lãi hay rủi ro trong kinh doanh thay vì làm chủ nợ. Điều này khác hẳn với hệ thống ngân hàng thương mại dựa vào lãi suất, khi mọi áp lực đều đổ lên vai người vay.
Không đầu tư vào các hoạt động hay sản phẩm có hại
Một trong những nguyên tắc của ngân hàng Hồi giáo là tài chính không được khuyến khích đầu tư vào các hoạt động hay sản phẩm có hại cho người tiêu dùng, thiếu trách nhiệm xã hội, sản xuất đồ uống có cồn. Một khoản cho vay để đầu tư bất động sản không được dùng để xây dựng sòng bạc, sản xuất và kinh doanh vũ khí và bất kỳ hoạt động phi đạo đức khác...
Trong một cuộc hội thảo do ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp với nước ngoài, ông Ramin Cooper Maysami và Joane Kwoh Siew Yen của University of North Carolina at Pembroke, USA đã giới thiệu về ngân hàng Hồi giáo, đặc trưng bởi các khoản vay và gửi không lãi suất, là một cách tân đang dần trở nên phổ biến trên thị trường tài chính quốc tế hiện nay.
Khách hàng của các ngân hàng này không chỉ là từ các quốc gia Hồi giáo mà trải rộng khắp Châu Âu, Châu Mỹ.
Cho vay không đưa ra lãi suất định trước
Đặc thù nổi bật nhất của ngân hàng Hồi giáo là việc không đưa ra lãi suất được định trước đối với khoản cho vay tiêu dùng. Lý do nếu tính thêm lãi suất sẽ trái với các nguyên tắc Hồi giáo về tính nhân đạo - là người khôn giúp kẻ khó. Những khoản cho vay này thường là cho người không có các khoản tiền tiết kiệm lớn để đáp ứng nhu cầu đột xuất hoặc không có cơ hội tiếp cận các nguồn cho vay khác.
Đối với các khoản vay cho mục đích sản xuất thì lý giải cho việc cấm tính lãi suất là công việc làm ăn luôn gắn với các rủi ro không dự kiến được nên việc tính lãi suất cũng sẽ không công bằng khi người cho vay được đảm bảo bằng lãi suất trong khi người sử dụng khoản vay đó lại không hề có đảm bảo nào về quy mô lãi hay lỗ phát sinh từ khoản vay.
Cùng chia sẻ với khách hàng
Theo nguyên tắc của mô hình ngân hàng Hồi giáo không lãi suất, người cho vay phải cùng chia sẻ khoản lãi hay lỗ phát sinh từ việc làm ăn có sử dụng khoản vay đó. Họ khuyến khích người có tiền đầu tư và trở thành đồng đầu tư để cùng chia sẻ lãi hay rủi ro trong kinh doanh thay vì làm chủ nợ. Điều này khác hẳn với hệ thống ngân hàng thương mại dựa vào lãi suất, khi mọi áp lực đều đổ lên vai người vay.
Không đầu tư vào các hoạt động hay sản phẩm có hại
Một trong những nguyên tắc của ngân hàng Hồi giáo là tài chính không được khuyến khích đầu tư vào các hoạt động hay sản phẩm có hại cho người tiêu dùng, thiếu trách nhiệm xã hội, sản xuất đồ uống có cồn. Một khoản cho vay để đầu tư bất động sản không được dùng để xây dựng sòng bạc, sản xuất và kinh doanh vũ khí và bất kỳ hoạt động phi đạo đức khác...
