Nợ công: Đại biểu sốt ruột, Bộ trưởng nói gì?

Sáng 1/11, sau khi nghe nhiều ý kiến của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng được mời giải trình, liên quan đến vấn đề nợ công và đầu tư công đang được thảo luận.

Trước đó, một số vị đại biểu đã bày tỏ lo lắng khi nợ công tăng nhanh, áp lực trả nợ lớn. Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) đề nghị Bộ trưởng Dũng làm rõ nguyên nhân nợ công và áp lực trả nợ hiện nay.

Nguyên nhân tăng nợ công

Trong giới hạn về thời gian chỉ được 10 phút, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng chọn một nội dung mà theo ông là rất quan trọng, rất cần có sự đồng thuận trong xã hội, đó là nợ công.

Thừa nhận nhận định nợ công tăng nhanh của các vị đại biểu là rất đúng, Bộ trưởng nêu hàng loạt con số so sánh: nợ công 2001 là 36,5% GDP,  2005 là 40,8% GDP, đến 2010 là 50% và 2015 đã là 62,2%GDP.

Quy mô nợ công thì 2015 khoảng 2,68 triệu tỷ đồng gấp 2,3 năm 2010 và 4,8 lần 2011.

Tốc độ tăng nợ công 2011 - 2015 bằng 18,4% một năm, gấp 3 lần tăng trưởng kinh tế giai đoạn này là 5,91%.

Bộ trưởng cũng cho biết trong thực hiện hàng năm phải đảo nợ với con số năm 2014 là 106.000 tỷ, đến 2015 là 125.000 tỷ và 2016 là 95.000 tỷ.

“Nợ công tăng nhanh, áp lực trả nợ lớn là hoàn toàn đúng”, Bộ trưởng thừa nhận.

Nguyên nhân của tình trạng trên, theo Bộ trưởng thì trước tiên là do tăng trưởng kinh tế không đạt kế hoạch. Đại hội Đảng 11 đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế là 7 - 7,5%. Nhưng sau đó Quốc hội đã quyết định mục tiêu GDP 6,5 - 7% một năm. Mặt khác trong thực hiện giá trị GDP không đạt như dự toán, làm tỷ lệ nợ công tăng lên, như năm 2015 nợ công tăng thêm 0,9% so với GDP dự toán.

Nguyên nhân thứ hai được Bộ trưởng đề cập là tái cơ cấu đầu tư công, doanh nghiệp nhà nước, ngân hàng đều không đạt yêu cầu trong khi 5 năm qua giảm thu để thúc đẩy sản xuất, giá dầu thô giảm...

Phần chi ngân sách, Bộ trưởng nhấn mạnh chi thường xuyên đã lên tới 67,8%, tăng 8% so với giai đoạn trước và chi cho con người tác động đến 7/10 của tăng chi thường xuyên.

Bộ trưởng cũng cho biết, thực hiện nghị quyết của Đại hội Đảng, về đầu tư kết cấu hạ tầng đường bộ, xoá đói giảm nghèo... trong giai đoạn này Chính phủ đã trình Quốc hội phát hành trái phiếu Chính phủ 2012 -2014 thêm 225.000 tỷ, 2014 – 2016 thêm 170.000 tỷ, tăng tỷ lệ bội chi ở mức cao để tăng cho đầu tư phát triển. 

Giai đoạn 2011-2015 bội chi dự toán là 872.000 tỷ đồng, thực tế thực hiện 1,027 triệu tỷ đồng. Nợ công tăng nhanh là hoàn toàn đúng, Bộ trưởng phân trần.

Đang “rất tốt” thì phải dừng

Về giải pháp, Bộ trưởng cho biết sẽ tiếp tục hoàn thiện thể chế quản lý nợ công, ngân sách và thời gian tới sẽ trình Quốc hội sửa đổi Luật Quản lý nợ công, hiện đang rà soát lại chiến lược nợ công và chính sách về thuế theo đề án đảm bảo an toàn nợ công, và việc này đã báo cáo Bộ Chính trị.

Giải pháp tiếp theo được Bộ trưởng đề cập là tái cơ cấu lại nợ công theo hướng tăng nợ trong nước và giảm dần nợ nước ngoài, đồng thời tái cơ cấu lại kỳ hạn, lãi suất nợ công.

Điều này theo Bộ trưởng thì đã được làm tốt trong hai năm qua. Phần này ông nêu hàng loạt con số nhưng tóm lại là kỳ hạn tăng gần gấp đôi, lãi suất giảm gần một nửa. Một phần cũng do tình hình tài chính trong nước khó khăn. Nhưng đạt được như vậy cũng là rất tốt, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Đang tiếp mạch “rất tốt” của việc cơ cấu lại nợ công, Bộ trưởng được Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhắc là thời gian dành cho ông đã hết.

Bộ trưởng cũng hơi ngỡ ngàng. Có thể vì thông tin ông muốn trình bày chưa hết, nhưng ông cũng dừng lại, không xin thêm thời gian như một số lần khác.