Điểm hẹn chỉ còn tính từng ngày, thuế thu nhập từ đầu tư chứng khoán sẽ bắt đầu có ảnh hưởng trực tiếp đến nhà đầu tư và thị trường. Nhưng ảnh hưởng đó chỉ đơn giản như thêm một mức phí giao dịch?

Từ 1/1/2010, nhà đầu tư bắt đầu phải thực hiện nghĩa vụ nộp thuế thu nhập từ hoạt động đầu tư, kinh doanh chứng khoán. Đây là chính sách đã có nhiều ý kiến, tranh luận, đã được cơ quan quản lý tuyên truyền, chuẩn bị trong suốt thời gian qua. Nhưng khi thời điểm có hiệu lực chỉ còn tính từng ngày, đây vẫn là một câu chuyện mới.

Đa số chọn phương án 0,1%

Theo quy định, nhà đầu tư được lựa chọn 1 trong 2 phương thức nộp thuế đối với khoản thu nhập này: Nộp thuế theo thuế suất 20% trên thu nhập tính thuế cả năm, hoặc nộp thuế 0,1% trên giá chuyển nhượng chứng khoán từng lần.

Từ giữa tháng này, các công ty chứng khoán đã đồng loạt gửi thông báo tới nhà đầu tư lưu ý việc thực hiện chính sách trên. Đi cùng với thông báo, các công ty chứng khoán cho biết bắt đầu thực hiện tạm thu 0,1%/tổng giá trị bán khi phát sinh giao dịch bán chứng khoán của nhà đầu tư.

Theo thông báo của Công ty Chứng khoán SME, các nhà đầu tư cá nhân đã đăng ký nộp thuế theo phương thức 20% thu nhập chịu thuế vẫn phải tạm nộp 0,1% giá trị chuyển nhượng bán chứng khoán trên mỗi lần chuyển nhượng. Công ty chứng khoán có trách nhiệm tạm thu khoản này để nộp cho ngân sách nhà nước hàng tháng.

Theo tìm hiểu của VnEconomy tại một số công ty chứng khoán, đa số nhà đầu tư đều lựa chọn phương thức nộp 0,1% trên giá chuyển nhượng. Trường hợp nhà đầu tư không đăng ký lựa chọn phương thức cụ thể, công ty chứng khoán sẽ mặc nhiên thực hiện khấu trừ 0,1% theo phương thức thứ hai.

Theo đại diện của Công ty Chứng khoán FPT (FPTS), việc thực hiện theo phương thức nộp 0,1% trên giá chuyển nhượng được nhiều nhà đầu tư lựa chọn do đơn giản hơn. Mặt khác, nhiều ý kiến cho rằng việc thêm 0,1% như vậy cũng giống như các công ty chứng khoán tăng thêm một phần phí giao dịch so với hiện hành.

Trong khi đó, phản ánh của một số nhà đầu tư lại cho thấy họ phó mặc các thủ tục và việc khấu trừ cho công ty chứng khoán; thậm chí nhiều trường hợp chưa có mã số thuế để thực hiện nghĩa vụ và quyền lợi.

Còn theo khuyến nghị của Tổng cục Thuế, nhà đầu tư cần có mã số thuế để hưởng các quyền lợi như được giảm thuế nếu bị thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn bất ngờ hoặc bị bệnh hiểm nghèo; được lựa chọn cách tính thuế thu nhập cá nhân theo mức thuế suất là 20% đối với thu nhập từ kinh doanh chứng khoán; được hoàn thuế thu nhập cá nhân nếu nộp thừa; được cung cấp các dịch vụ về thuế nhanh chóng, thuận tiện.

Chỉ đơn giản như tăng phí giao dịch?

Những phiên giao dịch gần đây, ảnh hưởng của chính sách thuế bắt đầu được nhà đầu tư đề cập đến trong các nội dung thảo luận về thị trường. Trong các phản hồi về VnEconomy, đa số ý kiến xem đó đơn giản như các công ty chứng khoán tăng thêm 0,1% phí giao dịch. Điều này gián tiếp nhận định ảnh hưởng của nó đối với thị trường cũng không quá lớn.

Trong bản phân tích thị trường thường kỳ, ông Quách Mạnh Hào, Phó tổng giám đốc Công ty Chứng khoán Thăng Long (TSC), cho rằng “vấn đề thuế thu nhập đánh trên đầu tư chứng khoán có thể là vấn đề, nhưng sẽ nhỏ do nó cũng gần tương tự như việc tăng phí giao dịch chứng khoán”.

Xét theo những quan điểm đó, phản ứng thường thấy ở nhà đầu tư là xét lại và tìm đến các mức phí giao dịch cạnh tranh giữa các công ty chứng khoán hiện nay. Tuy nhiên, hiện mặt bằng phí giữa các thành viên chênh lệch không lớn và có sự phân định các mức phí khác nhau, theo quy mô giao dịch hoặc theo các gói sản phẩm.

Như tại Công ty Chứng khoán SME, phí giao dịch cổ phiếu với giá trị từ dưới 100 triệu đồng đến 2,5 tỷ đồng, nếu giao dịch tại quầy hoặc qua điện thoại là từ 0,25% - 0,35%; nhưng nếu qua trực tuyến thì chỉ từ 0,2% - 0,25%; hay với giao dịch có giá trị lớn từ 4,5 tỷ đồng trở lên có thể chỉ khoảng 0,1%...

Tuy nhiên, với những nhà đầu tư thực hiện giao dịch hàng ngày, có giá trị giao dịch lớn, việc lựa chọn phương thức 0,1% có thể bất lợi hơn phương thức nộp 20% thu nhập chịu thuế. Theo đó, khuyến nghị mà Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) đưa ra là nhà đầu tư cần tham khảo chi tiết các văn bản thuế liên quan, ý kiến cơ quan thuế, văn phòng luật và các tổ chức có chức năng tư vấn để đảm bảo quyền lợi của mình.

Trong khi đó, trao đổi với một số nhà đầu tư, có ý kiến cho rằng việc thực hiện chính sách thuế này cũng là một “cơ hội” để các công ty chứng khoán cạnh tranh, tăng thị phần môi giới. Nếu thực hiện giảm một phần phí nhất định, ngoài chia sẻ với nhà đầu tư, công ty chứng khoán cũng tạo thêm sự hấp dẫn để gọi thêm tài khoản mới. Tuy nhiên, nếu không nhầm, hiện chưa có công ty chứng khoán nào thực hiện sự chia sẻ này.