Theo Bộ Công Thương, Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn thứ ba trong gần 160 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới có quan hệ thương mại với Campuchia (chỉ sau Trung Quốc, Hoa Kỳ), đồng thời là đối tác lớn nhất của Campuchia trong ASEAN.

Ở chiều ngược lại, Campuchia là đối tác thương mại lớn thứ tư của Việt Nam trong ASEAN, sau Thái Lan, Indonesia và Malaysia.

HÀNG VIỆT CHỊU SỰ CẠNH TRANH GAY GẮT TẠI THỊ TRƯỜNG CAMPUCHIA

Quy mô thương mại hàng hóa giữa Việt Nam và Campuchia không ngừng được mở rộng qua các năm. Trong giai đoạn 2014-2024, kim ngạch hai chiều đã tăng hơn 3 lần, từ 3,3 tỷ USD lên 10,1 tỷ USD, với tốc độ tăng trường bình quân hàng năm đạt gần 12%/năm.

Riêng năm 2024, tổng kim ngạch song phương đạt 10,1 tỷ USD, tăng 17,5% so với năm 2023, đảo chiều xu hướng giảm của năm trước đó, chứng tỏ sự phục hồi tích cực, bền vững trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động.

Trong 7 tháng đầu năm 2025, kim ngạch thương mại hai chiều đạt hơn 7 tỷ USD, tăng 16,3% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam sang Campuchia đạt 3,2 tỷ USD (tăng 5,1%) và nhập khẩu đạt 3,8 tỷ USD (tăng 28,1%).

Cơ cấu xuất nhập khẩu hai nước không cạnh tranh mà bổ sung cho nhau mạnh mẽ. Campuchia cung cấp cho Việt Nam các nguyên liệu sản xuất như: cao su; hạt điều; gỗ; nguyên phụ liệu dệt, may, da, giày… Trong khi đó, Việt Nam cung ứng cho Campuchia nhiều sản phẩm thiết yếu phục vụ sản xuất và tiêu dùng như xăng dầu, phân bón, sắt thép, hàng dệt may, vật liệu xây dựng, hóa chất, vật tư nông nghiệp, các loại máy móc thiết bị, bánh kẹo và các nhiều mặt hàng tiêu dùng khác.

Bên cạnh những thuận lợi cho xuất khẩu, tại buổi “Họp thông tin về kế hoạch tổ chức chuỗi sự kiện xúc tiến thương mại với thị trường Campuchia” ngày 12/8, bà Hồ Thị Khánh Linh, Chuyên viên Vụ phát triển thị trường nước ngoài, Bộ Công Thương, cho rằng mặc dù hệ thống đường bộ, cửa khẩu quốc tế đã được quan tâm đầu tư, nhưng hạ tầng hỗ trợ thương mại như kho bãi, trung tâm logistics, chợ biên giới còn thiếu và yếu.

Một phần lớn hoạt động mua bán hàng hóa ở khu vực biên giới vẫn diễn ra theo hình thức tiểu ngạch. Tình trạng này dẫn đến nhiều rủi ro: Nhà nước không thống kê được giao dịch, từ đó thất thu thuế; giao dịch không qua hợp đồng chính thức, dẫn đến rủi ro về chất lượng, ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng.

Đặc thù đường biên dài, nhiều lối mở khiến tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, vi phạm sở hữu trí tuệ vẫn diễn biến phức tạp, tập trung ở các mặt hàng như đường cát, thuốc lá điếu, thuốc lá điện tử, vàng .... Điều này không chỉ gây thất thu ngân sách mà còn ảnh hưởng đến hoạt động thương mại hợp pháp, và thị trường trong nước.

Mặt khác, hàng hóa Việt Nam tại Campuchia vẫn đang chịu sự cạnh tranh gay gắt từ hàng hóa của các quốc gia khác, đặc biệt là Trung Quốc. Đáng lưu ý, nhiều doanh nghiệp của Việt Nam chưa hiểu rõ về thị trường, hàng hóa, phong tục, tập quán và các quy định của Campuchia, cũng như chưa quan tâm xây dựng thương hiệu hàng hóa và kênh phân phối hàng hóa tại thị trường này.

Đồng tình bà Hoàng Hoài Hạnh, Phó Trưởng phòng ngành hàng, Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương bổ sung, việc tiếp cận thông tin giữa các doanh nghiệp hai nước về môi trường, chính sách thương mại và các cơ hội hợp tác còn hạn chế.

Bên cạnh đó, do hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Campuchia có cơ cấu tương đồng với hàng hóa của Thái Lan và Trung Quốc và đang chịu sự cạnh tranh gay gắt về chất lượng, mẫu mã cũng như giá cả.

CẦN THAY ĐỔI NHẬN THỨC CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG CAMPUCHIA VỀ HÀNG VIỆT NAM

Tại hội nghị, nhiều doanh nghiệp lo lắng đặt câu hỏi trong bối cảnh căng thẳng biên giới Campuchia - Thái Lan, việc đẩy mạnh xuất khẩu sang thị trường Campuchia lúc này có nên chăng?

Trả lời về vấn đề này, ông Đỗ Việt Phương, Tham tán thương mại Thương vụ Việt Nam tại Campuchia, nhấn mạnh đây là "cơ hội thứ hai" để hàng Việt Nam xây dựng thương hiệu tại Campuchia, thay thế hàng Thái Lan.

Những mặt hàng có nhiều tiềm năng xuất khẩu sang thị trường Campuchia trong thời điểm này đó là sản phẩm nhu yếu phẩm thiết yếu (thịt, cá, trứng, sữa, thực phẩm, gia vị, rau củ quả...); tiếp đến là mặt hàng phân bón. Chủ trương của chính phủ Campuchia là phát triển nông nghiệp không chỉ ở các tỉnh quanh Phnom Penh mà đang mở rộng trên các tỉnh biên giới và đặc biệt là chương trình thu hút đầu tư vào 4 tỉnh Đông Bắc Campuchia. Trong khi đó, mặt hàng phân bón nặng, lợi thế của doanh nghiệp Việt Nam là địa giới giáp ranh với Campuchia, nên khả năng cạnh tranh tốt hơn.

Ngoài ra, các mặt hàng vật liệu xây dựng (Campuchia không sản xuất), các loại máy móc nông cụ để phục vụ phát triển nông nghiệp, thuốc bảo vệ thực vật cũng là những sản phẩm có tiềm năng cho xuất khẩu sang thị trường này.

Song để lấy được lòng tin của người tiêu dùng Campuchia, ông Phương cho rằng doanh nghiệp cần tập trung đưa các sản phẩm có chất lượng cao, có thương hiệu vào thị trường để thay đổi nhận thức của người tiêu dùng Campuchia về hàng Việt Nam.

“Tránh việc chỉ tranh thủ đưa hàng vào những lúc thị trường thiếu hụt mà không đảm bảo chất lượng, vì về lâu dài sẽ mất thị trường khi nguồn cung từ các nước khác ổn định trở lại”, ông Phương nhấn mạnh.

Đối với các doanh nghiệp đã có thời gian làm việc với thị trường Campuchia khoảng 5 - 7 năm, theo ông Phương nên tính đến việc thúc đẩy đầu tư trực tiếp, không chỉ là xuất khẩu, đặc biệt là sang các địa phương mà chính phủ Campuchia đang có xu hướng thu hút. Đầu tư sẽ hỗ trợ ngược lại cho thương mại, giúp đạt mục tiêu kim ngạch 20 tỷ USD.

Bởi theo phân tích của Thương vụ, đang có các yếu tố thuận lợi cho doanh nghiệp Việt Nam, như mối quan hệ chính trị tốt đẹp giữa hai nước là nền tảng vững chắc; hợp tác kinh tế được xác định là trụ cột chính trong quan hệ song phương đến năm 2030.

Cùng với đó Đại sứ quán và Thương vụ Việt Nam tại Campuchia luôn sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp. Hiệp hội Doanh nghiệp Việt Nam tại Campuchia hoạt động rất hiệu quả, là cầu nối quan trọng cho doanh nghiệp.

Đồng thời, có 5 ngân hàng Việt Nam đang hoạt động tại Campuchia. Đây là một lợi thế cực kỳ lớn, cung cấp nguồn vốn tại chỗ cho doanh nghiệp, điều mà ở nhiều thị trường khác không có.

Để “cắm rễ” tại thị trường Campuchia, đại diện Cục xuất nhập khẩu khuyến khích doanh nghiệp đa dạng hóa sản phẩm xuất khẩu, chú trọng những mặt hàng chế biến sâu, có giá trị gia tăng cao, phù hợp với thị hiếu tiêu dùng của người dân Campuchia.

Đồng thời đẩy mạnh xúc tiến thương mại, tổ chức các hội chợ, triển lãm và các tuần hàng Việt Nam tại Campuchia… giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường và xây dựng thương hiệu.

Ngoài ra, trong bối cảnh chuyển đổi số, cần nghiên cứu phát triển thương mại điện tử xuyên biên giới, tận dụng nền tảng số để quảng bá sản phẩm và tiếp cận khách hàng Campuchia nhanh chóng, tiết kiệm.