Sau ý kiến nhiều chiều của đại biểu Quốc hội, cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra dự án Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh vẫn còn quan điểm rất khác nhau về mô hình đại diện chủ sở hữu nhà nước.

Sáng 15/7, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về một số vấn đề còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh.

Báo cáo tiếp thu chỉnh lý dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu cho biết, qua thảo luận tại Quốc hội, một số ý kiến đề nghị xác định rõ hơn mô hình đại diện chủ sở hữu, xóa bỏ cơ chế bộ, ngành chủ quản; nghiên cứu thực hiện mô hình tập trung, có thể giao cho một cơ quan thực hiện quản lý và giám sát toàn bộ vốn nhà nước tại doanh nghiệp, bảo đảm tách bạch với cơ quan quản lý nhà nước.

Cũng có ý kiến đề nghị trước mắt nên lựa chọn mô hình hỗn hợp, điều phối chức năng tùy thuộc vào quy mô và tầm quan trọng của doanh nghiệp nhà nước.

Cơ quan soạn thảo đề xuất giữ nguyên mô hình như hiện nay, theo đó Chính phủ thống nhất thực hiện quyền, trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu nhà nước. Thủ tướng, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện một số quyền, trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu nhà nước đối với doanh nghiệp do mình quyết định thành lập hoặc được giao quản lý và đối với vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp khác.

 Hội đồng thành viên hoặc chủ tịch công ty trực tiếp thực hiện một số quyền, trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu nhà nước tại doanh nghiệp theo quy định của pháp luật.

Theo Ủy ban Kinh tế thì việc giữ nguyên mô hình như hiện nay sẽ không khắc phục được triệt để các tồn tại, yếu kém trong công tác quản lý doanh nghiệp nhà nước.

Do vậy, Ủy ban Kinh tế đề xuất phương án quy định thành lập một cơ quan độc lập thuộc Chính phủ hoạt động theo luật này, thực hiện việc quản lý và giám sát toàn bộ vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Thực hiện phương án này sẽ tạo được sự đột phá, thay đổi cơ bản trong việc quản lý doanh nghiệp nhà nước, tách biệt chức năng quản lý nhà nước và chức năng chủ sở hữu doanh nghiệp. Chủ nhiệm Nguyễn Văn Giàu nhấn mạnh.

Cơ quan thẩm tra dự án luật phân tích thêm, khi thành lập cơ quan độc lập, các cơ quan quản lý nhà nước chỉ tập trung vào việc xây dựng thể chế, chính sách để các doanh nghiệp hoạt động, thực hiện công khai, minh bạch trong đánh giá hiệu quả sử dụng vốn nhà nước của doanh nghiệp, tăng cường trách nhiệm của cá nhân, tổ chức đối với việc quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

“Nếu lựa chọn theo phương án này thì Ủy ban Kinh tế kiến nghị Đảng đoàn Quốc hội báo cáo, xin ý kiến Bộ Chính trị và báo cáo Ban Chấp hành Trung ương Đảng quyết định trước khi trình Quốc hội xem xét, thông qua”, Chủ nhiệm Nguyễn Văn Giàu nói.

Đại diện cơ quan soạn thảo cho biết, mô hình đại diện chủ sở hữu là vấn đề rất hệ trọng, Chính phủ đã trình và Bộ Chính trị cho ý kiến là tiếp tục nghiên cứu để có phương án tối ưu trình Bộ Chính trị và Trung ương.

Đồng ý với quan điểm của Ủy ban Kinh tế, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước cho rằng nếu cứ giữ nguyên mô hình hiện nay thì sẽ không có thay đổi gì, trong khi quản lý vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp là vấn đề đang rất bức xúc.

Nhấn mạnh cần thống nhất quản tại một cơ quan nhà nước, Chủ tịch Ksor Phước phân tích, quyết định tiền thuế của nhân dân là thẩm quyền của Quốc hội. Vì thế Quốc hội phải quyết định “ông” nào thay mặt cho tôi quản cái tiền ngân sách này.

Trước đây mỗi bộ có 5 – 7 người quản nhưng Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư vẫn phải quản, nếu ta đưa về một chỗ thì có khi là tốt hơn mà chưa chắc đã phình biên chế ra đâu, ông Ksor phước phát biểu.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng nếu có thêm một cơ quan độc lập để thực hiện việc quản lý và giám sát toàn bộ vốn nhà nước tại doanh nghiệp lại là một bước “lùi”.

Kết thúc phiên thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, chọn mô hình nào để thực hiện quản lý và giám sát toàn bộ vốn nhà nước tại doanh nghiệp mà  khắc phục được tồn tại yếu kém trong quản lý vốn nhà nước hiện nay cần nghiên cứu thêm và cần có thêm thông tin để giải trình với Quốc hội.