Không có người nào mạnh ở tất cả các mặt, cũng không có người nào yếu ở tất cả các mặt. Trong mỗi người, cái mạnh cái yếu đan xen lẫn nhau. Nhanh nhẹn giải quyết vấn đề mau lẹ, được lòng nhiều người. Nhưng nhanh mà ẩu trở thành hấp tấp, lỗ mãng, khiến người khác bất mãn.

Lớn mạnh hay suy yếu không do số phận an bài, mà do cách lựa chọn lợi thế tạo ra. Nhà lãnh đạo thành công là người biết tạo ra tình thế thuận lợi từ những gì mình có, chứ không than thân trách phận, đứng núi này trông núi nọ, tính toán luẩn quẩn, vụng chọn lợi thế, không tìm ra hướng đi.

Thành công ngoạn mục của Dilip Shanghvi, lãnh đạo hãng dược lớn nhất Ấn Độ (Sun Pharma), và Jack Ma, trùm công nghệ thông tin Trung Quốc (Alibaba.com và Taobao.com), là những ví dụ điển hình cho tình thế điểm yếu tuy nhiều, song có thể khiến điểm yếu không hại mình được.

Dilip Shanghvi là người sống khép kín. Ông hiếm khi tham dự các sự kiện xã hội, hội nghị. Ông thích những giây phút riêng tư (ngồi hàng giờ nghiên cứu tài liệu, làm việc say mê trong phòng thí nghiệm…). Ông không những nói ít mà còn nói rất chậm. Bạn bè nhận xét ông nói chuyện cứ như nhà khoa học. Khép kín, chậm chạp, ít nói… đây đều là những đòn chí mạng đối với người làm kinh doanh.

Khép kín tạo cảm giác xa cách. Ít nói tạo cảm giác lạnh lùng. Chậm chạp tạo cảm giác thiếu nhiệt tình. Với những yếu điểm đó, làm thế nào ông xây dựng hãng dược Sun Pharma từ con số 0 thành hãng dược lớn nhất Ấn Độ, còn ông trở thành người giàu thứ 14 của Ấn Độ với tài sản trị giá 4,1 tỉ Đô la Mỹ?

Dilip có đầy điểm yếu, nhưng bù lại ông rất kiên nhẫn lắng nghe. Khả năng lắng nghe từ người xung quanh, từ những tin tức trong ngành, đã giúp ông nhìn thấy điều mà đối thủ không thấy. Khi thấy được người dân Ấn Độ đang và sẽ bị những chứng bệnh gì trong tương lai, ông làm ra những loại thuốc chữa bệnh cho nhiều người nhất. Khi làm ra cái người ta cần (hay như câu nói ông yêu thích “biết cách lựa chọn cuộc chiến”), ông dễ dàng đánh bại các hãng dược đối thủ, thâu tóm thị phần trong tay.

Tướng mạo xấu xí, xuất thân là một giáo viên dạy tiếng Anh, tiền lương ba cọc ba đồng, thi trượt đại học ba lần, mù kiến thức công nghệ thông tin… cuộc đời của Jack Ma xem như bế tắc.

Điều gì đã giúp ông một tay gầy dựng Alibaba trở thành công ty Internet lớn thứ 5 trên thế giới, trong tay cai quản hơn 9.000 nhân viên, được 24 triệu doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Trung Quốc tin dùng (năm 2008)?

Đẹp trai, giàu có, học rộng, lợi thế nhiều nhưng hiểm họa không kém. Phong độ mà vô tâm, giàu có mà tự mãn, học rộng mà không biết điều, khiến khách hàng càng ngày càng lánh xa.

Jack Ma xấu, nghèo, ít học, bất lợi đủ đường. Không đấu bằng sức được thì đấu bằng tâm. Khi đối đãi với khách hàng bằng sự chu đáo, nhẫn nại, ông đã nhẹ nhàng chuyển bại thành thắng. Khách hàng có thể chê ông xấu, nhưng khi ông đem đến cái lợi cho họ, giúp họ ăn nên làm ra (làm mọi cách để khách hàng có thể mua bán được qua mạng), thì khách hàng tận tâm với ông.

Lợi thế chọn đúng tạo ra cả gia tài. Nếu như lắng nghe đem đến cho Dilip Shanghvi sản nghiệp 4,1 tỉ Đô la Mỹ, chu đáo đem đến cho Jack Ma gia tài tỉ đô, thì lợi thế của bạn là gì?

Khéo chọn lợi thế, đường nào cũng là đường sống. Vụng chọn lợi thế, đâu đâu cũng là tử địa.

Phương Anh

(TBKTSG)