Công ty cổ phần Thép Pomina (mã POM-UPCoM) vừa có văn bản giải trình nguyên nhân và phương án khắc phục việc cổ phiếu bị hạn chế giao dịch trên UPCoM.

Cụ thể: POM cho biết nguyên nhân chậm nộp báo cáo tài chính được kiểm toán trong 2 năm (2023-2024), xuất phát từ tình trạng âm vốn lưu động.

Cụ thể: năm 2021, khi dịch bệnh Covid-19 bùng nổ cũng là giai đoạn Pomina đang xây dựng dự án Lò cao thuộc dự án Nhà máy luyện phôi thép tại Khu công nghiệp Phú Mỹ 1, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (nay thuộc thành phố Hồ Chí Minh) dẫn đến dự án bị kéo dài thời gian láp đặt, chạy thử, chuẩn bị đi vào hoạt động. Đại dịch Covid-19 đã gây phát sinh nhiều chi phí khiến cho vốn đầu tư dự án tăng lên rất nhiều so vởi dự toán ban đầu.

Sang năm 2022, khi chưa kịp phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19, Nền kinh tế nói chung trong đó có Pomina tiếp tục chịu ảnh hưởng của cuộc xung đột Nga-Ukraine, tác động suy thoái kinh tế toàn cầu và chinh sách zero covid của Trung Quốc. Toàn nền kinh tế Việt Nam rơi vào khủng hoảng, Giá nguyên vật liệu đầu vào phục vụ sản xuất tăng cao trong khi giá phôi thép, thép thành phẩm giảm, ngành bất động sản đóng băng. Đây cũng là tình hình khó khăn chung của các ngành kinh tế tại Việt Nam và cả thế giới, đặc biệt những ngành liên quan đến bất động sản vào thời điểm này.

Do vậy, Chính phủ cũng đã phải vào cuộc can thiệp yêu cầu các ngân hàng tái cơ cấu nợ vay, cắt giảm lãi suất cho doanh nghiệp để bù đắp khó khăn cho doanh nghiệp. Ngoài ra, nguồn huy động vốn bị siết chặt, lãi suất vay tăng mạnh cũng như tình hình lạm phát kèm theo các chính sách thắt chặt tiền tệ để kìm chế lạm phát đã khiến cho Pomina vừa phải cắt giảm sản lượng sản xuất, vừa bị bào mòn lợi nhuận dẫn đến vốn lưu động bị âm (nợ ngắn hạn lớn hơn tài sản lưu động).

Ngoài các điểm đề cặp trên, theo dự toán tổng chi phí đầu tư dự án lò cao là 2.833 tỷ, trên thực tế tổng chi phí đầu tư đã tăng lên mức 5.880 tỷ - bởi cần bổ sung một số hạn mục cần thiết nhằm mở rộng khai thác lợi thế (đây cũng là kết quả báo cáo tổng chi phí đầu tư của công ty TNHH Kiểm Toán AFC Việt Nam).

Việc siết chặt tín dụng buộc Pomina cần sử dụng vốn ngắn hạn bổ sung vốn dài hạn để sớm hoàn thiện dự án, điều này đã đưa Pomina rơi vào tình trạng vốn lưu động bị âm đồng nghĩa Pomina không có khả năng đảm bảo trả nợ đúng hạn cho các tổ chức tín dụng đưa đến ngân hàng ngừng cấp tín dụng. Đây cũng là nguyên chính đưa Pomina rơi vào tình trạng mất thanh khoản, không có vốn hoạt động và buộc Pomina phải ngừng sản xuất vào tháng 9/2022.

Trước tình hình đó, Pomina buộc phải sắp xếp ổn định lại hoạt động sản xuất kinh doanh cho các công ty con và chi nhánh trực thuộc để từng bước tái cơ cấu tài chính toàn diện Tập đoàn Pomina.

POM cho biết tiến trình tái cấu trúc của Pomina đến thời điểm này tuy có chuyển biến tích cực nhưng cũng gặp không ít khó khăn liên quan đến quy định pháp lý, sự thận trọng của nhà đầu tư, các điều kiện tiên quyết được đề cập cụ thể:

Tại thời điểm tháng 07/2023 Pomina đã tổ chức ĐHĐCĐ thường niên và đã được thông qua nội dung hạn mục cho phát hành cổ phiếu riêng lẻ 701.753.430.000 đồng từ tháng 08/2023 đến 31/12/2024 và thông qua tỷ lệ sở hữu nhà đầu tư nước ngoài dưới 65%.

Ngay sau khi ĐHĐCĐ thông qua thì Pomina đã ký hợp đồng tư vấn vào ngày 11/10/2023 với Công ty Cổ phần Chứng Khoán ngân hàng công thương Việt nam - Chi Nhánh Tp.HCM tư vấn xây dựng phương án phát hành hơn 70 triệu cổ phiếu, chào bán cổ phiếu riêng lẻ cho nhà đầu tư chiến lược.

Song song với kế hoạch tổ chức ĐHĐCĐ nhằm thông qua tỷ lệ sở hữu nước ngoài thì Pomina tiến hành thương thảo với đối tác Nansei (Nhật Bản) vì đây là đối tác đã hợp tác với Pomina trên 10 năm trong ngành thép, sau thời gian phối hợp thực hiện khảo sát đánh giá các hạng mục tài sản về dự án - máy móc thiết bị, hoạt động sản xuất kinh doanh, tài chính, thị trường tiêu thụ, luật pháp,...thì Ban lãnh đạo cấp cao giữa 2 bên đã thảo luận và đi đến thống nhất ký biên bản ghi nhớ hợp tác vào tháng 09/2023 với mong muốn sẽ giới thiệu nhà đầu tư nước ngoài ngay trong buổi họp ĐHĐCĐ với nội dung biên bản ghi nhớ được thể hiện Pomina sẽ chuyển nhượng 51% cổ phần cho Nansei Co.,Ltd với tổng giá trị 58,9 triệu USD.

POM cho biết đây là cơ hội để Pomina khôi phục hoạt động sản xuất kinh doanh. Công ty Nansei rất nghiêm túc trong thương vụ này bởi họ cũng đã bỏ ra rất nhiều thời gian, ngoài khoản cọc 2 triệu USD thì Nansei còn bỏ ra thêm khoản chi phí rất lớn cho 02 công ty tư vấn, thẩm định hơn 1,3 triệu USD để thực hiện và điều này cho thấy Nansei rất muốn tìm cơ hội hợp tác cùng Pomina.

Tuy nhiên, việc chuyển nhượng đã bị vướng bởi tỷ lệ chuyển nhượng cho doanh nghiệp nước ngoài tối đa không vượt quá 50% theo quy định của UBCKNN, đã khiến Pomina phải xoay qua tìm cơ hội hợp tác khác với các nhà đầu tư trong nước và các quỹ đầu tư.

Tại thời điểm đó, Pomina đã “hợp tác” với Công ty Thaco Industries. Đến tháng 03/2024, Pomina đã tổ chức ĐHĐCĐ bất thường vào để xin cổ đông thông qua cho phép Pomina được chuyển nhượng một phần tài sản hợp tác với nhà đầu tư thông qua pháp nhân mới. Các buổi làm việc hai bên đều mang tính chiến lược hợp tác, thậm chí có buổi họp có sự tham gia của các tổ chức tín dụng để đánh giá sự khả thi trong liên doanh này.

Tuy nhiên, đối tác Thaco là nhà đầu tư chuyên nghiệp nhưng chưa am hiểu chiều sâu về ngành công nghiệp luyện thép. Vì vậy, trước khi ký thỏa thuận hợp tác đầu tư, Thaco muốn nắm rõ được quy trình vận hành nhà máy, đặc biệt là lò cao.

Mặt khác, mục tiêu của Thaco ngoài việc sản xuất phôi thép phục vụ ngành xây dựng thì còn mong muốn sản xuất các chủng loại thép đặc biệt phục vụ cho ngành công nghiệp sản xuất ô tô. Đây là yêu cầu cần có thời gian đồng nghĩa lộ trình hợp tác sẽ bị kéo dài. Tuy nhiên, với nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan nên hai bên đã không thể tiếp tục triển khai.

Đến tháng 06/2024, Pomina đã ký biên bản ghi nhớ với Tổng công ty Thép Việt Nam - VNSteel (mã TVN-UPCoM) về việc thành lập CTCP Pomina Phú Mỹ.

Theo phương án thành lập, CTCP Pomina Phú Mỹ sẽ có vốn điều lệ từ 2.700 - 2.800 tỷ đồng, chiếm khoảng 40% tổng nguồn vốn, trong khi vốn vay ngân hàng dự kiến 4.000 tỷ đồng, tương đương 60% còn lại.

Về cơ cấu sở hữu vốn điều lệ, Pomina sẽ nắm giữ 35%, tương ứng 900 - 1.000 tỷ đồng, trong khi VNSteel sở hữu 65% phần vốn, tương ứng 1.800 - 1.900 tỷ đồng. Hình thức góp vốn được xác định, trong đó Pomina sẽ góp toàn bộ đất đai, nhà xưởng, dây chuyền thiết bị của hai nhà máy Pomina 1 và Pomina 3; còn VNSteel góp vốn bằng tiền mặt.

Hiện hai bên đang tiếp tục đàm phán chi tiết và dự kiến sẽ hoàn tất các thủ tục thành lập công ty trong quý 1/2026.

Pomina chi biết hiện nay công ty đang tích cực đẩy nhanh tiến độ làm việc với nhà đầu tư sớm ký hợp đồng hợp tác đầu tư để cung cấp cho công ty kiểm toán bằng chứng chắc chắn về việc khắc phục tình trạng âm vốn lưu động để xem xét đánh giá khả năng giả định hoạt động liên tục.

Dự kiến đến quý 2/2026, công ty sẽ cung cấp cho công ty kiểm toán để khẩn trương hoàn thiện báo cáo tài chính kiểm toán năm 2023 - 2024 và 2025. Đồng thời công ty sẽ tổ chức ĐHĐCĐ thường niên trễ nhất quý 2/2026.

Chốt phiên ngày 7/8, giá cổ phiếu này tăng 9,52% lên 2.300 đồng/cổ phiếu.