Vấn đề khai thác bauxite ở Tây Nguyên dường như đã vượt ra ngoài phạm vi của một dự án khoáng sản thông thường.

Các dự án khai thác bauxite do Tập đoàn Than - Khoáng sản (TKV) làm chủ đầu tư tại Lâm Đồng và Đắc Nông đã nhận được nhiều ý kiến phản biện từ dư luận trong thời gian qua.

Hôm qua (9/4), tại Hà Nội, Bộ Công Thương đã tổ chức một cuộc hội thảo có tên gọi “Vai trò của công nghiệp khai thác bauxite - sản xuất alumina - nhôm đối với phát triển kinh tế - xã hội Tây Nguyên và những yếu tố ảnh hưởng đến môi trường, văn hóa khu vực”, với sự tham gia của hàng trăm nhà khoa học, chuyên gia khai khoáng, kinh tế, lịch sử, nhân học…

Trong số 11 báo cáo khoa học, tham luận tại hội thảo, đã có nhiều ý kiến thẳng thắn phản biện về hiệu quả kinh tế, những tác động đến môi trường, xã hội của dự án khai thác bauxite và sản xuất alumina, đặc biệt trong bối cảnh giá alumina thế giới đang xuống rất thấp.

Phát biểu kết luận hội thảo, thay mặt Chính phủ, Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải thừa nhận, những lo ngại của các nhà khoa học, các chuyên gia không phải là không có cơ sở.

Phó thủ tướng yêu cầu TKV, Bộ Công Thương và các bộ, ngành liên quan cần có đánh giá lại hiệu quả kinh tế, tác động môi trường. “Nếu thấy lỗ thì dứt khoát phải dừng lại”, ông nói.

Tuy nhiên, Phó thủ tướng cũng quyết định cho phép tiếp tục triển khai thí điểm dự án Tân Rai, còn dự án Nhân Cơ thì phải dừng lại, chờ khi có báo cáo đánh giá tác động môi trường mới được triển khai tiếp.

“Khai thác bauxite là một chủ trương đúng đắn của Nhà nước bởi chúng ta có tiềm năng, có tài nguyên này phong phú, nhưng không có nghĩa là sẽ khai thác bằng mọi giá. Phát triển ngành công nghiệp bauxite là cần thiết nhưng nhất định không được để lại đói nghèo cho người dân Tây Nguyên. Các dự án bauxite lớn đều trong giai đoạn nghiên cứu chuẩn bị dự án. Dự án alumina Tân Rai và Nhân Cơ là các dự án thí điểm để tìm hiểu công nghệ, thị trường”, Phó thủ tướng nói.

* Tại hội thảo, trước khi bước vào phần thảo luận trực tiếp, Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đã đọc bức thư của Đại tướng Võ Nguyên Giáp gửi các đại biểu tham dự. Nội dung thư như sau:

"Tôi được biết, hôm nay có cuộc hội thảo về vấn đề bauxite ở Tây Nguyên do Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải chủ trì.

Tôi cho đây là một vấn đề cực kỳ hệ trọng. Vấn đề này trước đây tôi đã từng nghiên cứu, tôi đã có thư gửi đồng chí Thủ tướng nhưng chưa được trả lời.

Tại cuộc hội thảo quan trọng này, tôi mong các nhà khoa học, các nhà quản lý, các nhà hoạt động xã hội hãy nêu cao trách nhiệm trước dân tộc thảo luận một cách khoa học, nghiêm túc, thẳng thắn để kiến nghị với Đảng và Nhà nước một chủ trương đúng đắn về vấn đề bauxite Tây Nguyên mà tôi cho là không nên khai thác.

Vì đứng về lợi ích toàn cục và sự phát triển bền vững lâu dài của đất nước, khai thác sẽ gây hậu quả cực kỳ nghiêm trọng về môi trường, về xã hội, về an ninh quốc phòng.

Xin chúc các đồng chí mạnh khỏe".