Sáng 8/11 Chính phủ trình Quốc hội dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi).

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết qua đánh giá thực trạng việc thực thi Luật Quản lý thuế và qua nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, Chính phủ thấy rằng việc sửa đổi ở thời điểm hiện nay là hết sức cần thiết.

Một trong những lý do là để hoàn thiện thể chế quản lý thuế, thực hiện cải cách hành chính, tạo ra môi trường đầu tư kinh doanh lành mạnh, tạo điều kiện phát triển các thành phần kinh tế.

Tập trung quyền xoá nợ cho Bộ trưởng

Gồm 17 chương, 152 điều, phạm vi sửa đổi lần này được cho là khá rộng, bổ sung nhiều nội dung mới, phức tạp.

Tờ trình của Chính phủ cho thấy việc sửa đổi, bổ sung liên quan đến nhiều nội dung lớn như nguyên tắc quản lý thuế và các hành vi bị cấm, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan liên quan đến quản lý thuế, đăng ký, khai thuế, nộp thuế, hoàn thuế...

Theo dự thảo, cơ quan kiểm toán nhà nước, thanh tra nhà nước thực hiện kiểm toán, thanh tra các hoạt động có liên quan đến cơ quan quản lý thuế theo quy định của pháp luật về kiểm toán nhà nước, pháp luật về thanh tra, quy định của pháp luật về quản lý thuế và các quy định của pháp luật có liên quan. 

Đồng thời, đối với kiến nghị của cơ quan kiểm toán nhà nước, kết luận của cơ quan thanh tra nhà nước khi kiểm toán, thanh tra tại cơ quan quản lý thuế mà có liên quan đến việc thực hiện nghĩa vụ thuế của người nộp thuế thì cơ quan quản lý thuế thực hiện việc kiểm tra, thanh tra thuế: trường hợp quyết định xử lý của cơ quan quản lý thuế về việc thực hiện nghĩa vụ thuế phải nộp, hoàn thuế của người nộp thuế có sự khác biệt với kiến nghị của cơ quan kiểm toán nhà nước, kết luận của cơ quan thanh tra nhà nước thì thực hiện theo quyết định xử lý của cơ quan quản lý thuế, đồng thời cơ quan quản lý thuế báo cáo Bộ trưởng Bộ Tài chính để báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Dự thảo luật cũng bổ sung quy định khai thuế, tính thuế trong trường hợp hạch toán toàn ngành, giao dịch liên kết theo hướng vừa tạo thuận lợi cho người nộp thuế, vừa phù hợp với quy định của Luật Ngân sách nhà nước về phân cấp ngân sách, đảm bảo nguyên tắc quản lý thuế.

Đáng chú ý, dự thảo luật đã bổ sung quy định về khoanh nợ tiền thuế, tiền chậm nộp  đối với các đối tượng người nộp thuế đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự; người nộp thuế bỏ địa chỉ kinh doanh, doanh nghiệp chờ giải thể, doanh nghiệp mất khả năng thanh toán, cơ quan đăng ký kinh doanh đã thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh được khoanh nợ thuế.

Theo Chính phủ quy định này là phù hợp với thực tế, khi mà nợ trên phạt chậm nộp cao, dẫn đến nợ đọng lớn trong khi nợ này là nợ ảo, không có khả năng thu hồi.

Lần sửa đổi này cũng quy định rõ về thẩm quyền khoanh nợ tiền thuế, tiền chậm nộp theo hướng phân cấp cho thủ trưởng cơ quan quản lý thuế; quy định thời điểm không tính tiền chậm nộp đối với các trường hợp được khoanh nợ.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết, luật quản lý thuế hiện hành quy định Thủ tướng Chính phủ xoá nợ thuế từ 10 tỷ đồng trở lên. Tuy nhiên để cải cách thủ tục hành chính, dự thảo luật quy định tập trung thẩm quyền xóa nợ cho Bộ trưởng Bộ Tài chính và cơ quan quản lý thuế. Theo đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính xóa nợ từ 5 tỷ đồng trở lên, Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế và Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan xóa nợ từ 1 tỷ đến dưới 5 tỷ đồng. Đồng thời bổ sung quy định phân cấp cho cục trưởng cục thuế, cục trưởng cục Hải quan xóa nợ đối với trường hợp nợ dưới 1 tỷ đồng.

Tăng 15 điều giao Chính phủ quy định chi tiết

Thẩm tra dự án luật, Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội nhận xét,  so với luật hiện hành thì dự thảo luật sửa đổi còn nhiều quy định chưa cụ thể. Luật hiện hành có 20 điều giao Chính phủ quy định chi tiết, dự thảo lần này có khoảng ¼ số điều của luật (36/152 điều) và 13 khoản giao Chính phủ quy định chi tiết, trong khi đó có khoảng 15 điều trong luật hiện hành không giao Chính phủ quy định chi tiết nay lại được bổ sung giao Chính phủ quy định chi tiết, nhưng tờ trình của Chính phủ không giải thích lý do.

Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ cần giải trình rõ lý do cụ thể của việc này.

Đi vào những nội dung cụ thể, về nguyên tắc quản lý thuế, Uỷ ban Tài chính - Ngân sách đề nghị nghiên cứu bổ sung việc áp dụng nguyên tắc "giao dịch độc lập" trong quản lý thuế đối với người nộp thuế có phát sinh giao dịch với các bên có quan hệ liên kết nộp thuế tương xứng với giá trị tạo ra tại Việt Nam

Về các trường hợp được xóa nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt, riêng đối với số nợ tiền đất (bao gồm cả tiền sử dụng đất) trên 10 năm cơ quan thẩm tra đề nghị không nên điều chỉnh nội dung này. Một số ý kiến cho rằng, việc xác định các khoản nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt đã quá 10 năm kể từ ngày hết thời hạn nộp thuế nhưng không có khả năng thu hồi chưa được định lượng rõ ràng, thời gian 10 năm có thể dẫn đến việc lợi dụng, trốn thuế trong khi người nộp thuế vẫn còn tài sản. Do vậy, đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu sửa đổi cho phù hợp.

Về thẩm quyền xoá nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt, đa số ý kiến trong Ủy ban thẩm tra nhất trí như dự thảo luật. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu bổ sung trong dự thảo luật quy định về trách nhiệm công vụ đối với người có thẩm quyền xóa nợ tiền thuế tiền chậm nộp, tiền phạt. Có ý kiến khác đề nghị giao thẩm quyền xóa nợ cho chính quyền địa phương (tỉnh, huyện) để tránh việc cơ quan quản lý thuế vừa là người thu thuế, vừa là người có thẩm quyền xóa nợ thuế.