Thời khắc lịch sử đã đến với khoa học, công nghệ và chuyển đổi số

Thông điệp được Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng chia sẻ trong buổi gặp mặt thân mật với đại diện các cán bộ hưu trí ngành khoa học, công nghệ và bưu chính viễn thông mới đây tại Thành phố Hồ Chí Minh. 

Sự kiện không chỉ là lời tri ân sâu sắc tới những thế hệ đã góp phần đặt nền móng cho ngành, mà còn là dịp để Bộ trưởng bày tỏ tầm nhìn và sứ mệnh mới của Bộ Khoa học và Công nghệ sau khi hợp nhất.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng bày tỏ niềm vui khi được hội ngộ cùng nhiều cán bộ lão thành, những người từng giữ trọng trách trong ngành bưu chính viễn thông, khoa học và công nghệ, báo chí và xuất bản, đã có những đóng góp to lớn cho sự phát triển của đất nước.

Nhiều gương mặt quen thuộc từng gắn bó với các giai đoạn lịch sử của ngành đã có mặt, như ông Đỗ Trung Tá, nguyên Bộ trưởng Bộ Bưu chính Viễn thông; ông Mai Liêm Trực, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Bưu điện; ông Nguyễn Bá, nguyên Tổng Giám đốc VNPT; bà Hà Tố Nga, nguyên Giám đốc Viettel phía Nam; ông Lê Văn Khôi, nguyên Giám đốc Trung tâm Hạt nhân TP.HCM; ông Nguyễn Ngọc Trân, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước; ông Trần Việt Thanh, nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; cùng nhiều đồng chí từng là lãnh đạo, chuyên gia đầu ngành khác... 

Mở đầu cuộc gặp, Bộ trưởng ôn lại lịch sử, một số thành tựu lớn ngành đạt được trong hành trình 80 năm.

Ngày 15/8/1945, Bác Hồ ký quyết định thành lập Ban Giao thông chuyên môn và từ đó trở thành ngày truyền thống ngành bưu điện. Vai trò của ngành từng được Bác dạy "Thông tin liên lạc là dây thần kinh, là mạch máu con người", khi thăm Đoàn Sóng điện, Bộ đội Thông tin liên lạc năm 1966. Lịch sử ngành có lúc đứng riêng hoặc chung với ngành khác như Nha Bưu điện và Vô tuyến thuộc Bộ Giao thông Công chính, Tổng cục Bưu điện trực thuộc Chính phủ; Tổng cục Bưu điện thuộc Bộ Giao thông Bưu điện...

Năm 2002, Bộ Bưu chính Viễn thông ra đời và từ năm 2007 nhập với khối báo chí và xuất bản thành lập Bộ Thông tin và Truyền thông. Đến 1/3/2025, báo chí và xuất bản tách ra, lĩnh vực bưu chính viễn thông nhập với Bộ Khoa học và Công nghệ.

Trong khi đó, năm 1959, Ủy ban Khoa học Nhà nước được thành lập, đến năm 1993 đổi thành Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường và chính thức có tên Bộ Khoa học và Công nghệ năm 2002 khi lĩnh vực môi trường tách ra.

Từ năm 2014, ngày 18/5 hằng năm được chọn là Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam, gắn với phát biểu của Bác Hồ tại Đại hội Hội Phổ biến Khoa học Kỹ thuật lần thứ nhất năm 1963: "Khoa học phải từ sản xuất mà ra, rồi trở lại phục vụ sản xuất", tức phải bám vào thực tiễn.

Bộ trưởng cho rằng, trong hành trình 80 năm, hai ngành đều chung một cội nguồn, cùng chia sẻ niềm tự hào và cả mất mát khi hơn 12.000 cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh trong chiến tranh.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh: "Sau 40 năm đổi mới, chúng ta đang bước vào cuộc đổi mới lần thứ hai. Nếu đổi mới lần thứ nhất giúp đất nước thoát nghèo, thì lần này là để giàu có, hùng cường và thịnh vượng".

Trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, cuộc đổi mới lần thứ nhất, bắt đầu từ năm 1986, đã coi khoa học, công nghệ là quốc sách hàng đầu, tập trung vào nghiên cứu, ứng dụng, nhập khẩu và tiếp thu công nghệ. Đến cuộc đổi mới lần hai, bắt đầu từ năm 2020, trọng tâm chuyển sang đổi mới sáng tạo, xây dựng hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia, trong đó doanh nghiệp và thị trường đóng vai trò trung tâm, còn khoa học và công nghệ trở thành một cấu phần cốt lõi trong hệ sinh thái rộng lớn hơn.

"Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số sẽ trở thành động lực đột phá cho phát triển đất nước. Thời khắc lịch sử đã đến với khoa học, công nghệ và chuyển đổi số", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Bộ trưởng cũng đặt niềm tin vào người trẻ hôm nay với sứ mệnh viết tiếp hành trình của các thế hệ đi trước - những người đã mở đường, xây nền móng tri thức và kết nối quốc gia.

Theo Bộ trưởng, thế hệ hôm nay không chỉ làm chủ công nghệ, mà còn tạo ra công nghệ; không chỉ tiếp nhận tri thức, mà còn khai phá tri thức mới; không chỉ xây dựng hạ tầng số, thúc đẩy chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực, mà còn kiến tạo không gian mạng an toàn, lành mạnh và đáng tin cậy cho mọi người dân, để góp phần đưa Việt Nam vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên số và tri thức.

Thế hệ trẻ phải "luôn biết ơn các thế hệ đi trước" và có những giấc mơ lớn, tinh thần phụng sự Tổ quốc, trang bị nền tảng kiến thức vững chắc và thông thạo ba "ngôn ngữ": Tiếng Việt để giữ gìn bản sắc dân tộc, tiếng Anh để hội nhập quốc tế và ngôn ngữ số để làm chủ môi trường số. AI phải trở thành công cụ làm việc thiết yếu để làm việc, hướng tới kết quả cuối cùng phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Bộ trưởng gửi lời chúc sức khỏe, hạnh phúc đến toàn thể các thế hệ cán bộ của ngành và bày tỏ tin tưởng rằng, với sự đồng lòng, kế thừa và đổi mới không ngừng, ngành khoa học, công nghệ, bưu chính viễn thông sẽ tiếp tục gặt hái thành công to lớn, góp phần xây dựng Việt Nam hùng cường, thịnh vượng, hạnh phúc, đúng như lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Việt Nam sánh vai với các cường quốc năm châu”.