10:24 22/11/2020

Xác định nhóm nguy cơ chính của dịch HIV tại Việt Nam

Bảo Châu

Tại Việt Nam, kể từ ca nhiễm đầu tiên được phát hiện năm 1990 tại thành phố Hồ Chí Minh, tính đến 31/8/2020, theo báo cáo của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thì cả nước có 213.008 người nhiễm HIV hiện đang còn sống và 107.812 người nhiễm HIV đã tử vong. Trung bình mỗi năm cả nước phát hiện thêm 11.000 ca nhiễm HIV và 2.800 người tử vong.
Dịch tập trung chủ yếu ở khu vực Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long và chủ yếu ở đối tượng nam giới. Trong 8 tháng đầu năm 2020, cả nước xét nghiệm phát hiện mới 7.090 trường hợp nhiễm HIV, số bệnh nhân tử vong 1.392 trường hợp. Số người mới phát hiện nhiễm HIV tập trung chủ yếu ở độ tuổi 16 - 29 (45%) và 30 - 39 (31%). Đường lây chủ yếu là quan hệ tình dục không an toàn (76,4%) và qua đường máu (11,9%), mẹ sang con 1,1%, còn lại không có thông tin về đường lây truyền. Nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) đang được cảnh báo là một trong những nhóm nguy cơ chính của dịch HIV tại Việt Nam hiện nay.Theo ông Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS, chiều 16/11, với 100% đại biểu có mặt biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống HIV/AIDS. Luật có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2021, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho các hoạt động phòng chống HIV/AIDS góp phần giảm số người nhiễm mới HIV xuống dưới 1.000 trường hợp, giảm số tử vong do AIDS đạt mức dưới 1 trường hợp /100.000 dân, nâng cao hiệu lực, hiệu quả phòng, chống HIV/AIDS nhằm chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.
Xác định nhóm nguy cơ chính của dịch HIV tại Việt Nam - Ảnh 1.
Trước đó, ngày 14/8/2020, Thủ tướng Chính phủ cũng đã phê duyệt Chiến lược Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS đến năm 2030 trong đó có mục tiêu chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030. Việc xây dựng Chiến lược mới là yêu cầu cấp thiết để bảo đảm cụ thể hóa đầy đủ, kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng về công tác phòng, chống HIV/AIDS và phù hợp với tình hình mới.
Hiện tại, việc xét nghiệm sàng lọc HIV đã bao phủ 100% tuyến huyện và xét nghiệm khẳng định HIV đã bao phủ 100% tỉnh/thành phố. Xét nghiệm khẳng định HIV được mở rộng xuống tuyến huyện. Hệ thống phòng xét nghiệm khẳng định HIV cũng đang được triển khai thí điểm sử dụng 3 test nhanh tại các tỉnh miền núi, vùng sâu vùng xa. Mở rộng hoạt động xét nghiệm phát hiện người nhiễm HIV. Duy trì các hoạt động tư vấn xét nghiệm HIV. Hỗ trợ kỹ thuật hoạt động tư vấn xét nghiệm HIV tại các tỉnh trọng điểm. Duy trì, mở rộng và nâng cao chất lượng điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone. Mở rộng điều trị ARV qua Bảo hiểm y tế, phấn đấu tỷ lệ bệnh nhân điều trị ARV có tải lượng vi rút HIV dưới ngưỡng ức chế đạt 95% trở lên. Truyền thông nâng cao số lượng người tham gia sử dụng thuốc dự phòng trước phơi nhiễm PrEP.Tuy nhiên theo ông Long, HIV/AIDS hiện vẫn là một trọng những nguyên nhân hàng đầu gây gánh nặng bệnh tật ở Việt Nam. Hình thái lây nhiễm HIV có sự thay đổi, xuất hiện các nhóm quần thể có hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV mới. MSM đang được cảnh báo là một trong những nhóm nguy cơ chính của dịch HIV tại Việt Nam hiện nay.Cho biết về những khó khăn trong công tác phòng, chống HIV/AIDS, ông Hoàng Đình Cảnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS nói, hình thái lây nhiễm HIV có sự thay đổi; xuất hiện các nhóm có hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV mới. Bên cạnh đó, nhân lực cho công tác phòng, chống HIV/AIDS có nhiều sự thay đổi, thiếu tại các tuyến, đặc biệt là tuyến tỉnh, huyện do việc thành lập, sát nhập Trung tâm kiểm soát bệnh tật. Một số cán bộ đã được các chương trình, dự án HIV/AIDS đào tạo nay chuyển công tác khác. Việc khó khăn về tài chính cũng gây trở ngại, thách thức lớn bởi kinh phí hoạt động phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn 2005 – 2020 chủ yếu phụ thuộc vào viện trợ quốc tế. Đến nay, nguồn kinh phí viện trợ đang bị cắt giảm nhanh, trong khi các nguồn tài chính trong nước chưa kịp bù đắp thiếu hụt này.