BofA: Không phải bong bóng AI, “núi nợ” xây trung tâm dữ liệu AI mới đáng lo

Chiến lược gia Savita Subramanian của BofA cho rằng cơn sốt AI hiện nay khác xa thời kỳ dotcom. Lý do được đưa ra là vì tăng trưởng lợi nhuận thực chất hơn, các thương vụ IPO nhỏ hơn và tỷ lệ đầu cơ vào những cổ phiếu rủi ro cũng thấp hơn.

Tuy nhiên, bà lưu ý trong báo cáo rằng làn sóng đầu tư ồ ạt của các tập đoàn công nghệ lớn đang ngày càng dựa vào vốn vay, thay vì vốn đầu tư từ chính doanh nghiệp. 

“Chúng ta có đang lặp lại diễn biễn của năm 2000? Có rơi vào bong bóng nào không? Không”, Chiến lược gia Savita Subramanian khẳng định. 

Vị chuyên gia này nhận định thị trường đang xuất hiện cả 2 thái cực: đủ cơ sở để tin tưởng, nhưng cũng có “nguy cơ phình to” như bong bóng khi chi tiêu đầu tư vẫn vượt xa tốc độ tăng doanh thu. 

Bà nói vui trong báo cáo rằng các nhà đầu tư cần chuẩn bị ‘túi khí’ vì khả năng tạo ra lợi nhuận của AI còn chưa rõ ràng, trong khi sự phát triển của công nghệ này cũng đang gặp những điểm nghẽn để mở rộng. “Ở thời điểm này, phần lớn nhà đầu tư vẫn đang mua vào một giấc mơ”, chuyên gia này viết trong báo cáo. 

Chính vì rủi ro này, BofA tỏ ra thận trọng hơn khi dự báo thị trường chứng khoán vào năm 2026. Họ cho rằng S&P 500 chỉ có thể tăng khoảng 4% so với hiện nay, nghĩa là thấp hơn nhiều so với mức dự báo 17% của Deutsche Bank hay kỳ vọng tăng 10% mà chuyên gia kỳ cựu Ed Yardeni đưa ra.

Đồng quan điểm dự báo về khả năng thấp hình thành bong bóng, Tiến sĩ Jean Boivin, Giám đốc Điều hành, Trưởng Viện Đầu tư BlackRock (BII), cũng từng cho rằng mức độ cảnh giác hiện nay của thị trường là dấu hiệu tích cực, giúp hạn chế nguy cơ hình thành bong bóng: “Người ta nói khá nhiều về khả năng bong bóng… nghĩa là mọi người đều nhận thức được rủi ro. Điều đáng lo hơn là khi chẳng ai nhắc đến rủi ro nữa”. 

Trở lại với báo cáo của BofA, Chiến lược gia Savita Subramanian chỉ ra rằng làn sóng AI hiện nay dù phát triển nhanh chóng, song cũng có nhiều “van an toàn” giúp kiềm chế sự cường điệu, chẳng hạn như số lượng IPO nhỏ hơn thời kỳ dotcom và tỷ lệ đầu cơ vào các cổ phiếu chưa sinh lời cũng không quá cao.

Bà Subramanian cho rằng thị trường hiện tại cũng thận trọng hơn với các khoản chi đầu tư khổng lồ của Big Tech. Ví dụ, trong báo cáo thu nhập tháng 10, việc Meta nâng dự báo chi đầu tư thêm 2 tỷ USD đã khiến cổ phiếu công ty giảm 9%.

Nguồn cung hạ tầng AI đã tăng hơn 1.000% chỉ trong giai đoạn 2024–2025. Giới phân tích hiện này hầu hết đều bày tỏ lo ngại trước đà tăng quá nhanh của đầu tư cho AI. BofA khẳng định nhà đầu tư hoàn toàn có lý khi thận trọng, nhất là khi chi phí xây dựng trung tâm dữ liệu tiếp tục leo thang.

Theo Dell’Oro Group, chỉ trong quý 1 năm nay, chi đầu tư đã tăng 53% so với cùng kỳ, lên 134 tỷ USD. Tháng trước, Google cũng thông báo rót 40 tỷ USD vào phát triển hạ tầng điện toán AI tại Texas.

Tuy vậy, bà Subramanian cảnh báo “nguồn vốn cho các khoản đầu tư AI đang dần không còn đến từ dòng tiền kinh doanh”, các tập đoàn công nghệ lớn đang vay nợ nhiều hơn. 

Một báo cáo của chuyên gia phân tích của BofA cũng đã cho thấy mức độ vay nợ đang tăng chóng mặt. Chỉ trong năm nay, Amazon, Google, Meta, Microsoft và Oracle đã phát hành tổng cộng 121 tỷ USD trái phiếu, gấp bốn lần mức trung bình hằng năm của 5 năm trước. Chuyên gia này dự đoán con số này có thể tăng thêm khoảng 100 tỷ USD nữa vào năm 2026.

Theo tính toán của CEO IBM Arvind Krishna, những khoản đầu tư khổng lồ vào hạ tầng AI có nguy cơ không thu hồi được vốn trước khi công nghệ thay đổi.

“Rất khó để có thể thu lại lợi nhuận từ đó. Nếu tổng vốn đầu tư lên tới 8.000 tỷ USD, doanh nghiệp cần khoảng 800 tỷ USD lợi nhuận chỉ để trả lãi. Cần lưu ý rằng doanh nghiệp phải thu hồi đủ trong vòng 5 năm, bởi sau thời gian đó phần lớn hệ thống sẽ lỗi thời và phải thay mới”, ông Krishna nói trong podcast Decoder.