Khoa Mắt, Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí, vừa điều trị cho một nữ bệnh nhân 20 tuổi (phường Yên Tử) trong tình trạng cộm nhức, đỏ mắt, nhìn kém. Qua thăm khám, người bệnh được chẩn đoán loét giác mạc do nhiễm khuẩn, nguyên nhân liên quan đến việc đeo kính áp tròng.

Người bệnh cho biết, do bị cận thị và đặc thù công việc, chị thường xuyên đeo kính áp tròng cả ngày, chỉ tháo ra khi đi ngủ, đã duy trì thói quen này suốt 4 năm.

Theo Thạc sĩ, bác sĩ Đặng Thị Phương, Khoa Mắt, Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí, việc đeo kính áp tròng thường xuyên mà không đảm bảo vệ sinh hoặc sử dụng loại kính áp tròng kém chất lượng là những yếu tố nguy cơ gây viêm giác mạc. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể tiến triển thành loét giác mạc, sẹo giác mạc, suy giảm thị lực, thậm chí mù lòa vĩnh viễn.

Những triệu chứng điển hình của loét giác mạc bao gồm đau mắt, đỏ, chảy nước mắt nhiều hoặc mất thị lực đột ngột. Đặc biệt, người có vết trầy xước giác mạc từ trước hoặc đang suy giảm miễn dịch là nhóm dễ bị tổn thương hơn cả.

Mới đây em H.Đ. (20 tuổi, sinh viên, ngụ ở quận Gò Vấp) đến một bệnh viện khám mắt vì khoảng 2 tháng trước đó, mắt phải của Đ. bị cộm, mờ, đỏ. Em Đ. cũng đeo kính áp tròng. Em Đ. được chẩn đoán viêm giác mạc do vi rút herpes. Dù đã được điều trị nhưng mắt em vẫn mờ và đỏ nhiều hơn. Sau đó em đến Bệnh viện Mắt TP.HCM thì được chẩn đoán là viêm loét giác mạc diễn tiến nặng do đeo kính áp tròng.

Trước đó, một bệnh nhân nam bị cận từ năm lên 6 tuổi và bắt đầu sử dụng kính áp tròng ban ngày với độ cận -4 diop trong vòng hơn một năm. Gần đây, nam thanh niên thấy mắt xuất hiện vết xước, mắt nổi cộm, nhìn mờ, đến Bệnh viện Mắt Hà Nội 2 khám. Bác sĩ kết luận anh bị viêm loét giác mạc dẫn đến mất thị lực. Trước hết, cần điều trị để không ảnh hưởng đến cấu trúc mắt, sau đó phẫu thuật ghép giác mạc để lấy lại thị lực.

Ths.Bs Hoàng Thanh Nga, Bệnh viện Mắt Hà Nội 2, cho biết bệnh nhân đeo không đúng chỉ định, ví dụ trên bề mặt nhãn cầu đang viêm nhiễm, đeo kính qua đêm, hoặc không ngâm rửa kính bằng nước chuyên dụng, dễ dẫn tới nhiễm trùng. Kính áp tròng sẽ tiếp xúc trực tiếp lên bề mặt giác mạc, làm tổn thương lớp biểu mô bao phủ bên ngoài. Khi mất hàng rào bảo vệ, vi khuẩn dễ xâm nhập gây viêm.

Hiện nay, kính áp tròng thường được sử dụng trong ba trường hợp: bệnh nhân bị tật khúc xạ (cận thị, viễn thị, loạn thị, lão thị), bệnh nhân phải mang kính áp tròng khi đang điều trị các bệnh về mắt và kính áp tròng thẩm mỹ dùng trong trường hợp mắt bệnh nhân có sẹo giác mạc trắng, hoặc thay đổi màu mắt hoặc làm giác mạc lớn hơn (kính giãn tròng).

Bên cạnh đó, những năm gần đây, kính áp tròng cũng được nhiều bạn trẻ mắt hoàn toàn khỏe mạnh lựa chọn sử dụng với mục đích làm đẹp. Trên thị trường xuất hiện hàng loạt sản phẩm "kính áp tròng thời trang", với tròng các màu như xanh, đỏ, xám, nâu, tím... Có những cặp kính áp tròng chỉ bán với giá 115.000 đồng, thời gian sử dụng trong 6 tháng.

Trên các trang mạng xã hội, hiện có rất nhiều tài khoản, nhóm kín, nhóm công khai, hội những người yêu thích kính áp tròng với nghìn người theo dõi, tham gia mua - bán: kính áp tròng, vật dụng gắp, dung dịch bảo quản... Mỗi cặp kính áp tròng bán trôi nổi có giá dao động từ 90.000 - 150.000 đồng/đôi, thậm chí giá này giảm xuống còn 35.000 đồng/đôi khi mua với số lượng lớn.

Theo các bác sỹ, dù kính áp tròng được sử dụng trong trường hợp nào thì cũng phải bảo đảm nguyên tắc chung là phải đạt những tiêu chuẩn cần thiết về chỉ số thấm khí, độ cong và chất lượng kính. Trong đó, chỉ số thấm khí (bảo đảm giác mạc luôn đủ oxy) là tiêu chuẩn đầu tiên của một cặp kính áp tròng.

Một cặp kính áp tròng có chỉ số thấm khí đạt yêu cầu sẽ đáp ứng đủ oxy đến giác mạc trong thời gian kính cho phép. Tùy từng loại kính sẽ có chỉ số thấm khí riêng. Kính áp tròng cũng phải bảo đảm độ cong phù hợp nhằm tránh tình trạng kính quá chặt gây khó chịu hay quá lỏng làm kính dễ rơi khi sử dụng.

Đặc biệt, theo các bác sĩ nhãn khoa, thói quen đeo kính áp tròng khi tiếp xúc với nước như tắm, ngâm bồn hay bơi lội có thể tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng đối với thị lực. Tiến sĩ Neha Yadav, bác sĩ nội trú tại Viện Nhãn khoa khu vực PGIMS Rohtak (Ấn Độ), cảnh báo rằng việc đeo kính áp tròng khi tiếp xúc với nước không hề an toàn.

Nước tắm, dù là nước máy, nước hồ bơi hay nước suối, đều có thể chứa các loại ký sinh trùng nguy hiểm. Một trong số đó là Acanthamoeba, sinh vật đơn bào có thể gây viêm giác mạc nặng nề, thậm chí dẫn tới mất thị lực nếu không được điều trị kịp thời.

Dù hiếm gặp, nhưng viêm giác mạc do Acanthamoeba là một trong những loại nhiễm trùng mắt nguy hiểm nhất. Tiến sĩ Sriram cho biết, tình trạng này khiến giác mạc bị loét và đổi màu vàng, thường gây đau dữ dội. Tuy nhiên, các triệu chứng lại dễ bị nhầm lẫn với các bệnh viêm mắt thông thường. Quá trình điều trị cũng không đơn giản, thường kéo dài và đòi hỏi sự theo dõi sát sao từ bác sĩ chuyên khoa. Trong một số trường hợp nặng, bệnh nhân có thể phải trải qua phẫu thuật ghép giác mạc.

Theo các bác sỹ, người dùng nên chọn đeo kính áp tròng dùng một lần là tốt nhất. Còn với những người đeo kính áp tròng có thời gian sử dụng dài trong một tuần hoặc một tháng, khi bỏ kính áp tròng ra thì phải ngâm rửa kính cho sạch. Tay, nước máy không sạch, bụi bặm... là những yếu tố làm kính áp tròng dễ bị dơ, dễ gây viêm nhiễm mắt.

Ngoài ra cũng cần lưu ý thời gian đeo kính áp tròng trong ngày càng ít càng tốt vì đeo kính áp tròng nhiều giờ trong ngày sẽ làm khô mắt, có nguy cơ viêm nhiễm mắt nhiều hơn. Không được đeo kính áp tròng qua đêm vì ngày hôm sau dễ bị viêm, khô mắt, nguy cơ vi trùng xâm nhập nhiều hơn. Khi đang đeo kính áp tròng mà mắt bị cộm, xốn... cần dừng đeo kính áp tròng, phải đi khám mắt ngay.

Khuyến cáo thêm, Bệnh viện mắt quốc tế Nhật Bản cho rằng, việc đeo kính áp tròng màu với tần suất kéo dài, không có sự kê đơn của bác sĩ hoặc đeo sai cách ẩn chứa nhiều rủi ro. Các loại kính áp tròng có màu thường được pha trộn thêm màu sắc đa dạng, phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng, được thêm vào ở vị trí mống mắt nhằm gia tăng tính thẩm mỹ.

Tuy vậy, kính áp tròng có màu, dùng trong mục đích thẩm , sẽ được thiết kế với kích thước trung bình phổ biến của đại đa số người dân. Do đó, có không it trường hợp kích thước của kính không phù hợp với kích thước mắt của người sử dụng dẫn đến tình trạng trầy xước giác mạc, loét giác mạc...