Chuyên gia cảnh báo tín dụng tăng nhanh nhưng bộ đệm dự phòng quá mỏng
Phương Linh
25/07/2025, 15:20
Các chuyên gia cho rằng nếu gỡ bỏ "room" tín dụng, trong bối cảnh tín dụng tăng nóng, bộ đệm mỏng nhưng chưa bổ sung và gia cố hàng rào kiểm soát rủi ro sẽ để lại nhiều hậu quả tiêu cực cho cả hệ thống ngân hàng và nền kinh tế...
Gỡ bỏ room tín dụng khi chưa có các hàng rào kiểm soát rủi ro thay thế hoặc bổ sung có thể tạo ra cuộc đua lãi suất ở các ngân hàng quy mô nhỏ
Trao đổi với phóng viên VnEconomy bên lề tọa đàm: "Cơ chế kiểm soát tín dụng: Thay thế hạn mức bằng bộ tiêu chí an toàn" diễn ra vào lúc 14h ngày 25/7 tại Tòa soạn Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup, cho biết mới đây, một số chuyên gia từ tổ chức xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings cảnh báo việc gỡ bỏ trần tín dụng có thể tác động tiêu cực đến đánh giá tín nhiệm của ngành ngân hàng Việt Nam.
MỐI LO TỪ BỘ ĐỆM DỰ PHÒNG TÀI CHÍNH
Theo Chủ tịch FiinGroup, mối lo ngại này chủ yếu đến từ rủi ro tăng trưởng tín dụng quá nhanh trong bối cảnh bộ đệm vốn của các ngân hàng nội địa vẫn còn mỏng. Đặc biệt, nếu việc dỡ bỏ trần tín dụng diễn ra đột ngột khi chưa có các công cụ kiểm soát rủi ro thay thế hoặc bổ sung kịp thời, điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả xếp hạng tín nhiệm của ngành.
Ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup"Việc gỡ bỏ trần tín dụng mà không đi kèm các biện pháp kiểm soát rủi ro thay thế có thể dẫn đến tình trạng các ngân hàng thương mại, đặc biệt là ngân hàng quy mô nhỏ, chạy đua lãi suất để thu hút tiền gửi, nhằm đáp ứng mục tiêu tăng trưởng tín dụng cao".
Viễn cảnh mà ông Thuân đề cập đã từng xảy ra vào giai đoạn trước năm 2011, tín dụng tại Việt Nam tăng trưởng nóng, thường xuyên vượt 20%/năm.
Theo đó, hệ thống ngân hàng mở rộng nhanh chóng; lãi suất điều hành và tỷ lệ dự trữ bắt buộc duy trì ở mức thấp trong giai đoạn 2000–2007 đã góp phần làm cung tiền tăng mạnh. Khi đó, nhiều ngân hàng chạy đua mở rộng tín dụng nhằm gia tăng thị phần và lợi nhuận, dẫn đến việc nới lỏng điều kiện cho vay, cạnh tranh lãi suất không lành mạnh.
Dòng tiền dễ dãi chảy vào thị trường bất động sản và chứng khoán, đẩy hoạt động đầu cơ, hình thành bong bóng giá tài sản và làm gia tăng lạm phát. Giá bất động sản và chỉ số chứng khoán đồng loạt tăng mạnh trong giai đoạn 2006–2007 và đạt đỉnh vào năm 2010. Đặc biệt, trong năm 2007–2008, tín dụng tăng gần 38% và lạm phát xấp xỉ 23%.
"Ở thời điểm đó, việc mở rộng tín dụng thiếu kiểm soát gây áp lực thanh khoản, làm suy giảm chất lượng tín dụng và gia tăng nợ xấu. Năm 2010, tỷ lệ tín dụng trên GDP vượt 135%, khiến các tổ chức quốc tế như Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Ngân hàng Thế giới (World Bank) và các hãng xếp hạng tín nhiệm đồng loạt cảnh báo", ông Thuân cho biết.
TẬP TRUNG CỦNG CỐ NĂNG LỰC AN TOÀN
Đồng quan điểm, TS. Nguyễn Tú Anh, Giám đốc Nghiên cứu, Đại học VinUni cho biết một số tổ chức tín dụng lại không ủng hộ việc bãi bỏ "room tín dụng", bởi lẽ biện pháp này thực chất là một hình thức phân chia thị phần nên các ngân hàng gần như không cần cạnh tranh với nhau.
Tuy nhiên, nếu "room tín dụng" được dỡ bỏ, các ngân hàng có năng lực cạnh tranh mạnh sẽ ủng hộ, bởi họ có khả năng mở rộng thị phần. Ngược lại, những ngân hàng yếu hơn sẽ không mong muốn thay đổi, do họ khó cạnh tranh hơn trên thị trường tự do.
Thực tế cho thấy rằng hệ số an toàn vốn (CAR) của các ngân hàng thương mại nhà nước hiện nay thấp hơn đáng kể so với các ngân hàng thương mại cổ phần. Vì vậy, nếu "room tín dụng" được dỡ bỏ, các ngân hàng thương mại nhà nước cũng sẽ đối mặt với sự cạnh tranh lớn, đồng thời đối diện với nguy cơ bị thu hẹp thị phần.
Mặc dù vậy, Ông Nguyễn Quang Ngọc, Phó Trưởng Ban Chính sách tín dụng Agribank, nhận định việc dỡ bỏ "room tín dụng" được xem là một bước cần thiết để khơi thông cạnh tranh và nâng cao hiệu quả của thị trường tài chính. Tuy nhiên, cơ chế này cần được thực hiện linh hoạt theo sức khỏe hệ thống ngân hàng.
Theo đó, Thông tư số 14/2025/TT-NHNN ban hành ngày 30/6/2025 của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam là tiền đề quan trọng cho lộ trình xóa bỏ cơ chế phân bổ hạn mức tín dụng của Ngân hàng Nhà nước. Đáng lưu ý, Thông tư này đã đưa ra các quy định về các bộ đệm vốn gồm bộ đệm bảo toàn vốn (CCB), bộ đệm vốn phản chu kỳ (CCyB) và bộ đệm vốn cho các ngân hàng thương mại có tầm quan trọng hệ thống.
Phó Trưởng Ban Chính sách tín dụng Agribank cho biết việc các ngân hàng thương mại tuân thủ đầy đủ các quy định về tỷ lệ an toàn vốn và hệ thống kiểm soát nội bộ là điều kiện tiên quyết để Ngân hàng Nhà nước có thể xem xét việc dỡ bỏ room tín dụng, qua đó trao quyền tự chủ nhiều hơn cho các tổ chức tín dụng.
Tuy nhiên, đi đôi với sự tự chủ đó là yêu cầu bắt buộc về năng lực quản trị rủi ro, nhằm bảo đảm hoạt động tín dụng phát triển một cách bền vững, giữ vững sự ổn định của hệ thống ngân hàng, ông Ngọc cho biết.
[Trực tiếp] Toạ đàm “Cơ chế kiểm soát tín dụng: Thay thế hạn mức bằng bộ tiêu chí an toàn”
Thông tư 14 mở đường dỡ bỏ hạn mức tín dụng như thế nào?
Sắp diễn ra tọa đàm “Cơ chế kiểm soát tín dụng: Thay thế hạn mức bằng bộ tiêu chí an toàn”
Đọc thêm
4 nội dung nhà đầu tư mong đợi trong bài phát biểu của ông Powell ở Jackson Hole
Vào ngày thứ Sáu (22/8), Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell dự kiến sẽ có bài phát biểu quan trọng cuối cùng trong nhiệm kỳ của ông tại hội nghị thường niên của ngân hàng trung ương này, vào một trong những thời điểm khó khăn nhất trong lịch sử của Fed...
Cán cân thương mại nửa đầu tháng 8/2025: Xuất khẩu gặp áp lực
Theo số liệu sơ bộ từ Cục Hải quan, trong nửa đầu tháng 8/2025, hoạt động xuất khẩu của Việt Nam chịu áp lực khi tổng kim ngạch giảm 13,5% so với nửa cuối tháng 7/2025, kéo cán cân thương mại hàng hóa trong kỳ thâm hụt 230 triệu USD…
Giá vàng “nín thở” đợi phát biểu của Chủ tịch Fed, SPDR Gold Trust tiếp tục xả hàng
Một số nhà phân tích cho rằng ngay cả khi Fed có hạ lãi suất vào tháng 9, giá vàng cũng sẽ không tăng thêm được nhiều...
Đề xuất điều chỉnh “tổng lợi nhuận thuần” thành “tổng lợi nhuận” khi xác định tổ chức uy tín đối với bảo hiểm hàng hải
Theo biên bản tổng hợp ý kiến góp ý cho Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 219/2010/TT-BTC ghi nhận nhiều đề xuất về nới tiêu chí “lợi nhuận thuần” trong dự thảo do chưa phản ánh đúng thực tế đặc thù bảo hiểm hàng hải...
Thanh Hóa: Thu gần 12.800 tỷ đồng từ hoạt động xuất nhập khẩu
Tính đến 14/8/2025, Chi cục Hải quan khu vực X đã thu nộp ngân sách nhà nước đạt 12.796,95 tỷ đồng, bằng 71,1% chỉ tiêu Pháp lệnh năm 2025 do Thủ tướng Chính phủ giao (18.005 tỷ đồng). Trong đó, dầu thô nhập khẩu tại cảng Nghi Sơn tiếp tục là nguồn thu chủ lực.
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: