Bộ Tài chính đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định về kinh doanh xổ số, thay thế Nghị định số 30/2007/NĐ-CP ngày 01/03/2007 và Nghị định số 78/2012/NĐ-CP ngày 05/10/2012 sửa đổi, bổ sung một số điều quy định tại Nghị định số 30/2007, để phù hợp với sự phát triển của thị trường trong giai đoạn hiện nay.

NGUỒN THU TỪ XỔ SỐ ĐẦU TƯ TRỞ LẠI NỀN KINH TẾ

Theo Bộ Tài chính, đến nay Chính phủ ban hành 3 nghị định về hoạt động kinh doanh xổ số và Bộ Tài chính ban hành 7 thông tư hướng dẫn, sửa đổi, bổ sung.

Theo đó khung pháp lý đối với hoạt động kinh doanh xổ số được ban hành đầy đủ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tổ chức hoạt động kinh doanh và cơ quan quản lý nhà nước quản lý, giám sát, thanh tra, kiểm tra.

Trên thực tế, qua quá trình hoạt động từ năm 1962 cho đến nay, thị trường xổ số hiện có 63 công ty xổ số kiến thiết tại 63 tỉnh, thành phố do uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố làm chủ sở hữu và 1 Công ty Xổ số điện toán Việt Nam do Bộ Tài chính làm chủ sở hữu.

Đối với xổ số điện toán, hiện nay có 2 công ty đang kinh doanh sản phẩm này, gồm Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Xổ số Kiến thiết Thủ Đô thí điểm kinh doanh xổ số tự chọn số điện toán trên địa bàn Hà Nội từ tháng 8/1999 cho đến nay và Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên xổ số điện toán Việt Nam (Vietlott) bắt đầu kinh doanh sản phẩm xổ số điện toán từ năm 2016; hiện nay kinh doanh 5 sản phẩm là Mega 6/45, Power 6/55, Max 3D, Max 3D Pro, Keno tại 63 tỉnh, thành phố trên cả nước.

Thống kê mới đây của Bộ Tài chính cho thấy, các doanh nghiệp kinh doanh xổ số có doanh thu bình quân tăng 10,2%/năm trong giai đoạn từ 2007 – 2021, nộp ngân sách bình quân tăng 12,17%/năm. 

Bên cạnh đó, hoạt động kinh doanh xổ số góp phần tạo việc làm cho khoảng gần 500.000 người thuộc các đối tượng chính sách, người nghèo, người không nơi nương tựa thông qua việc làm đại lý bán vé xổ số, với mức thu nhập bình quân gần 4 triệu đồng/người/tháng.

Đáng chú ý, việc thành lập Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên xổ số điện toán Việt Nam (Vietlott) năm 2012 góp phần đa dạng hóa sản phẩm xổ số theo hướng hiện đại, nâng cao tính minh bạch, khách quan và trung thực trong hoạt động kinh doanh xổ số, góp phần đấu tranh với các tệ nạn cờ bạc, lô đề bất hợp pháp.

Doanh thu lũy kế từ tháng 7/2016 đến hết năm 2021 của hoạt động kinh doanh này là 23.772 tỷ đồng, nộp ngân sách 6.007 tỷ đồng, lần lượt chiếm tỷ trọng 3,9 % và 3,1% tổng doanh thu và số nộp ngân sách của cả nước. Số tiền trả thưởng là 12.422 tỷ đồng, bằng 52,2% doanh thu bán vé.

Bộ Tài chính đánh giá, doanh thu và số nộp ngân sách nhà nước tuy còn hạn chế nhưng hoạt động kinh doanh xổ số điện toán cơ bản đạt mục tiêu đề ra, đóng góp nguồn thu cho ngân sách các địa phương.

LỢI DỤNG KINH DOANH XỔ SỐ TRÁI PHÉP

Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, qua quá trình tổ chức thực hiện các quy định, đến nay cần thiết phải sửa đổi bổ sung các nghị định quy định về kinh doanh xổ số.

Bên cạnh việc phải sửa quy định để đồng bộ với các văn bản quy phạm pháp luật khác thì thị trường kinh doanh xổ số ngày càng phát triển về quy mô, trên thị trường xuất hiện các hành vi vi phạm mới; do đó, cần thiết phải sửa đổi, bổ sung quy định về hành vi bị nghiêm cấm, quy định về phòng chống rửa tiền và tài trợ khủng bố... để phù hợp với sự phát triển của thị trường trong giai đoạn hiện nay.

Chỉ rõ các hành vi vi phạm thời gian qua, Bộ Tài chính cho hay, để tăng doanh thu, lợi nhuận, vẫn có trường hợp một số công ty thực hiện in và phát hành vé vượt quá hạn mức doanh số phát hành, mặc dù đã có quy định về hạn mức doanh số phát hành của từng công ty, địa bàn phát hành vé của từng khu vực.

Hoặc các tổ chức, cá nhân không phải là đại lý cấp 1 của các công ty xổ số kiến thiết khu vực miền Nam lại mang vé xổ số của các công ty khu vực miền Nam bán tại địa bàn của các tỉnh, thành phố khu vực miền Trung như Ninh Thuận, Đắk Nông, Đắk Lắk. 

“Tình trạng này gây lộn xộn thị trường xổ số miền Trung và ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội”, Bộ Tài chính khẳng định.

Do đó, Bộ Tài chính cho rằng cần thiết phải bổ sung các hành vi này là hành vi bị nghiêm cấm để có căn cứ xử lý vi phạm.

Bên cạnh đó, thời gian qua khi dịch bệnh Covid-19 bùng phát tại các địa phương, một số doanh nghiệp xổ số phải tạm dừng kinh doanh tại địa bàn để thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ hoặc quyết định của UBND các tỉnh, thành phố.

Đối với những vé xổ số trúng thưởng của các kỳ quay số mở thưởng trước khi thực hiện giãn cách xã hội, người trúng thưởng không thể đến lĩnh thưởng và doanh nghiệp kinh doanh xổ số không thể trả thưởng cho khách hàng theo đúng thời hạn quy định.

Ngoài ra, Nghị định số 30/2007/NĐ-CP và Nghị định số 78/2012/NĐ-CP về kinh doanh xổ số chưa có quy định về công tác phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Trong khi đó lĩnh vực trò chơi có thưởng thuộc nhóm có nguy cơ cao về các vi phạm liên quan đến phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ vũ khí hủy diệt hàng loạt, do đó cần thiết phải có khung pháp lý để quản lý giám sát.

Kinh doanh xổ số thuộc ngành nghề kinh doanh có điều kiện, các giải thưởng xổ số có giá trị rất lớn bằng tiền mặt, do đó nếu không kiểm soát chặt chẽ sẽ dễ bị tội phạm lợi dụng để rửa tiền thông qua việc mua các vé xổ số trúng thưởng từ người trúng thưởng.

NGHIÊM CẤM 12 HÀNH VI

Trong bối cảnh thị trường xổ số phát triển nhanh, trên cơ sở các đánh giá nêu trên, dự thảo Bộ Tài chính đang lấy ý kiến, quy định các hành vi bị nghiêm cấm tại Điều 4 gồm: tổ chức kinh doanh xổ số trái phép dưới mọi hình thức và mọi loại phương tiện; sử dụng kết quả xổ số do các doanh nghiệp kinh doanh xổ số phát hành để tổ chức các chương trình dự thưởng; phát hành xổ số từ nước ngoài cho các tổ chức, cá nhân ở trong nước; phát hành xổ số ra ngoài địa bàn phát hành vé xổ số của khu vực được phép theo quy định của pháp luật; phát hành số lượng vé xổ số vượt quá hạn mức số lượng vé được phép phát hành theo quy định; làm sai lệch kết quả trúng thưởng; làm giả vé số dưới mọi hình thức.

Ngoài ra, Điều 4 dự thảo cũng cấm hành vi sử dụng xổ số làm phương tiện để rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ phổ biến vũ khí hàng loạt; cung cấp thông tin dự đoán trước kết quả xổ số; lợi dụng hình thức khuyến mại mang tính may rủi để kinh doanh xổ số trái phép với mục tiêu kiếm lợi nhuận thông qua việc thu tiền của khách hàng; thực hiện bán vé xổ số, phân phối vé xổ số dưới mọi hình thức và mọi loại phương tiện khi không được phép theo quy định của pháp luật về kinh doanh xổ số…

Dự thảo Nghị định quy định về mô hình, bộ máy quản lý đối với doanh nghiệp kinh doanh xổ số tại Điều 27 tương tự như quy định về mô hình hoạt động và cơ cấu tổ chức quản lý đối với công ty TNHH một thành viên 100% vốn Nhà nước, cho phép Chủ tịch công ty xổ số kiến thiết có thể kiêm Tổng giám đốc.

Để phù hợp với thực tế triển khai thời gian qua bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19, căn cứ đề xuất của các doanh nghiệp kinh doanh xổ số, Bộ Tài chính cũng trình Chính phủ bổ sung quy định về thời hạn trả thưởng đối với vé xổ số trúng thưởng và việc hoàn trả vé cho người tham gia dự thưởng do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng như thiên tai, dịch bệnh….

Theo đó, Điều 13 dự thảo Nghị định quy định: "Thời gian trả thưởng của doanh nghiệp kinh doanh xổ số đối với khách hàng trúng thưởng tối đa là 60 ngày, kể từ ngày xác định kết quả trúng thưởng hoặc kể từ ngày hết hạn lưu hành của vé xổ số (trừ các trường hợp bất khả kháng xảy ra do thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn hoặc theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền). Quá thời hạn, các vé trúng thưởng không còn giá trị lĩnh thưởng".

Thời gian trả thưởng tối đa hiện nay là 30 ngày, như vậy, Bộ Tài chính đề xuất nới thêm gấp đôi thời gian trả thưởng so với hiện hành.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính trình Chính phủ bổ sung quy định về hoàn trả tiền mua vé xổ số cho người tham gia dự thưởng xổ số truyền thống và xổ số điện toán do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng không thể quay số mở thưởng tại Khoản 4 Điều 14 dự thảo Nghị định. Cụ thể: "Doanh nghiệp kinh doanh xổ số có trách nhiệm hoàn trả tiền mua vé xổ số cho người tham gia dự thưởng trong trường hợp bất khả kháng hoặc quyết định của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền".

Căn cứ quy định của Luật Phòng, chống rửa tiền, Bộ Tài chính cũng bổ sung quy định tại dự thảo về phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và tài trợ vũ khí hủy diệt hàng loạt để có căn cứ quản lý giám sát và xử lý vấn đề này trong hoạt động kinh doanh xổ số.