Công ước Hà Nội: Mở ra hành lang pháp lý mới chống tội phạm mạng

Việt Nam sẽ đăng cai tổ chức Lễ mở ký và Hội nghị cấp cao về Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng, với chủ đề “Chống tội phạm mạng – Chia sẻ trách nhiệm – Hướng tới tương lai” tại Thủ đô Hà Nội vào các ngày 25 và 26/10/2025. Đây là sự kiện quốc tế quan trọng, đánh dấu mốc son trong lịch sử đối ngoại đa phương của Việt Nam và 47 năm quan hệ hợp tác Việt Nam – Liên hợp quốc.

CÔNG ƯỚC TOÀN CẦU ĐẦU TIÊN VỀ CHỐNG TỘI PHẠM QUA MẠNG

Phát biểu tại họp báo, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đặng Hoàng Giang cho biết trong bối cảnh thế giới và khu vực diễn biến phức tạp, tội phạm mạng nổi lên như một thách thức toàn cầu, đe dọa an ninh, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách về hợp tác quốc tế và xây dựng khuôn khổ pháp lý toàn cầu để ứng phó.

Theo Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang, quá trình đàm phán Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng được khởi xướng từ năm 2019 nhằm xây dựng văn kiện đầu tiên mang tính phổ quát, bao trùm toàn cầu. Việt Nam cùng các quốc gia thành viên Liên hợp quốc đã tích cực ủng hộ tiến trình này ngay từ giai đoạn đầu.

Sau 8 phiên đàm phán chính thức và 5 phiên họp giữa kỳ kéo dài khoảng 30 tháng (từ tháng 2/2022 đến tháng 8/2024), Đại hội đồng Liên hợp quốc đã chính thức thông qua Công ước vào ngày 24/12/2024. Đây là công cụ pháp lý toàn cầu đầu tiên tạo cơ sở cho các quốc gia hợp tác phòng, chống tội phạm mạng.

Nhấn mạnh việc Thủ đô Hà Nội được Liên hợp quốc lựa chọn làm địa điểm tổ chức Lễ mở ký và Hội nghị cấp cao là một sự kiện hết sức đặc biệt, Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang nêu rõ: Đây là lần đầu tiên một Công ước đa phương toàn cầu trong một lĩnh vực đang được cộng đồng quốc tế hết sức quan tâm gắn với một địa danh của Việt Nam.

Với việc tên gọi "Công ước Hà Nội" được ghi nhận trong lời văn của Công ước, phản ánh sự ghi nhận đối với quá trình đóng góp của Việt Nam vào việc xây dựng văn kiện này, qua đó cho thấy việc đăng cai tổ chức Lễ mở ký là bước đi cụ thể để “khẳng định vị thế, thể hiện trách nhiệm” và thúc đẩy các sáng kiến an ninh mạng của Chính phủ Việt Nam. Sự kiện này cũng diễn ra đúng dịp kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Liên hợp quốc (24/10).

QUY MÔ QUỐC TẾ, THỂ HIỆN VAI TRÒ VÀ TRÁCH NHIỆM CỦA VIỆT NAM

Để chuẩn bị cho sự kiện đối ngoại đặc biệt quan trọng này, Chính phủ đã giao Bộ Công an là đơn vị chủ trì, phối hợp với Bộ Ngoại giao và các bộ ngành liên quan trong công tác tổ chức. Công tác chuẩn bị đã được triển khai bài bản và hiệu quả, dựa trên kinh nghiệm tổ chức nhiều hội nghị quốc tế của Việt Nam, đồng thời tuân thủ các yêu cầu và quy định của Liên hợp quốc.

Tính đến ngày 6/10, Việt Nam đã nhận được xác nhận tham dự của gần 100 quốc gia và hơn 100 tổ chức quốc tế, khu vực. Nhiều nguyên thủ quốc gia, lãnh đạo Chính phủ và bộ trưởng các nước sẽ trực tiếp dự Lễ mở ký và Hội nghị cấp cao.

Chương trình sự kiện gồm phiên khai mạc, phiên toàn thể, phiên ký, 4 phiên thảo luận cấp cao, 4 phiên bàn tròn, Gala dinner và Triển lãm Công nghệ do Chính phủ Việt Nam phối hợp với Ban Thư ký Liên hợp quốc tổ chức. Chủ tịch nước Lương Cường và Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres dự kiến phát biểu tại phiên khai mạc.

Tại họp báo, Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang cho biết Việt Nam là một trong những quốc gia kiên trì ủng hộ tiến trình đàm phán Công ước ngay từ năm 2019, đồng thời có nhiều đóng góp quan trọng về nội dung, bao gồm các nguyên tắc bảo đảm chủ quyền quốc gia trong không gian mạng và hợp tác quốc tế.

Trong quá trình đàm phán, các nước gặp nhiều khác biệt về hệ thống pháp lý, đặc biệt là Luật Hình sự, cùng với sự cạnh tranh về công nghệ, nhưng cam kết hợp tác đa phương vẫn là nền tảng chung giúp đạt được đồng thuận.

Thông tin về tình hình và công tác phòng, chống tội phạm mạng ở Việt Nam, Thiếu tướng Lê Xuân Minh, Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm công nghệ cao (Bộ Công an) cho biết tội phạm mạng tại Việt Nam đang có xu hướng gia tăng, chuyển từ các vụ tấn công nhỏ lẻ sang hình thức có tổ chức, mang tính quốc tế, nhắm vào các hệ thống trọng yếu của quốc gia và doanh nghiệp.

Theo Thiếu tướng Lê Xuân Minh, sau khi Công ước được ký, Việt Nam sẽ rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật để sớm phê chuẩn, trong đó có việc sửa đổi, hợp nhất Luật An ninh mạng với Luật An toàn thông tin mạng, hoàn thiện các quy định về tố tụng hình sự liên quan đến chia sẻ dữ liệu, dẫn độ tội phạm, thu hồi tài sản phạm tội, và thiết lập cơ chế phối hợp 24/7 theo yêu cầu của Công ước.

Thứ trưởng Đặng Hoàng Giang khẳng định việc đăng cai tổ chức Lễ mở ký Công ước Hà Nội không chỉ góp phần thúc đẩy hợp tác quốc tế trong phòng, chống tội phạm mạng mà còn giúp Việt Nam hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực pháp lý, kỹ thuật và chuyên môn của các lực lượng chấp pháp, qua đó thể hiện vai trò, trách nhiệm và uy tín của Việt Nam trong cộng đồng quốc tế.