VƯỜN CHIM – BẢN GIAO HƯỞNG CỦA TỰ NHIÊN

Tháng 9, Ninh Bình đã bước hẳn vào mùa thu. Cái nắng gắt oi nồng của mùa hạ đã lùi lại phía sau, nhường chỗ cho tiết trời dịu nhẹ, bầu không khí trong trẻo và những cơn gió heo may len lỏi qua từng tán cây, khe núi. Trong khung cảnh ấy, Thung Nham – nằm giữa vùng lõi Quần thể danh thắng Tràng An hiện lên như một bức tranh thủy mặc mùa thu, vừa yên bình vừa quyến rũ. Đặt chân đến nơi đây, tôi không chỉ tìm thấy sự thư thái giữa thiên nhiên xanh mát, mà còn nhận ra một cách rõ ràng hơi thở của du lịch xanh đang lan tỏa từ từng chi tiết nhỏ nhất.

Tôi ngồi thuyền xuôi theo dòng sông Sào Khê phẳng lặng, con thuyền nhỏ đưa tôi len lỏi giữa những dãy núi đá vôi trùng điệp, qua vạt rừng rậm rạp để đến khu vườn chim – “linh hồn” của Thung Nham. Hơn 40 loài chim quý hiếm đang cư trú tại đây, trong đó có hạc cổ trắng, cò lửa – những loài ghi danh trong Sách Đỏ Việt Nam.

Người lái đò kể với tôi, vào mùa cao điểm, số lượng chim có lúc lên đến hơn 50 nghìn con. Đúng chiều muộn, khi ánh nắng cuối ngày nhuộm vàng mặt nước, hàng nghìn cánh chim đồng loạt sải bay về tổ. Khung cảnh ấy giống như một bức tranh thủy mặc sống động, vừa tráng lệ, vừa thanh bình. Tôi đứng lặng người, có cảm giác như đang được tham dự một buổi hòa nhạc thiên nhiên kỳ vĩ mà chỉ nơi đây mới có.

Không chỉ có vườn chim, Thung Nham còn sở hữu hệ thống hang động đặc sắc. Ở Động Vái Giời, ánh sáng được lắp đặt tiết chế, chỉ vừa đủ soi lối đi, để từng khối nhũ đá tự tỏa sáng lung linh. Mỗi giọt nước rơi xuống tạo âm thanh ngân dài, khiến lòng người thêm lắng đọng. Động Tiên Cá, Hang Bụt… mỗi hang động đều gắn liền với những truyền thuyết dân gian, làm cho chuyến khám phá vừa mang màu sắc huyền bí, vừa khơi gợi tự hào về di sản văn hóa lâu đời.

Thế nhưng, điều khiến tôi ấn tượng nhất ở Thung Nham lại không phải những cảnh quan hùng vĩ, mà là những chi tiết nhỏ thể hiện tinh thần sống xanh. Tất cả bảng chỉ dẫn trong khuôn viên đều làm bằng gỗ, khắc chữ thủ công nhưng rõ ràng. Nhà hàng mở rộng ra ngoài trời, tận dụng gió trời và ánh sáng tự nhiên thay cho máy lạnh. Bàn ghế được làm từ gỗ tái chế, khay thức ăn bằng lá chuối, ống hút tre, cốc giấy thay thế hoàn toàn cho nhựa dùng một lần.

Đặc biệt, rác thải được phân loại ngay từ đầu nguồn. Tại các điểm nghỉ chân đều bố trí ba loại thùng: rác hữu cơ, tái chế và đặc biệt. Rác hữu cơ được ủ làm phân bón cho vườn rau hữu cơ ngay trong khu du lịch; rác tái chế được thu gom đưa đến đơn vị xử lý. “Chúng tôi mong muốn mỗi du khách đến đây không chỉ tận hưởng cảnh đẹp, mà còn ý thức hơn về việc bảo vệ môi trường từ những việc nhỏ nhặt nhất”, một nhân viên hướng dẫn chia sẻ.

Ngồi trong một chòi lá bên hồ, thưởng thức bữa trưa với rau hữu cơ trồng tại vườn và cá sông nướng thơm lừng, tôi chợt thấy trải nghiệm này không chỉ đơn giản là thư giãn. Nó như một thông điệp được gửi gắm một cách nhẹ nhàng: du lịch xanh không phải khẩu hiệu, mà bắt đầu từ từng chi tiết giản dị trong đời sống hằng ngày.

HÀNH TRÌNH ĐỒNG HÀNH VỚI DU LỊCH XANH

Trong hành trình trải nghiệm, tôi gặp anh Trần Quang Minh, một du khách đến từ Hà Nội. Anh tâm sự: “Đi nhiều nơi rồi, nhưng Thung Nham khiến tôi thay đổi suy nghĩ. Du lịch không chỉ là nghỉ ngơi hay vui chơi, mà còn là cơ hội để học cách sống xanh. Ở thành phố, tôi quen dùng chai nhựa, túi nilon. Nhưng khi nhìn thấy ở đây người ta dùng lá chuối, ống hút tre, tôi thấy mình cần điều chỉnh thói quen”.

Chị Lê Thảo Vy, du khách từ TP. Hồ Chí Minh, thì không giấu nổi xúc động: “Khoảnh khắc đàn chim bay về tổ khiến tôi rưng rưng. Tôi nghĩ nếu trẻ nhỏ được đến đây, các em sẽ học được tình yêu thiên nhiên từ trải nghiệm thực tế, nhiều hơn bất cứ bài học nào trong sách giáo khoa”.

Những cảm nhận chân thành ấy cho thấy Thung Nham không chỉ là điểm đến tham quan mà còn như một lớp học ngoài trời, nơi mỗi du khách tự soi chiếu lại thói quen sinh hoạt và tự nguyện thay đổi theo hướng tích cực.

Sự thành công của Thung Nham cũng phản ánh chiến lược chung của ngành du lịch Ninh Bình. Theo ông Nguyễn Cao Tấn – Phó Giám đốc Sở Du lịch tỉnh, công tác bảo vệ môi trường luôn được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, gắn liền với phát triển bền vững. Tại Tràng An, mỗi con đò đều có giỏ rác, người chèo đò kiêm nhiệm luôn việc nhặt rác nổi trên sông. Những thông điệp “Nói không với nhựa dùng một lần”, “Vứt rác đúng nơi quy định” đã được kiên trì nhắc nhở nhiều năm qua.

Cùng với đó, các phương án ứng phó với biến đổi khí hậu cũng được chú trọng: từ quy hoạch bến thuyền hạn chế xả thải, trồng thêm cây xanh dọc lối đi, đến việc tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi gây ô nhiễm. Mục tiêu là xây dựng một hệ sinh thái du lịch bền vững, nơi thiên nhiên và con người cùng tồn tại hài hòa.

Chiều muộn, tôi rời Thung Nham trên con thuyền nhỏ. Mặt nước loang loáng ánh hoàng hôn, những cánh chim cuối cùng vỗ cánh bay về tổ. Âm thanh ríu rít của chúng vang vọng trên bầu trời rộng lớn. Thung Nham đã và đang gieo hạt mầm ý thức cho mỗi du khách: mang theo bình nước cá nhân, phân loại rác đúng nơi, ưu tiên sản phẩm thân thiện môi trường. Khi mỗi bước chân du lịch đều hướng đến bền vững, Ninh Bình chắc chắn không chỉ là miền đất của danh thắng, mà còn là điểm hẹn của những giá trị xanh, nhân văn và trường tồn.