Đồng USD đang tiến tới hoàn tất tháng giảm giá thứ 4 liên tiếp, trong bối cảnh Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) mất dần vai trò dẫn dắt trên thị trường tiền tệ toàn cầu và nhà đầu tư hướng sự chú ý nhiều hơn tới chính sách của các ngân hàng trung ương khác.

Trong 9 tháng đầu năm 2022, chiến dịch tăng lãi suất mạnh tay để chống lạm phát của Fed đã chi phối gần như hoàn toàn tâm lý của giới đầu tư trên toàn cầu, khiến họ đổ xô rót vốn vào đồng bạc xanh. Tuy nhiên, khi ngân hàng trung ương Mỹ giảm tốc độ tăng lãi suất, đồng tiền của Mỹ cũng trượt giá trở lại so với các đồng tiền chủ chốt khác.

Theo dữ liệu từ trang MarketWatch, chỉ số Dollar Index đo sức mạnh đồng USD so với 6 đồng tiền chủ chốt khác đã giảm hơn 1% trong tháng 1 này, đánh dấu tháng giảm thứ tư liên tiếp. Hiện tại, Dollar Index đang ở vùng thấp nhất kể từ tháng 5 năm ngoái.

“Fed không còn ngồi ở ghế lái nữa. Và bạn đang chứng kiến điều đó phản ánh trên thị trường hối đoái”, chiến lược gia cấp cao Mazen Issa của TD Securities nhận định với tờ Financial Times. Ngay khi phát tín hiệu sẽ chấm dứt chuỗi đợt tăng lãi suất 0,75 điểm phần trăm vào tháng 12, “Fed về cơ bản đã nhường vị trí dẫn dắt chính sách tiền tệ cho các ngân hàng trung ương khác”.

Và các ngân hàng trung ương khác đã “tiếp quản” vị trí mà Fed nhường lại, nhất là Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ). ECB được dự báo sẽ duy trì việc tăng lãi suất với bước nhảy lớn trong khi Fed giảm tốc. Đối với BOJ, việc tăng lãi suất có thể không đến sớm, nhưng việc BOJ tháng 12 vừa qua nới lỏng chính sách kiểm soát đường cong lợi suất đã làm dấy lên đồn đoán rằng kỷ nguyên chính sách tiền tệ siêu lỏng lẻo của Nhật Bản sắp đến hồi kết.

Triển vọng chính sách tiền tệ của ECB và BOJ cứng rắn hơn so với của Fed đã củng cố sức mạnh của đồng Euro và đồng Yên, đưa tỷ giá hai đồng tiền này lên mức cao nhất kể từ mùa xuân năm ngoái. Các quyết định chính sách tiền tệ của Fed, ECB và Ngân hàng Trung ương Anh (BOE) trong tuần này có thể cung cấp thêm bằng chứng về việc Fed sẽ tiếp tục rút lui khỏi vị thế dẫn dắt chính sách thắt chặt trong năm nay hay không.

“2022 là một năm mà mọi thứ đều ủng hộ sự tăng giá của đồng USD, từ việc Fed dẫn đầu việc tăng lãi suất, xung đột ở Ukraine, cho tới chính sách Zero Covid của Trung Quốc. Và tất cả những yếu tố này đều đảo chiều cùng một lúc”, chiến lược gia trưởng Alan Ruskin của Deutsche Bank nhận xét.

Giá nguyên vật liệu đầu vào như khí đốt và dầu thô tăng cao trong năm 2022 đã làm khó các nền kinh tế có mức độ phụ thuộc lớn vào nhập khẩu hàng hoá cơ bản như châu Âu, Anh và Nhật Bản. Tỷ lệ giữa giá nhập khẩu và giá xuất khẩu - hay còn gọi là tỷ lệ trao đổi (terms of trade) của các nền kinh tế này - đều xấu trong năm ngoái, phản ánh dòng vốn chảy đi và gây suy yếu tỷ giá đồng nội tệ. Tuy nhiên, mùa đông này có thời tiết ấm hơn dự báo, giúp kiểm soát nhu cầu khí đốt.

“Câu chuyện về tỷ lệ trao đổi đã chuyển biến theo hướng có lợi cho châu Âu, Anh và Nhật Bản, những quốc gia nhập khẩu hàng hoá cơ bản. Các nền kinh tế này đang có triển vọng tốt hơn nhiều so với trước”, chiến lược gia trưởng về hối đoái toàn cầu của Credit Suisse, ông Shahab Jalinoos, nhận định.

Giá hàng hoá cơ bản giảm xuống đã làm thay đổi kỳ vọng về tăng trưởng kinh tế ngoài Mỹ. Ngân hàng Deutsche Bank tuần trước nâng dự báo tăng trưởng kinh tế châu Âu năm 2023, từ âm 0,5% lên dương 0,5%. “Dự trữ khí đốt đang tăng lên và giá khí đốt giảm xuống. Lạm phát đang giảm và tình trạng bấp bênh cũng bớt đi. Như vậy, chúng tôi có thể loại bỏ kịch bản suy thoái khỏi các dự báo về năm 2023 và cắt giảm dự báo lạm phát”, chuyên gia kinh tế Mark Wall của Deutsche Bank nhận định.

Ngoài ra, các điều kiện kinh tế cũng đang khởi sắc ở Trung Quốc, sau khi nước này từ bỏ chính sách Zero Covid và mở cửa trở lại. Tuy nhiên, hiệu ứng của việc Trung Quốc mở cửa trở lại đối với thị trường tiền tệ được cho là bao gồm cả hai chiều, vì tăng trưởng kinh tế Trung Quốc mạnh lên cũng có thể đẩy nhu cầu hàng hoá cơ bản tăng cao, gây áp lực tăng lạm phát toàn cầu.

Vai trò trung tâm của USD trong tài chính toàn cầu đồng nghĩa với việc tỷ giá đồng tiền này tăng trong năm ngoái đã gây sức ép lên các nền kinh tế trên khắp thế giới, đặc biệt là các nền kinh tế đang phát triển vốn thường phải dùng USD để nhập khẩu hàng hoá và trả nợ. Việc tỷ giá USD đảo chiều trong mấy tháng qua thực sự là tin tốt đối với các nền kinh tế này, thể hiện một phần qua việc rổ tiền tệ MSCI của các nền kinh tế đang phát triển đã tăng 2,4% từ đầu năm tới nay.

“Diễn biến tỷ giá USD khiến thị trường hết sức lo ngại trong năm ngoái đã chuyển biến thành tin tốt trong năm nay”, chiến lược gia trưởng Karrl Schamotta của Corpay nhận định.