Thông tin được Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cho biết khi dự báo một số tác động của Luật Bảo hiểm xã hội số 41/2024/QH15 sau khi đi vào thực hiện. Hiện cơ quan này đang xây dựng tài liệu giới thiệu nội dung luật để mọi người dân dễ tiếp cận.

THÊM NHIỀU NGƯỜI LAO ĐỘNG ĐƯỢC THỤ HƯỞNG CHẾ ĐỘ BẢO HIỂM

Theo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 được ban hành nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội, để bảo hiểm xã hội thực sự là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, từng bước mở rộng vững chắc diện bao phủ, hướng tới mục tiêu bảo hiểm xã hội toàn dân.

Phát triển hệ thống bảo hiểm xã hội linh hoạt, đa dạng, đa tầng, hiện đại và hội nhập quốc tế theo nguyên tắc đóng - hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ và bền vững. Nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước và phát triển hệ thống thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội tinh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại, tin cậy và minh bạch.

Chính vì vậy, khi thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội dự báo sẽ có nhiều người lao động hơn được tham gia và thụ hưởng đầy đủ các chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc như: Chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh; người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố; người lao động làm việc không trọn thời gian, có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất.

Cùng với đó, nhiều người lao động hơn được hưởng lương hưu hằng tháng, trợ cấp hằng tháng, có nguồn thu nhập ổn định, được bảo đảm bảo hiểm y tế khi về già (đến tuổi nghỉ hưu).

Điều này có được thông qua việc giảm điều kiện về số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm. Đối với người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội dài hơn, thì vẫn được hưởng lương hưu với tỷ lệ hưởng lương hưu cao hơn không thay đổi so với quy định hiện hành.

Việc thực hiện luật mới cũng giúp nhiều người cao tuổi hơn được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, được bảo đảm bảo hiểm y tế.

Đó là nhờ chính sách bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống bảo hiểm xã hội đa tầng. Độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội thấp hơn 5 tuổi so với tuổi hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng đối với người cao tuổi hiện hành.

Cụ thể, công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi mà không hưởng lương hưu hoặc trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng, thì được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Công dân Việt Nam từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo và đáp ứng đủ điều kiện thì được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Đồng thời, bổ sung chế độ trợ cấp hằng tháng đối với người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Thời gian hưởng, mức hưởng trợ cấp hằng tháng được xác định căn cứ vào thời gian đóng, căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của người lao động. Mức trợ cấp hằng tháng thấp nhất bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội.

Mức trợ cấp hằng tháng được điều chỉnh khi Chính phủ thực hiện điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng.

ĐẢM BẢO TỐT HƠN QUYỀN LỢI CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG 

Theo Luật mới, người lao động tham gia bảo hiểm xã hội được bảo đảm tốt hơn quyền lợi khi tham gia và thụ hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội.

Đơn cử như:  Bổ sung quyền thụ hưởng chế độ ốm đau, thai sản đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã thay vì chỉ hưởng hai chế độ là hưu trí và tử tuất như Luật hiện hành. Bổ sung chế độ thai sản vào chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện. Bổ sung quy định nhằm gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận bảo hiểm xã hội một lần.

Người sử dụng lao động được thuận lợi, dễ dàng hơn khi tham gia và thực hiện các trách nhiệm của mình.

Kinh phí chi cho đối tượng về cơ bản được bảo đảm từ Quỹ Bảo hiểm xã hội, trừ một số chế độ, chính sách được bảo đảm từ ngân sách Nhà nước (chế độ trợ cấp thai sản trong bảo hiểm xã hội tự nguyện, trợ cấp hưu trí xã hội) đã được đánh giá tác động, và dự kiến cụ thể kinh phí tăng thêm trong quá trình xây dựng luật.

Khuyến khích các địa phương tùy theo điều kiện kinh tế - xã hội, khả năng cân đối ngân sách, kết hợp huy động các nguồn lực xã hội hỗ trợ thêm tiền đóng bảo hiểm xã hội cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, và hỗ trợ thêm cho người hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội đánh giá, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 sẽ tạo cơ sở pháp lý quan trọng giúp người dân, doanh nghiệp và các cơ quan, tổ chức có điều kiện thuận lợi tham gia trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội, nhất là trong việc tham gia đóng góp và thụ hưởng các chế độ, chính sách về bảo hiểm xã hội, góp phần bảo đảm an sinh xã hội.