Hai bộ chưa thống nhất việc thu thuế ngay tại thời điểm nhận cổ tức bằng chứng khoán

Tại bảng tổng hợp ý kiến góp ý cho Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) do Bộ Tài chính công bố cho thấy một trong những vấn đề thu hút sự quan tâm của cộng đồng là quy định về thời điểm xác định thu nhập tính thuế đối với trường hợp cá nhân nhận cổ tức bằng chứng khoán, thưởng bằng chứng khoán hoặc phần vốn tăng thêm do lợi tức ghi tăng vốn.

Cụ thể, Bộ Tư pháp đánh giá quy định tại Khoản 3 Điều 13 dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) xác định “Thời điểm xác định thu nhập tính thuế từ đầu tư vốn là thời điểm tổ chức, cá nhân trả thu nhập cho người nộp thuế hoặc thời điểm người nộp thuế nhận được thu nhập” cần được làm rõ.

Theo đó, Bộ Tư pháp đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ quy định về thời điểm tính thuế thu nhập cá nhân từ đầu tư vốn đối với trường hợp cá nhân nhận cổ tức bằng chứng khoán, thưởng bằng chứng khoán, nhận phần vốn tăng thêm do lợi tức ghi tăng vốn cần phản ánh đúng bản chất tài chính của thu nhập và tránh gây khó khăn cho doanh nghiệp cũng như tạo sức ép lên thị trường chứng khoán.

Dưới góc độ từ phía cộng đồng doanh nghiệp, Tập đoàn Vingroup và Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cũng kiến nghị cần làm rõ quy định trên.

Cụ thể, hai đơn vị này đề xuất bổ sung thêm quy định tại Khoản 3 Điều 13 dự thảo Luật này rằng, "Thời điểm xác định thu nhập tính thuế từ đầu tư vốn đối với trường hợp cá nhân nhận cổ tức bằng chứng khoán, cá nhân là cổ đông hiện hữu nhận thưởng bằng chứng khoán, cá nhân được ghi nhận phần vốn tăng thêm do lợi tức ghi tăng vốn là khi phát sinh chuyển nhượng chứng khoán cùng loại, chuyển nhượng vốn, rút vốn".

Vingroup và Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho rằng nếu tính thuế ngay tại thời điểm được nhận cổ tức bằng chứng khoán, nhận thưởng bằng chứng khoán hoặc nhận phần vốn tăng thêm do lợi tức ghi tăng vốn sẽ không phản ánh đúng bản chất vì các lý do sau:

Thứ nhất, về mặt tài chính, cả hai hình thức thưởng bằng chứng khoán hay trả cổ tức bằng chứng khoán đều không tạo ra dòng tiền thực mà chỉ là sự phân phối lại trong nội bộ vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp. Trong khi đó, giá trị ròng của nhà đầu tư tại thời điểm nhận gần như không thay đổi.

Do đó, nếu quy định thời điểm tính thuế thu nhập cá nhân đối với trường hợp “thưởng bằng chứng khoán” khác với trường hợp “trả cổ tức bằng chứng khoán”sẽ tạo ra sự không bình đẳng với các giao dịch có cùng bản chất kinh tế.

Thứ hai, nếu thu thuế ngay tại thời điểm nhận chứng khoán, doanh nghiệp sẽ rơi vào thế khó.

Bởi lẽ, công ty chi trả cổ tức bằng cổ phiếu không có nguồn tiền mặt để khấu trừ và nộp thay cho cổ đông, trong khi công ty không thể bù tiền từ cổ đông khác hoặc tiền của chính công ty để nộp thuế trước cho các cá nhân này. Điều này không chỉ tạo thêm gánh nặng quản lý mà còn kìm hãm khả năng huy động vốn, Vingroup và Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho biết.

Thứ ba, quy định này mâu thuẫn với thực tiễn quản trị doanh nghiệp sẽ ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của cá nhân cũng như làm giảm sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán trong bối cảnh quốc gia đang hướng tới nâng hạng thị trường và hội nhập sâu rộng hơn.

Thứ tư, nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Philippines chỉ thu thuế thu nhập cá nhân khi nhà đầu tư thực sự nhận được dòng tiền.

Trước các ý kiến góp ý, Bộ Tài chính cho biết dự thảo Luật đã quy định nguyên tắc chung về thời điểm xác định thu nhập chịu thuế và giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết. Đây cũng là cách tiếp cận kế thừa quy định hiện hành của Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Những trường hợp đặc thù như cổ tức bằng cổ phiếu, thưởng cổ phiếu hay vốn tăng thêm do lợi tức sẽ tiếp tục được nghiên cứu, bổ sung tại văn bản hướng dẫn thực hiện Luật. Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đang rà soát, báo cáo cấp có thẩm quyền để sửa đổi Nghị định 126/2020/NĐ-CP, qua đó giải quyết các vướng mắc phát sinh trong thực tiễn.