Hiện nay, số lượng tài khoản cá nhân vẫn chiếm hơn 90% trên thị trường chứng khoán và sẽ còn tăng trong thời gian tới.

Do thiếu cả kinh nghiệm lẫn kiến thức, phần lớn các nhà đầu tư mới tham gia thường có những quan niệm và suy nghĩ sai lầm.

Giá thấp đồng nghĩa với rẻ

Đây là quan niệm mà hầu hết nhà đầu tư mới tham gia thị trường đều có. Tại sao những nhà đầu tư mới lại thích chọn những cổ phiếu giá rẻ? Nguyên nhân nằm ở tâm lý thích nhiều, với cùng một khoản tiền, họ thích mua những cổ phiếu giá thấp để có số lượng cổ phiếu nhiều trong tài khoản.

Giả sử cổ phiếu ABC có giá 24.000 đồng, và XYZ có giá 240.000 đồng, một nhà đầu tư mới có 24.000.000 đồng, họ thường có xu hướng chọn mua 100 cổ phiếu ABC thay vì chọn 10 cổ phiếu XYZ. Kể cả nhà đầu tư có kiến thức nhưng chưa có kinh nghiệm, đôi khi cũng vẫn mắc phải những suy nghĩ này.

Thực tế, lợi nhuận thu được khi so sánh đánh giá hiệu quả của một khoản đầu tư được tính theo tỉ lệ phần trăm giữa phần lợi nhuận với số đầu tư ban đầu và so sánh với nhau. Khi so sánh mức lợi nhuận giữa hai phương án đầu tư vào ABC và XYZ thì sẽ đánh giá mức chênh lệch giữa lượng tiền khi bán các cổ phiếu trên với mức đầu tư ban đầu 24.000.000 đồng.

Ngoài ra, suy nghĩ phổ biến là cho rằng cổ phiếu giá thấp có cơ hội tăng giá nhiều hơn, và có có khả năng mang lại lợi nhuận lớn nếu tăng bằng hay gần bằng những cổ phiếu có thị giá cao.

Thực tế, cổ phiếu có thị giá cao thường là cổ phiếu của các công ty có tình trạng sản xuất kinh doanh tốt, mang lại nhiều lợi nhuận cho cổ đông và có sự tăng trưởng mạnh, hay trong các ngành nghề có tốc độ tăng trưởng cao, nên được nhiều nhà đầu tư quan tâm và chấp nhận với thị giá cao đúng như câu "tiền nào của nấy".

Đi liền với suy nghĩ trên là "lý luận" cổ phiếu giá thấp giảm giá ít hơn do có giá trị tuyệt đối giảm ít hơn. Với biên độ dao động 5%, thì giữa mức giảm 1.200 đồng đối với ABC và 12.000 đồng với XYZ, họ có cảm giác XYZ giảm quá nhiều so với ABC...

Tuy nhiên, sự tăng/giảm ít hay nhiều được đánh giá theo tỉ lệ bao nhiêu phần trăm trong biên độ từ +5% đến -5% đối với trung tâm HoSTC và +10% đến -10% đối với HaSTC.

Tiếc nên ôm... lỗ

Hầu hết nhà đầu tư mới không quen với suy nghĩ phải thực hiện giảm những khoản đầu tư thua lỗ và tăng khoản đầu tư mang lại lợi nhuận. Khi đầu tư vào một danh mục cổ phiếu, nhà đầu tư mới thường có xu hướng bán những cổ phiếu vừa bắt đầu tăng giá, nhưng lại không chịu bán những cổ phiếu xuống giá do tiếc khoản bị lỗ.

Thực tế, các cổ phiếu tăng giá thì sẽ tiếp tục giai đoạn tăng nếu hội đủ các yếu tố cần thiết để tăng giá, cũng như được nhiều nhà đầu tư đánh giá cao và quan tâm tới hay có sự tiến bộ trong sản xuất kinh doanh...

Ngược lại, những cổ phiếu xuống giá sẽ tiếp tục xuống do nhiều nhà đầu tư bắt đầu bán tháo cổ phiếu đó, do các nguyên nhân như có thông tin xấu liên quan đến công ty hay tình trạng sản xuất kinh doanh xấu đi.

Nếu hành động đúng, nhà đầu tư nên mua vào những cổ phiếu sinh lợi cao và bán đi những cổ phiếu làm giảm khoản đầu tư. Nhà đầu tư nên đặt cho mình một mức giới hạn lãi và giới hạn lỗ khi đầu tư vào một cổ phiếu. Khi đạt các mức giới hạn trên thì nhà đầu tư nên bán đi.

Nắm giữ toàn cổ phiếu

Nhà đầu tư mới luôn muốn dùng hết tiền để mua và giữ cổ phiếu trong tài khoản, bất kể thị trường đang trong giai đoạn chưa biết lên hay xuống. Điều này đặc biệt bất lợi nếu thị trường đang trong giai đoạn đi xuống, vì nếu không duy trì tỉ lệ tiền mặt hợp lý, họ sẽ không có cơ hội mua cổ phiếu ở mức thấp hơn: Mua theo chiến thuật "úp nón" để hạ thấp giá trị đầu tư trung bình, giảm lỗ.